Teuge 2012

3.1 Cultuurhistorie

Het dorp Teuge

Het oudste deel van het huidige Teuge -oudtijds ook wel Silveholt of Selveholt- is de nederzetting in de vorm van lintbebouwing (in 1832 reeds relatief dicht) aan weerszijden van een oude route - thans Rijksstraatweg - op de hoger gelegen gronden tussen de Groote Wetering (west) en de Kromme Beek (oost).

De wegen (paden) die vanaf de Rijksstraatweg in noordwestelijke richting lopen, zijn vanouds bestaande uitwegen. De westelijke begrenzing van het plangebied wordt gevormd door de weg genaamd De Zanden, met de daarlangs gelegen beukenlaan. Deze laan staat reeds ingetekend op de kaart van De Man (circa 1805), samen met een direct oostwaarts daarvan gelegen bosperceel, dat na 1910 is verdwenen.

De Kromme Beek is later gekanaliseerd, terwijl de Rijksstraatweg is verbreed, waarbij ook enkele bochten uit het tracé zijn gehaald, namelijk ter hoogte van De Zwaan -waar het oude tracé in de vorm van een soort ventweg is blijven bestaan - en direct oostwaarts van de Kromme Beek.

De historische situatie is verder nogal gewijzigd door de aanleg van het spoor Apeldoorn - Deventer (1887), het Vliegveld Teuge (1935) en het door de Duitsers gebouwde Kamp Teuge (1948) dat vanaf circa 1950 werd gebruikt voor de opvang van Ambonezen. Om ruimte te bieden aan het vliegveld, werd De Zanden verlegd en om het noordelijke deel van het militaire kamp te ontsluiten werd de Parmentierstraat aangelegd. Hiermee werd de basis gelegd voor de naoorlogse uitbreidingen ten noorden van het oorspronkelijke bebouwingslint, tussen de Parmentierstraat en de Rijksstraatweg. De buffer tussen het vliegveld en het dorp bood vervolgens ruimte aan de sportvelden.

Cultuurhistorische waarden en elementen
Ondanks het relatief grote aantal oude bouwplaatsen (dat wil zeggen van voor 1832) is het architectuurhistorisch belang van de huidige bebouwing minder dan verwacht zou mogen worden. Binnen het plangebied staan slechts twee gemeentelijke monumenten, namelijk de voormalige herberg 'De Zwaan' - reeds bekend sinds de middeleeuwen en hoogstwaarschijnlijk een oude hessenberg - en boerderij 'Het Slijck'. Direct ten oosten van de Kromme Beek, dus buiten het plangebied, bevindt zich de, vanuit cultuurhistorisch oogpunt, belangrijke boerderij 'De Beukelaar'. Deze wordt net als het erf Bolkhorst aan de Bolkhorstweg, eveneens buiten het plangebied gelegen, al in de middeleeuwen genoemd.

De terreinen van het voormalige Kamp Teuge (buiten het plangebied gelegen) lagen aan weerszijden van de Rijksstraatweg. Vooral het ten zuiden van de straatweg gelegen complex (MOB-Zuid) is vanuit cultuurhistorisch oogpunt interessant. Van het noordelijke deel (MOB-Noord) is alle bebouwing gesloopt; wat resteert zijn enkele behoudenswaardige bomen en boomgroepen.