direct naar inhoud van 3.1 Historische ontwikkeling
Plan: Halvemaanstraat
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0301.bp0602HalveMaanstr-vs01

3.1 Historische ontwikkeling

De ondergrond van het terrein bestaat uit lemige beekdalafzettingen van de Berkel. Onder de Laarstraat is een zandopduiking aanwezig, mogelijk een oeverwal.

De eerste bewoning van het stadsdeel 'Voorstad', met de Laarstraat als hoofdstraat, is ontstaan na bedijking en ontginnen van het lage drassige terrein rondom de zandrug van de Laarstraat in de eerste helft van de 13e eeuw (Polsbroek). Het is zeer goed mogelijk dat langs de oude landroute Laarstraat op de zandrug al veel oudere bewoning aanwezig is geweest. De aanleg van de stadsuitbreiding 'Voorstad' of ‘Spittaalstad’ geschiedde ergens in de 14e eeuw. Aan het einde van de 14e eeuw was dit gebied al omwald met twee poorten aan het einde van de Laar- en Spittaalstraat. De stadsuitbreiding mislukte echter en raakte nooit dichtbebouwd. In de 17e eeuw waren de meeste huizen buiten de hoofdstraten Spittaalstraat en Laarstraat zelfs weer verdwenen. Pas in de 19e eeuw werd dit stadstuinengebied binnen de vesting volgebouwd met de inmiddels vrijwel gesloopte volkswijk Polsbroek. De Halvemaanstraat is in de 18e eeuw genoemd naar herberg 'De Halvemaan' aan de Laarstraat, welke een achteruitgang had naar de gelijknamige achterstraat. In de 15e - 17e eeuw stond deze straat bekend onder de naam Coolsteeg. De Melatensteeg wordt zo sedert de 17e eeuw genoemd, naar het hier gevestigde melaatsen- of leprozenhuis. Na de verwoesting van het Leprozenhuis Sint Jurriën aan de Warnsveldseweg in 1572 werd het leprozenhuis binnen de omwalling gesticht in de Melatensteeg. Op de plattegrond van Jacob van Deventer uit circa 1562 staat aan beide straten bebouwing getekend. Het gebied ten noorden van de Laarstraat was in de 16e eeuw al verder verstedelijkt dan het gebied ten zuiden ervan. In de vroege 17e eeuw is er sprake van leegloop en afbraak. Pas in de 18e eeuw neemt de bewoning weer toe. In de 19e eeuw zijn de straatwanden van de Halvemaanstraat en de Melatensteeg weer volop bebouwd. In de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw vond kaalslag plaats in deze straten. Sindsdien liggen de gronden braak.