Hoogland

3.5 Monumenten en waardevolle panden

In Hoogland bevinden zich vier gemeentelijke monumenten. Deze bouwwerken hebben een belangrijke relatie met de historie van Hoogland waardoor het van belang is ze te behouden.

• 1. De Hervormde kerk aan de Hamseweg 40 die in 1843 is gebouwd naar een ontwerp van B. Ruitenberg, in die tijd de stadsarchitect van Amersfoort. In deze kerk zijn kenmerken van het Neoclassicisme herkenbaar evenals Neogotische details. Het Neoclassicisme komt met name naar voren in de verticale bouwmassa en de klokkentoren. De spitsboogvensters verwijzen naar Neogotische invloeden.
• 2. Aan de Kerklaan 22 bevindt zich de pastorie van de R.K. St. Martinuskerk, waarschijnlijk gebouwd naar een ontwerp van P.J.H. Cuypers en A. Tepe in 1888. Over de ontwerpers is helaas niets met zekerheid te zeggen. Het gebouw is teruggelegen gesitueerd aan de zuidzijde van de kerk met daarvoor een grote tuin. De vormgeving van de voorgevel is een duidelijk voorbeeld van de eclectische stijl, zoals die in dit tijdvak vaak werd toegepast. De trapgevel verwijst naar de renaissance, terwijl de rondbogen meer verwijzen naar de Romaanse bouwstijl. Het gebouw wordt besloten door twee loodrecht op elkaar staande zadeldaken met leien dakpannen. De hoekpartij van de west- en zuidgevel wordt benadrukt door trapgevels met klimmende rondboogmotieven. De detaillering van de gevels door middel van de ontlastingsbogen, de uitkragende banden en de muizentandlijst, is van betekenis voor dit gebouw.
• 3. In 1910 is, naar een ontwerp van H. Kroes, het klooster Leo’s Oord gebouwd aan Leo’s Oord. Van dit complex resteert sinds 1994 slechts de monumentale middenpartij. Deze middenpartij is opgenomen in een nieuw appartementencomplex. De middenpartij wordt verticaal in drieën gedeeld door lisenen. Op de begane grond hebben de ingang en twee raampartijen als afsluiting een rondboog. Op de verdieping zijn dit spitsbogen. In de dakopbouw heeft het middelste gevelvlak een rondboog als afsluiting en de ontlastingsbogen zijn gedecoreerd met drie spitsbogen. Een opengewerkte borstwering met rondbogen sluit de middenpartij af. De boogvelden zijn gedecoreerd met gele en rode tegels. Deze gevel is een goed voorbeeld van baksteenornamentiek.
• 4. Als laatste van de vier gemeentelijke monumenten in Hoogland bevindt zich aan de Zevenhuizerstraat 56 boerderij De Bosscherdijk. Deze boerderij is op relatief grote afstand van de Zevenhuizerstraat gelegen. Behalve de boerderij behoort ook de zeshoekige hooiberg tot de markante en beschermde onderdelen van dit complex. De boerderij is van het hallenhuistype en is in de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd. Het één bouwlaag tellende volume wordt besloten door een afgewolfd zadeldak dat met riet bedekt is. De voorgevel is het meest monumentaal. Hierin bevindt zich de hoofdentree in het midden tussen vier vensters. Ook de achtergevel is symmetrisch van opzet. Vanuit stedenbouwkundig gezichtspunt heeft de boerderij door zijn ligging in de as van de lange oprijlaan met monumentale bomen, een belangrijke plaats binnen het dorpsbeeld. Daarnaast kent de Bosscherdijk een lange geschiedenis, waarbij de boerderij deel uitmaakte van De Malen van Hoogland. Hierdoor bezit deze boerderij een grote historische waarde.

Eveneens van belang voor de historie van Hoogland is een aantal waardevolle panden:

Deze panden liggen aan de Bik 29 (boerderij, bouwjaar ca. 1940), de Hamseweg 37 (pastorie) en aan de Kerklaan 22 (R.K.-kerk, na WO II geheel opnieuw gebouwd).

Behalve de waardevolle panden en de archeologisch belangrijke plaatsen is ook de zichtlijn op de R.K.-kerk via de Kerklaan van belang.

Aan weerszijden van de Hamseweg staat een aantal zogenoemde 'Mussertpalen', die voorzien zijn van het wapen van de provincie Utrecht. Deze markering is vermoedelijk omstreeks 1930 langs de doorgaande wegen in de provincie aangebracht op initiatief van A.A. Mussert, die van 1920 tot 1934 werkzaam was bij de provinciale Waterstaat Utrecht. Dit straatmeubilair is vanuit cultuurhistorisch oogmerk eveneens waardevol.

Bescherming van de waarden

De vier gemeentelijke monumenten genieten bescherming op basis van de Erfgoedverordening Amersfoort 2010. Een aanvullende bescherming op grond van het bestemmingsplan is dan ook niet noodzakelijk.

De waardevolle panden aan de Bik 29, de Hamseweg 37 en de Kerklaan 22 en het waardevolle straatmeubilair aan de Hamseweg, genieten geen bescherming op basis van sectorale wet- of regelgeving. Gelet op het beeldbepalende karakter van deze panden, is hiervoor een nadere bescherming in het voorliggende bestemmingsplan opgenomen.