Kootwijkerbroek-Stroe-Kootwijk

2.4 Ontstaansgeschiedenis

Kootwijkerbroek

Tot 1900 was er rond Kootwijkerbroek nog veel niet-ontgonnen land, bestaande uit heide en veenplassen. Nog tot 1950 werd hier turf gestoken. Het vestigingspatroon wordt voornamelijk gevormd door de (nu) Wesselseweg en de Essenerweg. Rond het kruispunt met de Nachtegaalweg was een concentratie van bebouwing. Het zwaartepunt is later naar het oosten verschoven, toen aan de Kootwijkerdijk (nu Veluweweg) een kerk (1889) en een zuivelfabriek werden gevestigd. Op het kruispunt van de Essenerweg en een aantal wegen uit het zuiden stond de Puurveense molen. Deze korenmolen komt al in 1586 in de archieven voor en heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het dorp. Omstreeks 1955 is de Kosterijweg, tot die tijd een zandweg met fietspad, een verharde weg geworden. De vereniging Plaatselijk Belang heeft toen een houten gebouw geplaatst op de plek van het oude dorpshuis, dat vanaf toen het middelpunt werd van de dorpsgemeenschap. Ook in die tijd werd de kerk van de Gereformeerde Gemeente aan de Kosterijweg gebouwd. In de jaren daarna is in de driehoek Essenerweg, Veluweweg, Kosterijweg de eerste planmatige nieuwbouwwijk gebouwd. In de jaren '70 is men aan de andere kant van de Kosterijweg doorgegaan met het bouwen van nieuwe woningen. In het afgelopen decennium werd Kootwijkerbroek-West ontwikkeld.

Afbeelding 4 Ontstaansgeschiedenis Kootwijkerbroek

Stroe

Stroe is ontstaan ongeveer 500 meter zuidelijker dan het huidige centrum, namelijk nabij de kruising van de Kootwijkerbroekerweg met de Ravenweg en de oude karweg Harderwijk-Arnhem, die tegenwoordig Wulpenweg heet. Daar lag ooit de eeuwenoude herberg “De Raaf”. Op deze plaats staat overigens nog de gelijknamige boerderij.

In 1876 werd de Oosterspoorweg geopend en kreeg Stroe een halte, waardoor zijn betrekkelijke isolement werd doorbroken. Rond deze halte heeft de kern zich, met name in de tweede helft van de vorige eeuw, uiteindelijk ontwikkeld. Vanaf 1899 werd de “Halte Stroe” gebruikt voor de aan- en afvoer van militairen van Infanterie Schietkamp Harskamp en werd het dorp vestigingsplaats voor een deel van het personeel daarvan. Omdat er naast een personenperron ook een goederenperron aanwezig was heeft zich langs de lijn een aantal bedrijven gevestigd. Tegenwoordig stopt nog slechts bij bijzondere gelegenheden een trein in Stroe.

Rond 1970 werd de rijksweg gerealiseerd en tevens werd, ter ontlasting van de Wolweg, de provinciale weg N310 aangelegd.

Stroe kent enkele detailhandel - en horecavoorzieningen, een dorpshuis, basisschool en peuterspeelzaal. In Stroe is geen kerkgebouw.

Afbeelding 5 Ontstaansgeschiedenis Stroe

Kootwijk

Op oude kaarten manifesteert Kootwijk zich als een agrarische enclave te midden van uitgestrekte woeste gronden (voornamelijk heide en zandverstuivingen). De boerderijen en schaapskooien liggen verspreid door het gebied. Excentrisch in dit gebied ligt het dorp Kootwijk, dat bestaat uit een gering aantal woningen rond de kerk.

De structuur van het dorp wordt voornamelijk bepaald door vier wegen, die op de Brink bij elkaar komen. Deze hoofdstructuur van Kootwijk is goed herkenbaar gebleven. Alleen aan de oostkant is de wegenstructuur enigszins veranderd.

Behalve de Kerkendelweg en de B. ten Catehof zijn er sinds 1900 geen nieuwe wegen of straten bij gekomen. De bebouwing heeft zich verder ontwikkeld langs de vanouds bestaande wegen.

Afbeelding 6 Ontstaansgeschiedenis Kootwijk