Bestemmingsplan Presikhaaf 3

4.5 Cultuurhistorie en Archeologie

Archeologie

Het plangebied ligt volgens de archeolandschappelijke eenhedenkaart van Arnhem-Noord op de grens van een kom- en oeverwalgebied. In de komgebieden werd door de Rijn en IJssel klei afgezet. Door de natte omstandigheden kon zich hier ook veen ontwikkelen. Oeverwallen zijn hoog opgeslibde zandlichamen, liggend langs de rivier. Het sedimentatieproces duurde voort tot aan de bedijking van de rivieren in de late middeleeuwen.

Vanwege de natte omstandigheden hebben komgebieden doorgaans een lage archeologische verwachtingskans, zo ook in dit geval. Bewoning moet veeleer worden gezocht aan de voet van de stuwwal, noordelijk van het plangebied, of op oeverwallen. Door hun hoge ligging konden de bewoners op oeverwallen droge voeten houden, terwijl vee in de lager gelegen komgebieden kon worden geweid. Oeverwallen leenden zich vanwege de bodemtextuur en andere –eigenschappen goed voor akkerbouw; overige landschapstypen in de omgeving (zoals de stuwwal) konden gemakkelijk worden geëxploiteerd. Vandaar dat het deel van het plangebied samenvallend met de oeverwal een hoge archeologische verwachtingskans heeft.

In het plangebied ligt één vindplaats: ne51. Dit betreft een nederzetting uit de late middeleeuwen. Vondstmateriaal betreft aardewerk en vloerrestanten. Langs de zuidrand van de oeverwal (buiten het plangebied) zijn meerdere historische boerderijlocaties bekend.

Cultuurhistorie

Presikhaaf is een bijzonder en gaaf voorbeeld is van de CIAM-visie. Le Corbusiers benadering van het gebouw als “woonmachine” komt hier niet alleen in de architectuur maar ook in het stedenbouwkundige programma naar voren. De zogenaamde wijkgedachte was een uiting van geloof in de maakbaarheid van de samenleving, waarbij stedenbouw en architectuur belangrijke instrumenten waren. Bij de wijkgedachte paste een eigen beeld- en vormentaal: open bouwblokken; heldere functie-verdelingen die tot uiting komen in “eilanden” voor wonen, werken, recreëren, educatie en zorg; configuratie van rijtjes woningen en stroken gestapelde bouw; menging van woonvormen voor een gevarieerde bevolkingssamenstelling; gemeenschappelijk groen; herhaling van configuraties in zogenaamde stempels t.b.v. bereikbaarheid, bezonning, veiligheid, recreatie.

Presikhaaf is in een tijdsbestek van ruim 25 jaar ontstaan. Presikhaaf 3 geeft een gaaf beeld van de stempelstructuren en de zogenaamde Radburnverkaveling. De woonwijk, het winkelcentrum en het park Presikhaaf vormen een waardevol ensemble.

Op grond van cultuurhistorisch onderzoek mag men concluderen dat de belangrijkste cultuurhistorische waarden worden vertolkt door de rode, groene en blauwe structuren; stempeling en heldere functie-verdelingen in eilanden. De stedenbouwkundige opzet is vanuit deze optiek belangrijker dan de architectonische vormgeving.

Conclusie

Het plangebied heeft voor een beperkt deel een lage archeologische verwachtingskans, maar voor het overgrote deel een hoge archeologische verwachtingskans. Tevens is er een vindplaats gelegen. Op de plankaart is een dubbelbestemming Waarde - Archeologie opgenomen die voorziet in de bescherming van (eventueel aanwezige) archeologische waarden. In Artikel 13 zijn voorwaarden opgenomen wanneer een aanlegvergunning verplicht is.