Hoevelaken-Noord

2.1 Geschiedenis van Hoevelaken

De kern Hoevelaken is ontstaan door ontginning van een veen- en moerasgebied. Deze eerste ontginningsstrook is omstreeks 1100 ter hoogte van het Horst pad begonnen. Na een aantal jaren ontstond de tweede ontginningsbasis op een veenwal, de huidige dorpsstraten. De eerste ontginningsbasis, het Horst pad (zie afbeelding 'historische ontwikkeling Hoevelaken'), is dus de oudste en heeft een cultuurhistorische waarde. Het is niet bekend waarom juist de tweede ontginning de voornaamste slagader van Hoevelaken werd. Wellicht hebben bodemgesteldheid, hoogteligging en bereikbaarheid van Amersfoort daarbij een beslissende rol gespeeld.

afbeelding - historische ontwikkeling van Hoevelaken

Het Hoevelakense land had een uitsluitend agrarische bevolking welke qua voorzieningen volledig was georiënteerd op Amersfoort. De grote boerenhofsteden lagen hoofdzakelijk bij de tweede ontginningsbasis, toen de Dorpsweg geheten. Deze Dorpsweg werd omstreeks 1800 in opdracht van Napoleon voorzien van een verharding. Als "rijksweg" vormde hij in die tijd een verbinding van Apeldoorn via Amersfoort met Amsterdam en Utrecht. De weg had met twee rijen kastanjebomen en een brede ontwateringssloot met vele rustieke bruggetjes aan de noordkant een landelijk aanzicht. Een uitgesproken dorpskern was niet aanwezig.

In 1937 werd een autoweg en het kruispunt Hoevelaken/Terschuur aangelegd. Dit was een eerste aanzet voor de huidige rijksweg A1. Hierdoor werd Hoevelaken de functie van ader voor het doorgaande verkeer ontnomen. Na 1950 maakte Hoevelaken een explosieve groei door. In deze periode werden het gemeentehuis (1954), het Groene Kruisgebouw (1954) en het winkelcentrum "De Wiekslag" (1967) gebouwd. Zo ontstond het centrum zoals dit momenteel nog bestaat.

Voordat de grote (planmatige) uitbreidingsplannen gerealiseerd werden, bestond de bebouwing in het plangebied voornamelijk uit bebouwing langs de Wester- en Oosterdorpsstraat. Het plangebied Hoevelaken-Noord bestond voornamelijk uit landerijen bij enkele aldaar gelegen boerderijen. Het oorspronkelijke landschap van het gebied werd gevormd door het slagenlandschap, bestaande uit langgerekte kavels in noord-zuid richting, gescheiden door sloten en greppels. De grond werd voornamelijk gebruikt als weidegrond, maar enkele ook als bouwland.

In Weldam zijn in de loop der jaren nog een klein aantal woningen gebouwd. In de jaren '80 is, ten noorden van het centrum, de wijk Kantemars gerealiseerd. Tegelijkertijd werd centrum de Brink en een reconstructie van de Westerdorpsstraat gerealiseerd. De wijk Meerveld is in de jaren '90 ten noordoosten van het centrum tot stand gekomen.

afbeelding - verschillende buurten binnen Hoevelaken-Noord