| Plan: | Bedrijventerreinen e.o. en snelwegen |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0307.BP00070-0303 |
Het plangebied bestaat uit verschillende delen, elk met een eigen ontstaansgeschiedenis. Hierbij zijn de gebieden Isselt en De Wieken vanwege hun leeftijd en de aanwezigheid van waardevolle panden cultuurhistorisch het meest van betekenis. Hieronder wordt nader ingegaan op de historische ontwikkeling van deze twee gebieden. Voor de overige bedrijventerreinen Calveen, De Hoef, Vathorst en De Brand geldt dat deze gebieden uit weiland bestonden met enkele verspreid gelegen boerderijen. Deze oorspronkelijke bebouwing is bij de ontwikkeling van de bedrijventerreinen verdwenen. Er bevinden zich hier geen monumenten of waardevolle panden.
Ontstaansgeschiedenis
Isselt heeft zich in een aantal fasen ontwikkeld. Voordat het gebied tot industriegebied werd getransformeerd, stond in het plangebied een aantal boerderijen.
Kapel Isselt (rijksmonument) is het oudste monument en dateert in oorsprong uit de 15e eeuw. De tegenover elkaar gelegen boerderijen aan de Birkt zijn weliswaar latere, maar ook belangrijke voorbeelden van deze ontwikkelingsfase.
Aan het eind van de 19e eeuw vestigde zich vanwege de centrale ligging van Amersfoort een aantal grote industrieën in de stad. Het complex van Warner Jenkinson uit 1883 is het meest aansprekende voorbeeld uit deze periode. De architectuur is zorgvuldig vormgegeven met baksteenornamentieke kenmerken.
Vooral in de jaren vijftig groeide Isselt uit tot een ruim opgezet bedrijventerrein met omvangrijke groenelementen. Uit dit tijdvak dateert een aantal bedrijfs- en schoolgebouwen met de voor die tijd kenmerkende, zakelijke/functionele vormgeving.
Tot slot zijn in de meer recente periode 1970-1980 verschillende moderne kantoorpanden verrezen, waarvan Fläkt/Crop niet alleen architectonisch van betekenis is, maar ook een stedenbouwkundig ankerpunt vormt in dit deelgebied. Ook spraakmakende architecten als Heijdenrijk (Amersfoort) en Alberts en Van Huut (Amsterdam) hebben hun sporen nagelaten.
Algemeen
Isselt is het oudste traditionele bedrijventerrein van Amersfoort en is ca. 190 ha groot. Er werken bij benadering ruim 7.500 mensen in ca. 550 bedrijven. Het bedrijventerrein functioneert goed en heeft een belangrijke plaats in de economische structuur van Amersfoort en de regio. Isselt is een bedrijventerrein met een afwisselend beeld en een veelzijdigheid aan bedrijven in functie, formaat en vormgeving.
Waardevolle bebouwing
Hieronder volgt ter informatie een opsomming van de op Isselt aanwezige monumentale objecten. De rijksmonumenten zijn aangeduid met een (M). De gemeentelijke monumenten met (GM) en de waardevolle panden met (W).
Het bedrijfspand, in 1987 ontworpen door het architectenbureau Alberts en Van Huut, is een goed voorbeeld van Organische Architectuur in Amersfoort.
Boerderij Birkt 9 behoort tot één van de oudste panden in de wijk De Isselt.
Het complex van de voormalige Wasverwerkingsfabriek Erdal, met als beeldmerk de pelikaan, neemt door zijn kenmerkende architectonische verschijningsvorm niet alleen een belangrijke plaats in binnen het oeuvre van de landelijk bekende architect Warners, de fabriek staat ook symbool voor de industriële ontwikkeling die Amersfoort heeft doorgemaakt. Aan het complex is dan ook een grote zeldzaamheidswaarde toegekend.
Het bedrijfspand is ontworpen door de Amersfoortse architect L. Heijdenrijk, en neemt binnen zijn oeuvre een belangrijke plaats in als representant van de jaren tachtig.
