De Parken, Indische Buurt en Beekpark

3.3 Groen- en waterstructuur

De Parken

Beplanting is wezenlijk voor het aanzien en de uitstraling van De Parken. De parken en lanen vormen belangrijke dragers van de ruimtelijke structuur. Daarnaast draagt de samenhang tussen de laanstelsels en de beplantingen in particuliere tuinen bij aan het groene beeld van de wijk. Door de veelal vrijstaande villabebouwing bestaat bovendien grote samenhang tussen de beplanting aan de voor- en achterzijde van de woningen. Zo krijgt de suggestie van het buiten wonen, dat een leidend motief was voor de ontwerpen die aan de inrichting van deze villawijk ten grondslag liggen, treffend gestalte. Dat de tuinen, via de lanen, de parken en uiteindelijk de parkweiden bij Marialust in relatie worden gebracht met het landschap zelf, draagt bij tot dit begrip. Het instandhouden van deze samenhangende reeks is een essentieel uitgangspunt van dit bestemmingsplan.

De vier stadsparken het Oranjepark, het Prinsenpark, het Verzetstrijderspark en het Wilhelminapark zijn in hoge mate bepalend voor het aanzien van de wijk. De aanleg van de parken in Engelse landschapsstijl is nog goed herkenbaar. Het beeld wordt bepaald door langgerekte, meanderende waterpartijen, lange gebogen paden, monumentale, solitaire bomen en kleine boomgroepjes op uitgestrekte grasvelden die open en meer gesloten parkdelen aan elkaar koppelen. Oostelijk van de Van Aelstlaan loopt een deel van het tracé van de Grift, een afwateringskanaal dat in de 14e eeuw is gegraven ten behoeve van de ontwatering van de natte gronden in het gebied ten oosten van Apeldoorn.

 

Oranjepark en Verzetstrijderspark

Het groene karakter van de Parken wordt in belangrijke mate bepaald door de beplanting en inrichting van de lanen. Er is sprake van een netwerk van lanen, dat een bepalend onderdeel vormt van de ruimtelijke structuur van De Parken. Dit netwerk bestaat uit verschillende stelsels. De oorspronkelijke landwegen vormen het oudste stelsel. Deze wegen zijn veelal uitgegroeid tot hoofdwegen en overstijgen - zeker in functionele zin - het niveau van De Parken. Vervolgens wordt een tweetal ontworpen lanenstelsels herkend. Eén met een formele karakteristiek, geometrisch, perspectivisch gericht en soms voorzien van bijzondere accenten (pleintjes, vorken e.d.). De andere met romantische karakteristiek, zacht, slingerend, perspectivisch gesloten en bedoeld om te "dwalen". Tenslotte zijn er nog de lanen en straten uit de inbreidingsgebieden, die mede afhankelijk van hun ligging en moment van aanleg een formele, romantische of doelmatige inrichting kennen. Het straatprofiel van de lanen is ingetogen en heeft een klassieke opbouw, veelal een driedeling met grasbermen, rijbaan en stoep. Voor de materialen wordt gebruik gemaakt van het klassieke kleurenpalet van de parkenbuurt. De bomen in de lanen dragen bij aan de schilderachtige sfeer. Iedere laan kreeg een eigen gezicht dankzij de keuze voor verschillende boomsoorten die qua hoogte en kruinomvang passen in het profiel van de straat.

De tuinen bij de villa's ondersteunen het groene karakter van het beschermd stadsgezicht. Karakteristiek is ook het bij vele panden nog aanwezige hekwerk ter afscheiding van tuin en straat. In algemene zin zijn de tuinen zodanig ingericht en beplant dat zij bijdragen aan het groene beeld van het beschermd stadsgezicht De Parken. De voortuinen vormen een groene voorgrond voor de bebouwing, die vanaf de straat goed zichtbaar is. Een groene invulling van de zijtuinen zorgt ervoor dat de gebouwen niet aan elkaar groeien, zodat het beeld van losse villa's in het groen blijft bestaan. Op de grotere, binnenterreinen staan vaak grote bomen, waardoor het groen hoog oprijst achter de gebouwen. Ook dit draagt bij aan het groene beeld van De Parken.

Loolaan Noord

De Loolaan Noord heeft door de klein en verharde voor- en zijtuinen een stenig karakter. Het open groengebied in het bouwblok tussen de Langeweg en de Hogeweg vormt een belangrijk groenelement in het gebied. Daarnaast zijn er om het Hardonkhof en het Moermanhof een aantal groenvoorzieningen gesitueerd.

Indische Buurt

Tot de waardevolle groenelementen behoort de karakteristieke laanbeplanting in diverse lanen, zoals de Gardenierslaan en de Bosweg. Zeer monumentaal is de laanbeplanting aan de Loolaan, bestaande uit linden, twee rijen aan de oostelijke zijde en drie rijen aan de westelijke zijde. De grote oude villa's, die aan weerszijden van de Loolaan zijn gebouwd, bezitten rondom grote tuinen, veelal ook met monumentaal groen. In het zuidelijke deel van de laan (ten zuiden van de Grote Kerk) ontbreken de dubbele bomenrijen. Ten zuiden van de Grote Kerk staat een groep monumentale beuken, wellicht behorende tot de oorspronkelijke aanplant van de Loolaan.

Het zeer brede profiel van de Koning Lodewijklaan wordt opgesierd door een nog relatief jonge laanbeplanting, die de middenberm van deze laan een uitgesproken groen karakter verleent. De middenberm is daarnaast cultuurhistorisch van belang vanwege het voormalig gebruik als spoortracé.

Het groene karakter van de wijk wordt vooral bepaald door de vele particuliere (villa)tuinen, waarin zich vele voor het stadsbeeld belangrijke (groen)elementen bevinden. Deze tuinen worden in veel gevallen aan de straatzijde afgesloten door authentieke hekwerken, tuinmuurtjes of hagen. De grootste tuinen vindt men aan de Loolaan. In het noordoostelijke deel van het gebied bevindt tussen de Loolaan en de Burglaan een klein bosgebied, een restant van het Spainkbos. Dit bosgebied sluit aan op de grote bosachtige tuin van 'Huize Boschrust' (Loolaan 59). Ook de tuin van het voormalige Julianaziekenhuis draagt bij aan het groene karakter van de wijk. Hier bevindt zich ook een deel van het tracé van de Badhuisspreng.

Beekpark

Tot de waardevolle groenelementen binnen Beekpark behoort de ruim opgezette parkachtige setting van de bebouwing langs de westzijde van het noordelijke deel van de Hoofdstraat. Hier staan grote villa's op ruime percelen met veel groen. Het groengebied Beekpark, gevormd uit de grote villatuinen van panden aan de Hoofdstraat, heeft ook een belangrijke betekenis als stadspark.