Eemdijk

5.9 Waterparagraaf

5.9.1 Watersysteem

Het watersysteem omvat het grondwater en het oppervlaktewater, inclusief oevers en waterbodems. Eemdijk ligt in het noordoostelijk deel van het deelstroomgebied Eemland. Dit (regionale) watersysteem betreft het stroomdal van de Eem vanaf Amersfoort en de diverse polders tussen Eemnes en de Laak en wordt in het zuiden begrensd door de hogere gronden van Soest en Baarn. Het gebied valt binnen het beheersgebied van Waterschap Vallei & Eem.

Waterhuishouding
Het dorp Eemdijk ontstond oorspronkelijk op en langs de waterkering Eemdijk. De hoogte van de verbeterde dijk bedraagt in het dorp circa +2,04 m N.A.P.
Het merendeel van het huidige dorp ligt ten oosten van de dijk, in de Bikkerspolder. Hier is het maaiveld ten gevolge van de ontwatering geleidelijk gedaald tot -0,3 m N.A.P. Het waterpeil van de polder ligt, seizoensvariaties uitgezonderd ongeveer een halve meter lager.

Oppervlaktewater
Eemdijk maakt deel uit van het deelstroomgebied Eemland. De Eem (en stroomopwaarts van Amersfoort het Vallei kanaal) is binnen dit stroomgebied de centrale ader waarlangs water wordt af- en aangevoerd. Door bodemdaling als gevolg van ontwatering, is de Eem in loop der eeuwen boven het omliggende land komen te liggen. Deze van oorsprong natuurlijke rivier stroomt van zuid naar noord en watert vrij af op het Eemmeer. Het Eemmeer heeft een gemiddeld zomerpeil van -0,2 m NAP en een gemiddeld winterpeil van -0,4 m NAP. Het Eem peil wisselt sterk door windinvloed. Bij opstuwing vanuit het Eemmeer kan de afvoer tijdelijk stagneren.

De Bikkersvaart vormt een belangrijke schakel voor de waterafvoer naar het Randmeer (via de Noorderwetering) en de waterinlaat in de polder vanaf de rivier De Eem.

Tegengaan wateroverlast
Door de snelle afvoer van regenwater in het stedelijk gebied komt het water snel in de riolering terecht. Het Waterschap Vallei & Eem en de gemeente nemen waar mogelijk maatregelen om in bestaand en nieuw te ontwikkelen gebied wateroverlast te voorkomen en vuil- en schoonwater te scheiden.

Verbeteren waterkwaliteit
De belangrijkste doelstellingen van het stedelijk waterbeheer in Eemdijk liggen op het gebied van het verbeteren van het beheer van primaire en tertiaire watergangen, het beheren van de waterkwaliteit en het beperken van de afvoer van schoon water naar de rioolwaterzuivering.
Het beleid van het Waterschap en de gemeente is er dan ook op gericht om, waar mogelijk en haalbaar, schoon hemelwater direct naar het oppervlaktewater af te voeren. Bij reconstructies van wegen wordt bezien of afkoppeling van verhard oppervlak kan plaatsvinden.

Beheer watergangen en oevers
Het Waterschap Vallei en Eem is primair verantwoordelijk voor het waterbeheer en gaat na of iedereen zich aan de regels houdt. De regels voor beheer van watergangen en bijbehorende oevers is vastgelegd in de zogeheten 'Keur Waterschap Vallei en Eem 2009'.

5.9.2 Watervisie 2006-2015

In de watervisie worden maatregelen beschreven om de gebruikswaarde en belevingswaarde van het water in de gemeente Bunschoten te verhogen. Het plangebied maakt deel uit bebouwd gebied (deelgebied 2).

Ten aanzien van het bebouwde gebied wordt gemeld dat, met uitzondering van een aantal weidegebieden, het grootste deel bestaat uit verhard oppervlakte. Het merendeel van de neerslag dat op het verharde oppervlak valt, komt in het riool terecht. Een belangrijk deel van de riolering is gemengd stelsel. Bij hevige neerslag kunnen overstortingen vanuit de riolering voorkomen, waarbij verdund afvalwater in het oppervlaktewater terecht komt.

Knelpunten in het bebouwd gebied zijn:

• overmatige (snelle) afvoer van regenwater door gebrek aan waterberging;
• slechte waterkwaliteit onder andere door gebrekkige doorstroming en overstort vanuit het gemengde riool;
• geringe ecologische en belevingswaarde van de water- en oevervegetaties.

