direct naar inhoud van 2.2 Ruimtelijke beschrijving
Plan: Randmeer
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0313.randmeer0800-0302

2.2 Ruimtelijke beschrijving

2.2.1 Landschap

Bunschoten-Spakenburg ligt in het open agrarisch slagenlandschap van de Eempolders. Het voorheen ontoegankelijke moerasgebied van de Eemmonding werd in korte tijd aanzienlijk droger en vanaf de Eem werd het gebied ontgonnen, zoals omschreven bij ‘overgangslandschap: het halfopen slagenlandschap’. In de twaalfde eeuw wordt ook het veen rond Bunschoten systematisch ontgonnen ten bate van de landbouw.

Het binnendijkse gebied ten oosten van de Eem is geheel voorzien van primaire dijken. Het gebied wordt gekenmerkt door een zeer open karakter met wijdse vergezichten en zeer schaarse bebouwing. De kern Bunschoten-Spakenburg heeft vooral aan de west- en zuidzijde de ‘groene’ dorpsrand afgezet met beplanting. Aan de oostzijde is de dorpsrand meer diffuus. Kijkend vanaf het Nijkerkernauw is er zicht naar de kuststrook van Bunschoten-Spakenburg.
Bunschoten-Spakenburg ligt binnendijks, achter de Oostdijk die naar het westen toe overloopt in de Westdijk. Aan het water liggen brede rietkragen die het zicht op de haven voor een groot deel wegnemen. Hier en daar zijn enkele masten van plezierjachten in de haven te zien. Ook het voormalige bedrijventerrein Oostmaat ligt achter de Oostdijk. In de huidige situatie is het terrein niet of nauwelijks zichtbaar.

Aan de westzijde is Bunschoten-Spakenburg vanaf het water niet goed zichtbaar; het grootste deel wordt aan het zicht onttrokken door de hoog opgaande bomen die het sportpark omzomen. In de havenmonding komt het dorp pas goed in zicht.
Vanaf de Westdijk is het water van het Randmeer eveneens beperkt zichtbaar. Ook hier zorgt de aanwezigheid van het sportpark, tezamen met hoog opgaande beplanting voor een visuele afscherming. Het water wordt vanaf de Westdijk eigenlijk pas weer zichtbaar bij Jachthaven Nieuwboer. Direct ten westen van deze jachthaven is over het open grasland van de buitendijkse polder goed zicht op het Randmeer. Op veel plaatsen is de precieze scheiding tussen land en water niet goed zichtbaar. Dit wordt veroorzaakt door de verlanding die plaatsvindt en die zorgt voor plas-dras-situaties.
Langs de oever richting de kern van Spakenburg is een recreatiestrandje met daarbij behorende voorzieningen en een promenade.
Sportpark Westmaat is in Bunschoten-Spakenburg dominant aanwezig. De hoge lichtmasten van beide voetbalverenigingen zijn van grote afstand zichtbaar. Vanaf de Westdijk is aan 'landzijde' een veel aantrekkelijker uitzicht, mede door het Bungalowpark Eemmeer.

Het gebied ten oosten van de havenmonding is slecht te beleven. Dit komt door de bootopslag en het rietachtige terrein van de Eendracht en de beperkte openbaarheid van dit terrein.

2.2.2 Water

Bunschoten-Spakenburg heeft een sterke relatie met het water; Bunschoten-Spakenburg heeft op dit moment een drietal havens, die voornamelijk worden gebruikt voor recreatievaart. Dit zorgt voor een verlevendiging van de kern van Spakenburg.
Het plangebied bestaat voor een zeer groot deel uit het wateroppervlak van het Eemmeer en het Nijkerkernauw. Dit wateroppervlak wordt zowel benut door de visserij, de watersport als 'de natuur'. De binnenvaart maakt gebruik van de buiten het plan gelegen vaargeul. Vanaf de vaargeul zijn er aanloopgeulen naar de haven en naar Jachthaven Nieuwboer. Het gebruik van het water is verder als volgt:

  • ten oosten van de havenmonding bevindt zich een zone voor speedboten en jetski's;
  • in het Kleine Zeetje (watergebied ten westen van het havenhoofd) en Jachthaven Nieuwboer bevinden zich voorzieningen ten behoeve van de watersport in de vorm van lig- en aanlegplaatsen.
  • langs de oever bij sportpark Westmaat ligt sinds enige jaren een promenade met een recreatiestrandje en zijn er tevens voorzieningen aanwezig ten behoeve van het plankzeilen;
  • langs de oevers van het gebied komen natuurwaarden voor.