Kapel Issel, daterend uit de 15de eeuw, is het oudste pand in de wijk De Isselt. Het perceel vormt een groene enclave binnen de wijk. Het pand staat op de rijksmonumentenlijst.
Dit schoolgebouw uit 1959 is ontworpen door het Amersfoortse archtitectenbureau Pothoven en is een goed voorbeeld van de Wederopbouwperiode.
Het voormalige pand van Warner Jenkinson, naar ontwerp van de Amsterdamse architect G.B. Salm uit 1883 behoort tot één van de oudste industriële complexen in de wijk. Aangezien veel complexen inmiddels zijn gesloopt kan aan dit pand een grote zeldzaamheidswaarde worden toegekend.
Het sober vormgegeven transformatorhuisje werd in 1961 gebouwd door huisarchitect H.E. Schulte van de Provinciale Utrechtse Elektriciteits Maatschappij (PUEM).
Het in 1973 door architectenbureau De Prent en Landman ontworpen kantoorgebouw is een goed voorbeeld van de functionele architectuur uit de jaren zeventig van de 20ste eeuw.
Het bedrijfspand is een goed voorbeeld van de Wederopbouwperiode in Amersfoort. Achter het hoofdgebouw staat een prefab-loods, eveneens uit de Wederopbouwperiode. De samenhang tussen beide panden is daarom ook groot.
Het kantoorpand Uraniumweg 23 werd in 1973 ontworpen door architect P.G. Gerssen voor de firma Fläkt. Door de cilindervormige opbouw, met de aluminium beplating, vormt dit pand een beeldmerk en oriëntatiepunt binnen de wijk. Het is een goed voorbeeld van de functionele architectuurstroming in de jaren zeventig.
Het bedrijfspand is een goed voorbeeld uit de Wederopbouwperiode.
Ontstaansgeschiedenis
Voordat het gebied De Wieken aan het eind van de 20ste eeuw werd aangelegd bestond het gebied uit weiland. De smalle kavels waren op de hoger gelegen wegen (Lageweg en Hogeweg) georiënteerd. Langs deze wegen bevond zich een aantal verspreid gelegen boerderijen.
Waardevolle bebouwing
Binnen het gebied De Wieken bevindt zich een rijksmonument, een gemeentelijk monument (in voorbereiding) en een aantal waardevolle panden.
Eenvoudige boerderij met kenmerkende baksteenornamentieke ontlastingsbogen boven de boogvelden van de vensters. De voorgevel wordt gedomineerd door bewerkte windveren met makelaar en muurankers.
Eenvoudige met riet gedekte boerderij met enige kenmerken van de Neorenaissance stijl, zoals witte banden in rood metselwerk en ontlastingsbogen met witte accenten.
Rond de eeuwwisseling werd deze rijk gedecoreerde boerderij ontworpen door de bekende Amersfoortse architect H. Kroes voor de heer A. Herschel. Boogvelden met geometrische patronen, ontlastingsbogen met aanzetten en een chalet-topgevel met snijwerk en makelaar bepalen het aanzicht.
Eenvoudige boerderij met afgewolfd rieten zadeldak, waarbij de boogvelden boven de vensters van ontlastingsbogen zijn voorzien. De voorgevel wordt bepaald door een bewerkte daklijst.
Deze boerderij heeft een monumentale voorgevel met twee gekoppelde vensters met kepervormige ontlastingsbogen op de eerste verdieping.
Rechts en evenwijdig aan de boerderij staat een doorrijschuur. De schuur toont met name door de constructie en het gesloten dakvlak veel overeenkomsten met de historische kwaliteiten van het hoofdgebouw en is, mede door de ensemblewaarde van cultuurhistorische waarde.
Het complex rond deze hallenhuisboerderij behoort tot één van de drie 17de eeuwse boerderijen in Amersfoort en bezit mede door zijn oorspronkelijke constructie en detaillering een hoge zeldzaamheidswaarde.