Dorp Hoog Soeren

3.4 Bebouwingsstructuur

Hoog Soeren kent ook een grote variatie aan architectonische bouwstijlen. Ze laten zien dat het dorp is ontstaan vanuit verschillende bouwtradities en ontwikkelingsperioden. Je vindt er typisch Veluwse boerderijen, boswachters- en jachtopzichterswoningen van het Kroondomein en een rijke variatie aan villa's en hotels uit het begin van de vorige eeuw. Ondanks deze verscheidenheid passen al deze stijlen moeiteloos bij elkaar en komt het dorp duidelijk over als één geheel. Dat komt omdat alle woningen als losse elementen in een volwassen groen landschap zijn ingepast. Soms is dat een bosrand maar soms zijn dat ook grote boombeplantingen op de kavels zelf. Het groen bindt alle losse kavels samen tot één geheel.

Diversiteit in verschijningsvorm

De ca. 100 woningen zijn over het algemeen gelegen op vrij ruime percelen en hebben een duidelijke kapvorm. Vrijwel alle bebouwing bestaat uit één laag en een kapconstructie waarbij de kap soms twee lagen bevat. Het volume van de woningen is divers: zo zijn er de kleinere boerderijen en woningen van bosarbeiders, naast de landhuizen en horecagelegenheden van ruimer omvang.

Andere gebouwen zoals de school en de kerk sluiten qua schaal aan bij de overige bebouwing. Deze gebouwen zijn niet uitzonderlijk hoog of omvangrijk. Daarnaast zijn er diverse schuren in de kern gelegen langs de openbare weg die een bedrijfsmatige functie hebben.

Andere bebouwing

Vrijwel alle bebouwing is opgetrokken uit baksteen met een rieten of pannen kap. Enkele woningen, met name uit de periode 1910 - 1940, zijn opgetrokken uit hout. Ook de bijgebouwen zijn in veel gevallen voorzien van een kapconstructie, soms met pannen.

Zeer karakteristiek voor Hoog Soeren is de veelheid aan (soms eigenzinnige) bouwstijlen die naast elkaar voorkomt. De ruime, extensieve opzet van de bebouwing en de ligging in het groen maakt dat de grote diversiteit van panden en bouwstijlen toch een ensemble vormt.

Open es

De toenemende werkgelegenheid bij de Koninklijke Houtvesterijen als gevolg van de herbebossing is afleesbaar aan de veelal in opdracht van het Kroondomein gebouwde woningen voor bosarbeiders, boswachters en jachtopzieners uit het laatste kwart van de 19de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw. Deze woningen hadden hun eigen kenmerken als een simpele dakvorm, een sporenkap zonder overstek en een symmetrische in drieën gedeelde voorgevel. Achter het pand bevond zich meestal een kleine stalruimte. Een gaaf voorbeeld hiervan is Hoog Soeren nr. 60. Veel van deze woningen zijn in de loop der jaren verbouwd tot kleine landhuisjes.

De ontwikkeling tot toeristische trekpleister is nog te zien aan de hotels en pensions, waarvan de oudste delen uit de eerste helft van de vorige eeuw dateren. Het relatief grote aantal tussen ca. 1910 en 1940 gebouwde (kleine) landhuizen, toont de aantrekkelijkheid van Hoog Soeren als woon- en verblijfplaats voor welgestelden.

Van links naar rechts: hotel Oranjeoord en Hoog Soeren nr. 8

Het huisje op de hoek van het Schoolbos (Hoog Soeren nr. 8) is naar men aanneemt in 1849 gebouwd als school en wellicht het oudste schooltje van de Veluwe. Behalve door een verbouwing in 1952 waarbij de voorgevel hersteld is, verkeert het pand nog in zijn oorspronkelijke staat. Het pand is in 1978 op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst.

Een bijzonder gebouw is de kapel van Hoog Soeren die in 1904 is gebouwd als evangelisatielokaal. Het gebouw had een simpele bakstenen uitvoering. In 1933 is de dwarsbeuk, het voorportaal en torentje toegevoegd. Pleisterwerk werd aangebracht.

De kapel