De Burgt - Veller e.o.

2.4 Ontstaansgeschiedenis

Barneveld ligt dicht bij de overgang van de uitgestrekte Pleistocene dekzandgebieden van de Veluwe naar de Gelderse Vallei. Dit gebied was van oudsher geschikt voor menselijke bewoning. Het landschap dat in de loop van de tijd rond Barneveld ontstond, wordt gerekend tot het zogenaamde kampenlandschap, dat wordt gekenmerkt door onregelmatig verkavelde landbouwpercelen afgewisseld met bos, houtwallen en weg- en erfbeplanting en houtsingels in de beekdalen. De boerderijen lagen verspreid binnen het gebied.

De gunstige omstandigheden voor het gebied zelf namen echter niet weg dat grote delen van de wijde omgeving (veel) minder geschikt waren voor gebruik door de mens. De Gelderse Vallei was regelmatig ongeschikt voor exploitatie door de (zeer) hoge grondwaterstanden als gevolg van de stagnerende afvoer van rivierwater naar de Rijn en in noordelijke richting naar de Zuiderzee.

Met name in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn, door schaalvergroting en gewijzigde technieken in de landbouw drastische veranderingen opgetreden. De drainage van het overgrote deel van de Gelderse Vallei werd sterk verbeterd waardoor landbouw mogelijk werd op de voorheen te drassige gronden. Deze gronden werden gebruikt als hooiland en overstroomden gedurende het winterhalfjaar. De beken in het gebied werden veelal gekanaliseerd. Daarnaast konden bedrijven zich (sterk) uitbreiden, hetgeen geleid heeft tot een concentratie van veebedrijven (grote stallen, silo's en boerderijen), zoals ook in het plangebied.

Door ruilverkaveling werden percelen onderling gekoppeld. Hierbij verdween een grote hoeveelheid kleine landschapselementen (houtwallen, poelen, kleine bosjes) uit het landschap. Voor de jaren '80 van de vorige eeuw werd het grootste gedeelte van het plangebied werd als weidegrond gebruikt, met hier en daar akkerbouw (maïs). Langs onder andere de Lunterseweg lag wat woon- en kleine bedrijfsbebouwing. In het midden van het gebied lagen overwegend verspreid liggende agrarische bedrijven.

In de gemeente werden belangrijke infrastructuurlijnen (spoorlijnen en rijkswegen) aangelegd, waardoor de verbinding met andere regio's sterk verbeterde. Barneveld profiteerde van zijn centrale ligging. Steeds meer mensen en bedrijven van buiten de gemeente vestigde zich in Barneveld, waardoor de kern zich in hoog tempo uitbreidde.

Afbeelding 2 'De Burgt - Veller e.o.' in 1909 Afbeelding 3 'De Burgt - Veller e.o.' in 1962

Afbeelding 4 'De Burgt - Veller e.o.' in 1995 Afbeelding 5 'De Burgt - Veller e.o.' in 2012

Ontwikkeling 'De Burgt' en 'Veller'
Vanaf 1997 wordt ten zuiden van de kern Barneveld een nieuwe woonwijk ontwikkeld. De naam van de wijk is 'De Burgt'. Deze naam is ontleend aan een boerderij in het plangebied van bestemmingsplan 'De Burgt I'. De gemeenteraad heeft dit plan vastgesteld op 30 maart 1999, waarna goedkeuring van gedeputeerde staten van de provincie Gelderland volgde op 19 oktober 1999. Het bestemmingsplan schets een opgave om maximaal 2700 woningen te realiseren, met een bouwopgave van minimaal 100 woningen per jaar in de periode vanaf 1998 tot 2015. De grondgedachte is dat een groen-blauw raamwerk een belangrijke bijdrage moet leveren aan het ontstaan van een eigen karakter en beeld van het totale woongebied 'De Burgt'. De bouwopgave is in fasen uitgevoerd, met als eerste fase de ontwikkeling van de buurt 'De Tuinen'. In de daaropvolgende fasen werden de buurten 'De Beek-Akkers', 'De Eilanden-West', 'De Burgthoven', 'De Lanen-West' en de voorzieningen in de 'Woudse Erven' ontwikkeld.

Naast de ontwikkeling van 'De Burgt' zijn onder de naam 'Veller' aan de oostzijde van 'De Burgt' nieuwe ontwikkelingen gestart. Het gebied 'Veller' omvat de voorzieningenstrook langs de Lunterseweg en de (toekomstige) woonwijken 'Veller I' en 'Veller II'. In 2006 zijn voor de voorzieningenstrook vrijstellingen verleend voor onder andere realisatie van kerkgebouwen en een ontsluitingsweg. Het bestemmingsplan – onder de naam Vellerselaan I – is door de gemeenteraad vastgesteld op 30 juni 2009. Daarnaast heeft de gemeenteraad op 24 april 2009 het bestemmingsplan 'Veller I' vastgesteld. Dit plan maakt de realisering van 450 woningen mogelijk. De stedenbouwkundige structuur is gebaseerd op de aanwezige landschapsstructuur, waardoor deze contouren in de woonwijk herkenbaar blijven. In de toekomst wordt ten zuiden van 'Veller I' de woonwijk 'Veller II' ontwikkeld. Het bestemmingsplan 'Veller II', dat voorziet in de realisering 750 woningen, is op 20 december 2011 vastgesteld.

Gelet op het beheersgericht karakter van 'De Burgt - Veller e.o.', worden 'De Burgthoven fase 2' en 'De Eilanden-Oost' buiten beschouwing gehouden.