Buitengebied 2013

3.3 Landschap

De gemeente Duiven is landschappelijk onder te verdelen in drie zones. Deze zones vormen de landschappelijke hoofdstructuur (zie ook de afbeelding):

• de rivierenzone in het zuiden met daarin:
  • 1. de uiterwaarden;
  • 2. het dynamisch rivierenlandschap;
  • 3. het reliëfrijke stroomruggenlandschap;
  • 4. een kleinschalig oud cultuurlandschap met de dorpen Groessen en Loo;
• de centrale lijnstadzone met daarin de kern Duiven, die op één lijn ligt samen met het westelijk gelegendorp Westervoort en de oostelijk gelegen stad Zevenaar;
• de noordelijke komzone, gekenmerkt door het karakteristieke, laaggelegen,open jong agrarisch ontginningslandschap.

Landschappelijke hoofdstructuur (bron: Structuurvisie Duiven (14-12-2009))

Het grondgebruik en de ontginningsgeschiedenis hebben ervoor gezorgd dat een variatie aan bijzondere en kenmerkende landschappelijke waarden is ontstaan. Binnen de voorgenoemde hoofdstructuur komen een aantal bijzondere gebieden voor:

• het Rijnstrangengebied is een belangrijk overblijfsel van een oude rivierloop van de Rijn. Het Rijnstrangengebied en het dijklandschap ten zuiden van Loo vormen een onderdeel van het grotere natuurgebied de Gelderse Poort;
• in het noordwestelijk deel van de gemeente ligt nog een gedeelte van de landschappelijk waardevolle IJsselbandijk;
• het binnen- en buitendijkse stroomruggengebied (de geul en de sedimentatie in de vorm van oeverwallen) vormt door het natuurlijke gevormde reliëf in wisselwerking met het menselijk gebruik (verkaveling, (lint)bebouwing, wegenpatronen) een landschappelijk waardevol gebied. Om die reden is dit gebied tevens cultuurhistorisch waardevol;
• de crevassegeulen (doorbraken van oeverwallen bij hoogwater) die door de gemeente lopen en de hiermee samenhangende ligging van de dorpen Groessen en Loo, hebben een bijzondere landschappelijke waarde. Zij zijn getuigen van de vroegere invloed van de rivieren op het gebied;
• de ontginning van het landschap vanuit beide dorpen heeft geresulteerd in twee polders met de duidelijke slagenverkaveling zoals we dat ook zien in een Hollandse polder; het Looveld en de Groessche Weide. Deze twee gebieden zijn om die reden uniek voor de gemeente Duiven;
• het laaggelegen kommengebied herbergt een bijzondere waarde vanwege de lage ligging. In dit gebied ligt ten noorden van Roelofshoeve en Centerpoort-Noord zelfs de laagste plek van de hele gemeente.

In de Structuurvisie Duiven en in het Ontwikkelingskader Buitengebied Duiven geeft de gemeente haar visie op het landschap. Binnen zowel de structuurvisie als het ontwikkelingskader is het plangebied opgedeeld in deelgebieden.

• Duivense Broek: Het Duivense Broek (open kommengebied) is een grootschalig landbouwgebied met een rechte verkaveling. Grootschalige boerderijen liggen als eilandjes in open ruimte. Door de openheid van het landschap is niet alleen de Veluwe zichtbaar, maar zijn de A12 en het bedrijventerrein van Duiven opvallend aanwezig. Het Duivense Broek biedt ruimte aan een aantal windmolens. Het komgebied kent brede weteringen voor de afvoer van het water. De landschappelijke openheid en het agrarische karakter moet behouden en versterkt worden.
• Randen van Duiven: In het rivierlandschap gaan de oeverwallen over in de lagere gronden van de kommen. Hierdoor ontstaat er een tussengebied met kenmerken van zowel de oeverwal als de kom. De randen van Duiven is een gemengd gebied waar agrarisch buitengebied en stedelijke invloeden samenvallen. Tussen Westervoort, Zevenaar en Duiven liggen gebieden die behouden moeten blijven als niet-stedelijke zone zodat de kernen niet aan elkaar zullen groeien. Een van deze gebieden is de Groessche Weide. Dit is een deelgebied waar de gemeente een hoog ambitieniveau heeft omtrent het behoud en de versterking van de aldaar voorkomende cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Het betreft dan met name de openheid en de verkavelingsstructuur.
• Oeverwallenzone: Op de oeverwal wordt de ligging van de wegen en de perceelsgrenzen gestuurd door reliëf en bodemgesteldheid. Omdat deze door meanderende rivieren zijn ontstaan, hebben de wegen in dit gebied een kronkelig verloop. Het Looveld is tevens in de Oeverwallenzone gelegen. Dit is een deelgebied waar de gemeente een hoog ambitieniveau heeft omtrent het behoud en de versterking van de aldaar voorkomende cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Het betreft dan met name de openheid en de verkavelingsstructuur.
• Uiterwaarden: De uiterwaarden langs Neder-Rijn en IJssel bieden mogelijkheden voor verdere natuurontwikkeling.

Impressie hoofdstructuur plangebied (Bron: Buro SRO)

De werking van het bestemmingsplan strekt in principe niet zo ver dat landschapsaanleg- en beheer afgedwongen kan worden. Hiervoor is sectoraal instrumentarium, zoals de Keur vanuit het waterschap (zie paragraaf 4.6) beschikbaar. Echter, wanneer het bestemmingsplan via wijzigings- en afwijkingsmogelijkheden nieuwe ontwikkelingen mogelijk maakt, kan hier wel als voorwaarde aan worden gekoppeld dat er een kwaliteitsverbetering plaats dient te vinden. Dit kan bijvoorbeeld vorm krijgen door de aanleg van nieuwe natuur- en landschapselementen, verbetering van het erf of het realiseren van streekeigen erfbeplanting.

De toekomstige doortrekking van de A15 naar de A12 snijdt door een aantal deelgebieden, waaronder de Groessche Weide, en heeft ingrijpende effecten op het landschap. In het voorliggende bestemmingsplan is het tracé van de doortrekking niet meegenomen. Dit volgt te zijner tijd een eigen planologische procedure.