Assendorp

2.1 Ontstaansgeschiedenis

Assendorp is vanaf het begin van de 19e eeuw ontstaan, maar de geschiedenis van dit gebied gaat veel verder terug. De naam komt reeds in de Middeleeuwen voor, maar mogelijk was al in een veel vroegere periode sprake van een nederzetting. De eeuwenoude buurtschap van boeren en tuinders, die omstreeks 1850 nog een overwegend landelijk karakter had, ontpopte zich in de decennia daarna tot een buurt met een compleet andere sociale structuur. Door de relatief hoge ligging ten opzichte van de 'natte' Wezenlanden en de strook Assendorperlure/Schelle was Assendorp bij uitstek geschikt om de groeiende arbeidersbevolking op te vangen. Al in 1861 was sprake van 'den aanbouw van vele woningen op de Sassenpoortenvoorstad (...)'. De buitenwijk nam vooral vanaf eind jaren zestig in omvang toe. Assendorp was vanwege de nabijheid van het werk de meest gewilde woonplaats voor het talrijke Zwolse spoorwegenpersoneel. Aannemers construeerden in dit stadsdeel in hoog tempo eenvoudige, dicht op elkaar gepakte rijtjeshuizen met hoogstens twee vertrekken. Veel landbouwpercelen werden opgekocht door huisjesmelkers en speculanten. De destijds geringe overheidsbemoeienis bij de inrichting van de wijk heeft geresulteerd in het kenmerkende grillige stratenpatroon. De oorspronkelijke verkaveling van de akkers en weilanden bepaalde de opzet van de bebouwing.

Kaart 4: een fragment uit de historische atlas van de situatie rond 1917.

Aan de oostzijde van Assendorp werd in het interbellum een aaneengesloten gordel van kleinschalige woningcomplexen gerealiseerd. Zo werden in 1928 de eerste 300 woningen in de bloemenbuurt (Pierik) gebouwd.

Aan de westzijde wordt Assendorp door een overgangszone rond de Van Karnebeekstraat gescheiden van de Stationsbuurt. Het deel van de Stationsbuurt rondom de Stationsweg wordt gekenmerkt door villa´s. De villabouw op de voormalige agrarische gronden ten zuiden van de stadsgracht was in de jaren 1840 aarzelend begonnen. De bewoning kwam echter pas goed op gang toen enkele jaren later de trein tot Zwolle was doorgedrongen. De locatie voldeed daarmee aan alle eisen van het nieuwe ideaal voor wonen ´op den hoogsten stand´ met riante onderkomens in een rustige, lommerrijke omgeving op een steenworp afstand van zowel het centrum als het station. De statige bebouwing gaf de route tussen het spoor en de stad allure.

Aan de noordzijde van Assendorp bevindt zich park Wezenlanden. De naam Wezenlanden, voor het gebied tussen het Groot Wezenland, het Almelose kanaal en de oude Assendorperdijk, komt van het feit dat het gebied lang in bezit was van het weeshuis van de Nederlands Hervormde Gemeente in Zwolle. Tot de afsluiting van de Zuiderzee -in 1932- was het drassig land, buitendijks gelegen ten opzichte van de Assendorperdijk en dus niet geschikt om te bebouwen. Toen de getijdenwerking hier geen invloed meer had, kon een gedeelte van het gebied, tussen de Stadsgracht en de Luttenbergstraat, na verloop van tijd bouwrijp worden gemaakt. De eerste bebouwing verrees in de jaren vijftig. In het gebied ten oosten van de Luttenbergtraat is park Wezenlanden aangelegd als 'groene long' en recreatiegelegenheid voor de omliggende wijken.