Aan de hand van het beleid wordt in het waterplan middels concrete streefbeelden de gewenste situatie aangegeven. Alle inbreidingslocaties zijn waterneutraal. Dit betekent onder andere dat de piekafvoeren vanuit het gebied niet toenemen ten opzichte van de oude situatie en dat de grondwaterstanden in de omgeving niet negatief worden beïnvloed
Voor gebieden binnen de bebouwde kom wordt verder gestreefd naar het afkoppelen van 10% van het verhard oppervlak. Dit wordt gerealiseerd door zowel inwoners (daken) als de gemeente (wegen). Het afgekoppelde regenwater wordt bij voorkeur lokaal gebruikt of in de bodem geïnfiltreerd.

5.9.3 Waterkering

Zoals in paragraaf 4.4.2 is aangegeven vervult De Eemdijk een belangrijke waterkerende functie. Het Waterschap Vallei en Eem is primair verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de waterkering. De aanwezigheid van de (verbeterde) dijk brengt, ter bescherming van de dijk, beperkingen met zich mee met betrekking tot het gebruik van de gronden. Deze beperkingen zijn eveneens vastgelegd in de 'Keur Waterschap Vallei & Eem 2009'.

In de legger (medio 2011 ter inspraak) is bij de waterkeringzone ook het profiel van vrije ruimte bepaald. Binnen deze zone gelden bouwbeperkingen om te voorkomen dat een toekomstige dijkverbetering niet uitgevoerd kan worden.

Keur Waterschap Vallei & Eem 2009
De Keur bevat regels inzake handelingen in het watersysteem. Deze regels bestaan onder andere uit verbodsbepalingen ten aanzien van werkzaamheden, werken en gedragingen met betrekking tot de waterstaatswerken in het waterschapsgebied, waaronder de waterkeringen. Van deze verboden kan ontheffing worden verleend door middel van een watervergunning. Aan de watervergunning kunnen voorschriften worden verbonden.

Deze keurzones zijn aangegeven in de legger en schematisch weergegeven op de afbeelding.

afbeelding - keurzones en indeling ten behoeve van beleidsregels

Voor de dijk gelden grofweg de volgende beperkingen met betrekking tot het gebruik van de gronden:

• Beschermingszone: dit is de grootste zone. Hierin mogen geen grote ontgravingen en explosiegevaarlijke inrichtingen opgericht worden.
• Zone waterkering: binnen deze zone zijn in principe alle activiteiten en werken watervergunningplichtig.

Het algemene uitgangspunt voor de beleidsregels is, dat àls er ruimte is rond de waterkering deze vrij wordt gehouden. Alleen indien in de historisch ontstane situatie die ruimte niet aanwezig is, is het mogelijk een uitzondering te maken, en met extra voorwaarden zaken dichter bij de waterkering toe te laten.
Door het waterschap zijn enkele bijzondere gebieden aangewezen die in een stedelijke contour liggen met afwijkende beleidsregels. Een dergelijke stedelijke contour is een gebied, waar al veel bebouwing dicht bij de waterkering voorkomt. Het waterschap gaat zeer terughoudend om met het aanwijzen van stedelijke contouren. Als stedelijke contour is onder andere aangewezen het dorp Eemdijk (Eemdijk 2 - 152 en Maatweg 1-4). Voor percelen binnen een stedelijke contour geldt een lichter vergunningregime, niet alleen voor woningbouw, maar ook voor het gebruik van de dijk (tuinen en dergelijke).

De zone waterkering wordt als dubbelbestemming 'Waterstaat - Waterkering' in het bestemmingsplan opgenomen. De regels van de dubbelbestemming dienen er voor te zorgen, dat de waterkerende functie ook in de toekomst naar behoren vervuld kan worden. Gebruik en bebouwing op grond van de onderliggende bestemmingen zijn toegestaan voor zover de belangen van de waterkering niet worden geschaad. Vooraf dient, op grond van dit bestemmingsplan, advies te worden ingewonnen bij de dijkbeheerder (Waterschap Vallei & Eem).
Dit laat onverlet dat op basis van de Keur binnen de zone 'waterkering', zoals hierboven beschreven, ook nog formeel watervergunning dient te worden aangevraagd bij het Waterschap Vallei & Eem.

5.9.4 Buitendijkse bebouwing

In het plangebied is op tweetal plaatse sprake van bestaande buitendijkse bebouwing. Er is echter geen sprake van (permanente) bewoning in buitendijkse gebieden. Opgemerkt wordt dat buitendijkse bebouwing niet zal worden beschermd tegen hoge waterstanden. De risico's zijn aanzienlijk groter dan in het binnendijksgebied. Hier dient uitdrukkelijk rekening mee te worden gehouden.
Gebruikers van de gronden die buitendijks liggen moeten door de gemeente worden geïnformeerd.

5.9.5 Overleg

In het kader van het watertoetsproces is het Waterschap Vallei & Eem door de gemeente Bunschoten ingelicht over dit bestemmingsplan. De resultaten van dit overleg zijn in dit plan opgenomen.