| Plan: | Bestemmingsplan Arnhem Zuid-Oost |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0202.748-0301 |
Het plangebied vormt onderdeel van het rivierenlandschap. In de oorspronkelijke situatie - zonder dijken - verspreidde het water zich in winter en voorjaar uit over een groot gebied. Langs de oever bezonk het grofste materiaal en werden oeverwallen gevormd. Deze bestaan uit fijn zand, zavel en lichte klei. Doordat het meeste materiaal vlak bij de rivier bezonk, liggen de oeverwallen relatief hoog in het terrein. Verder van de rivier af stond het overstromingswater bijna stil daar bezonken de fijnste kleideeltjes. Zo ontstonden achter de oeverwallen min of meer komvormige laagten, opgevuld met zware klei (komklei). Na de bedijking, in de Middeleeuwen, werd de rivierloop gefixeerd. Het hierdoor ontstane landschap kenmerkte zich door een patroon van uiterwaarden, oeverwallen en kommen. De Huissensedijk vormde ooit als bandijk de grens tussen de buitendijkse uiterwaarden (de Malburgse polder, nu o.a. de wijk Vredenburg) en de binnendijkse oeverwallen en kommen. Oorspronkelijk werd dit gebied gekenmerkt door akkers en (hoogstam-) boomgaarden; met de beplanting van perceelranden gaf dit het gebied een halfopen karakter. De bebouwing bevindt zich van oudsher vooral verspreid langs de Mooieweg en op enkele plaatsen langs de Huissensedijk, in de vorm van lintbebouwing.
De eerste aanzet voor de bouw van Kronenburg dateert uit 1969. Kronenburg kreeg een multifunctioneel karakter met het gelijknamige stadsdeelcentrum, winkels, kantoorlocaties en woningen. Het oorspronkelijk agrarische gebied de Overmaat werd gewijzigd in een stedelijk gebied. Daarbij bleef de aanwezige agrarische bebouwing grotendeels in het gebied gehandhaafd evenals de Huissensedijk en de Mooieweg als landschappelijke elementen (de landschappelijkke dragers) . De Overmaat bestaat uit twee ruimtelijk gescheiden onderdelen: het zuid/ westelijk gelegen bedrijventerrein en het noord/ oostelijk gesitueerde woongebied. Deze opzet van zowel werk- als woongebied diende het stedelijke karakter en de continuïteit van de centrale zone door Arnhem-zuid te ondersteunen. Tevens fungeert het woongebied als ruimtelijke schakel tussen het stadsdeelcentrum Kronenburg en de later gerealiseerde woonwijk Rijkerswoerd. De schakelfunctie die indertijd voor ogen stond, in de vorm van een duidelijke route voor langzaam verkeer begeleid door hogere stedelijke bebouwing is ruimtelijk minder sterk uitgevoerd.
Het gebied Vredenburg ligt in de (voormalige) Malburgsche polder. Het plangebied bestond voor de realisatie van de wijk vrijwel uitsluitend uit grasland.
Het grootste deel van de woningbouw in Vredenburg is in begin jaren '70 gerealiseerd. Vredenburg is in een snel tempo gebouwd. De reden hiervoor is tweeledig; ten eerste om de woningnood te verhelpen. Daarnaast wilde men de leefbaarheid in Arnhem-zuid verhogen door in Kronenburg een omvangrijk winkelcentrum realiseren. Hier was draagvlak voor nodig.
De zone ten westen van de Slochterenweg die eveneens voor een groot deel uit woningen bestaat is eind jaren '70 begin jaren '80 gerealiseerd. Van nog recentere datum is de bebouwing ten zuiden van de Groningensingel. De omvangrijke schoolcomplexen die hier staan zijn in de jaren '70 gebouwd. Het woonwagenkamp, het asielzoekerscentrum en de kliniek voor verslavingszorg zijn uit de jaren '90. Het verzorgingshuis Martinushof zal worden gesloopt; op deze plek zal een gebouw voor een nieuwe sociaal-medische functie worden gerealiseerd.
De wijken Holthuizen en 't Duifje liggen in de Malburgsche polder. Het gebied bestond voor de realisatie van de wijk vrijwel uitsluitend uit grasland, en behoorde tot het grondgebied van de gemeente Huissen. Er lagen kleiputten van afgetichelde gronden. Deze zijn later tot een permanente waterpartij, de Immerloo-plas, omgevormd. In 1966 werd het uitbreidingsplan in hoofdzaak voor de polder Malburgen goedgekeurd, dit plan is nog opgesteld door de gemeente Huissen. Hierin werd de huidige structuur van het plangebied, met twee woonwijken en een park met waterplas, vastgelegd.
De wijk 't Duifje, genoemd naar de ten oosten daarvan gelegen boerderij "het Duifje", is voor het grootste gedeelte eind jaren '60 gebouwd. Dit betrekkelijk geïsoleerde woongebied was de laatste bouwmogelijkheid vóór de grenscorrecties ten behoeve van de ontwikkeling van Arnhem-zuid. De wijk Holthuizen is voor het grootste gedeelte midden jaren '70 gebouwd. Aan de westkant van het plangebied ligt tussen twee grondwallen (bedoeld als geluidwallen) een strook waar oorspronkelijk het tracé van de S102 was gepland. In het zuidelijke gedeelte van deze strook zijn inmiddels woningen gebouwd.
Dit gebied behoort tot de oeverwal. Oorspronkelijk werd dit gebied gekenmerkt een halfopen karakter. Bebouwing bevindt zich van oudsher vooral verspreid langs de Mooieweg en op enkele plaatsen langs de Huissensedijk.
Het landschap is in de loop der tijd veranderd. Het gebied ten noorden van de Huissensedijk is geheel bebouwd. Een smalle strook moeras vormt de overgang tussen bebouwing en dijk. Ten zuiden van de Mooieweg is de wijk Rijkerswoerd gebouwd. Het gebied zelf is ook veranderd.
De verstening is toegenomen door uitbreidingen bij bestaande bebouwing en nieuwe woningen, vooral langs de Mooieweg. Bij enkele boerderijen behoort een aanzienlijke oppervlakte aan stalruimte, en door de bouw van kassen is er sprake van "verglazing". Hoewel het gebied nog wel een duidelijk landelijk karakter heeft, is dit door genoemde ontwikkelingen in de loop der tijd verminderd. Ook ontwikkelingen in de toekomst zullen een afname betekenen van het landelijke karakter. De drie-eenheid uiterwaard - oeverwal - kom is door het volledig bebouwen van uiterwaard en kom inmiddels verdwenen.
Rijkerswoerd is gebouwd als de laatste wijk binnen de grenzen van de compacte stad in Arnhem-Zuid, ten oosten van de Nijmeegseweg en ten zuiden van Vredenburg. Het is een multifunctionele woonwijk, met scholen, een sportcomplex, een veelzijdig voorzieningencentrum, scholen, groen, recreatieve voorzieningen en een bedrijventerrein. De wijk is aangesloten op de zich langs de Burgemeester Matsersingel uitstrekkende stedelijke zone van het zuidelijke stadsdeel en wordt, net als andere wijken van Arnhem, omgeven door groen. Rijkerswoerd werd ontworpen als nieuwe "woonvinger" die toegevoegd is aan het zg. Vingerpatroon van de stad.