In de vaargeul van de Zuidelijke randmeren geldt een maximale vaarsnelheid van 20 km/uur. Daarbuiten geldt in principe een maximale vaarsnelheid van 9 km/uur. Op bepaalde locaties is het toegestaan om sneller te varen.
Ten oosten van de havenmonding bevindt zich een oranje vaarzone. Hier mogen speedboten en jetski's harder varen dan 20 km/uur. Deze vaarzone bevindt zich op zodanige afstand van de oeverzone dat het gebruik hiervan niet leidt tot extra verstoring voor de watervogels in de oeverzone.

2.2.3 Groen

Het plangebied kenmerkt zich door een groot buitendijks gelegen gebied. Dit gebied kan voor een deel worden gekenschetst als openbare en voor een deel als private groene ruimte. Vanuit de landelijke omgeving komen “groene vingers” het plangebied in, zoals dat staat beschreven in de Groenstructuurvisie 2004-2014.

2.2.4 Natuurgebieden

In de omgeving van Bunschoten-Spakenburg liggen meerdere beschermde natuurgebieden die samenhangen met het open slagenlandschap en/of de randmeren:

  • Arkemheenpolder (Vogelrichtlijngebied, bescherming door Natuurbeschermingswet 1998);
  • Eemmeer, Gooimeer en IJmeer (Vogelrichtlijngebied, bescherming door Natuurbeschermingswet 1998);
  • Nijkerkernauw is onderdeel van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur van Utrecht en Gelderland;
  • de randmeren, en dus ook het Nijkerkernauw, vormen de Natte As, één van de robuuste verbindingen van de Ecologische Hoofdstructuur.

De natuurgebieden hebben als doelstelling de natuurlijke processen te versterken en kenmerkende natuurwaarden in stand te houden dan wel vergroten. De ecologische verbindingszones zijn ingesteld om de natuurgebieden met elkaar te verbinden en zodoende de ecologie te versterken. Bij nieuwe ontwikkelingen moet worden gekeken welke gevolgen de ontwikkeling heeft voor de natuurgebieden. Door de samenhang tussen de natuurgebieden, kunnen ontwikkelingen invloed hebben op de natuur van een groter gebied dan alleen het plangebied. Een deel van het plangebied ligt ten slotte in een stiltegebied ten westen van Bunschoten.

2.2.5 Verkeer

Als historisch vissersdorp aan de Zuiderzee komen in de zomermaanden veel toeristen genieten van de vele herinneringen aan de voormalige visserijcultuur en van de mooie omgeving. Veel bezoekers komen met de fiets vanaf de Oostdijk of Westdijk. Bezoekers die met de auto komen kunnen parkeren op het op het Visrokersplein, het Peter Dorleijnplein en het Schansplein. Ook de centrale parkeerplaats op het sportpark Westmaat wordt gebruikt.

Door de omvang van het plangebied komen diverse ontsluitende wegen vanuit diverse windrichtingen het plangebied in. Aan de westzijde loopt de Westdijk ten zuiden van en deels door het plangebied. Aan de zuid-oostzijde wordt het plangebied bereikt via de Oostsingel, welke overgaat in de Oostmaat/Weikamp.
De Westdijk fungeert niet alleen als woonstraat, maar ook als toegangsroute naar de verschillende recreatieve voorzieningen. Oostmaat en Weikamp zijn woonstraten. Op deze wegen mag door het autoverkeer maximaal 30 km/uur worden gereden.