Nijkerk 2

4.6 Archeologie en monumenten

Archeologische waarden

In 2006 is de gewijzigde Monumentenwet (1988) van kracht geworden en in 2007 de Wet op de Archeologische Monumentenzorg. In het kader hiervan dient een gemeente ruimtelijke planvorming te toetsen op archeologische waarden. Indien potentiële archeologische waarden mogelijk worden verstoord, dient hier nader onderzoek naar te worden verricht.

Archeologische waarden zijn zeker in Nederland veelal onzichtbaar. Ze liggen grotendeels verborgen in de bodem waardoor ze niet eenvoudig te karteren zijn. Nu archeologische waarden in de planvorming en in de uitvoering van projecten worden meegenomen, is de handicap van deze onzichtbaarheid actueler dan ooit. Om toch greep te krijgen op de nog onbekende archeologische waarden, heeft de gemeente Nijkerk een archeologische beleidskaart laten opstellen.

Uit de kaart blijkt dat in het plangebied naast verwachtingszones ook een aantal behoudenswaardige terreinen aanwezig is. Langs de Doornsteeg ligt een historische kern, terwijl onder andere langs de Bunschoterweg een aantal middeleeuwse huisterpen ligt. Weliswaar zijn in delen van het gebied als gevolg van het bouwrijp maken en de gerealiseerde bebouwing de eventuele archeologische resten sterk verstoord, maar in andere delen is de aantasting van het bodemarchief als gevolg van graafwerkzaamheden kleiner. Dit geldt met name in een zone rond de Doornsteeg en Bunschoterweg. In geval van een aanvraag omgevingsvergunning zal ieder plan afzonderlijk worden beoordeeld door de archeologisch deskundige namens de gemeente op de noodzaak tot archeologisch onderzoek. De door de gemeente vastgestelde ondergrenzen zijn samen met de reeds uitgevoerde onderzoeken, bekende bodemverstoringen en voortschrijdend inzicht, leidend. De archeologisch deskundige beoordeeld namens de gemeente de afzonderlijke vergunningenaanvragen.

Verwachtingswaarden

Op basis van een uitgebreide studie van het landschap in relatie tot archeologische vondsten en bewoningsmogelijkheden is een aantal zones vastgesteld die een hoge, middelhoge, lage of overige verwachting hebben. De diepte waarop de eventuele archeologische resten verwacht kunnen worden varieert. Als gevolg van latere landschappelijke ontwikkelingen zijn in sommige delen van Nijkerk deze oude landschappen in latere perioden afgedekt door veen, klei of plaggendekken waardoor de archeologische waarden dieper zijn komen te liggen. De archeologische waarden hebben de dubbelbestemming Waarde - Archeologie gekregen, waarbij onderscheid tussen de diverse deelgebieden met verschillende verwachtingswaarden is aangegeven met aanduidingen.

Ondanks het zorgvuldige archeologiebeleid, waarbij indien nodig archeologisch onderzoek plaats vindt, kunnen altijd toevalsvondsten worden gedaan. Hiervoor geldt de verplichting om hier direct melding van te maken.

Monumenten

Verspreid over het plangebied bevindt zich één rijksmonument (Hoeve 'Fratersgoed' uit de 17e eeuw, Bunschoterweg 16/18) en een aantal gemeentelijke monumenten. Deze monumenten worden beschermd door de Monumentenwet en/of de Monumentenverordening Nijkerk 2005. De monumenten zijn op de plankaart van een specifieke aanduiding voorzien.

Hoeve 'Fratersgoed' (fotograaf Gerrit van de Veen)