Bestemmingsplan Buitengebied

3.2 Landschapstypen

Hierna worden de landschappen van het plangebied en de daarin te onderscheiden waarden van archeologie en cultuurhistorie nader toegelicht.

Op basis van de geomorfologische eigenschappen, de ontginningsgeschiedenis, de huidige ruimtelijke samenhang en zichtbare kenmerken zijn zeven landschapstypen te onderscheiden. Het zijn de oeverlanden Meppelerdiep, het slagenlandschap Olde Maten, het open slagenlandschap, het houtsingellandschap De Streek, het jonge ontginningenlandschap, het bos- en heidelandschap en het beekdallandschap Reest. Factoren voor de indeling zijn de aard en groepering van de bebouwing, het beplantingspatroon, de verkaveling, het bodemgebruik, de maat en begrenzing van de ruimte, het reliëf, het patroon van de wegen en waterlopen en het ruimtelijke beeldkwaliteit.

Bron: Uitgangspuntennotitie Landschapsplan Staphorst april 2010 - 28 mei 2011

OVERLANDEN MEPPELERDIEP

Het landschap Overlanden Meppelerdiep is omgeven door dijken. Kenmerkend voor het landschap is de grote mate van openheid. Er is sprake van gelijkvormige smalle kavels. De beplanting is lijnvormig gesitueerd langs de dijk. De beplanting bestaat met name uit wilg en els. De weinig aanwezige wegen volgen een natuurlijk patroon. In het gebied is sprake van een hoge grondwaterstand. De afwatering gaat via Kostverlorenstreng en is gericht op Zwarte Water.

SLAGENLANDSCHAP DE OLDE MATEN

De Olde Maten is een karakteristiek oud slagenlandschap met veel elzensingels en wilgen. Het landschap maakt onderdeel uit van een reeks natuurgebieden en sluit aan op het natuurgebied De Wieden. De beplanting van het landschap bestaat voornamelijk uit elzensingels, wilgen in opgeslagen boksloten, petgaten en rietkragen langs de vele rechte sloten. Er is sprake van een halfopen landschap van zeer smalle en langgerekte percelen. In het gebied is sprake van extensief gras- en hooiland en natuur.

OPEN SLAGENLANDSCHAP

Het typisch slagenlandschap heeft karakteristieke knikken in de verkaveling en in het waterpatroon. De knikken in de verkaveling duiden op voormalige ontginningsassen. Het is een relatief groot en open landschap, waar tamelijk veel restanten van oude beplantingsstructuren aanwezig zijn. Het gebied is hoofdzakelijk agrarisch in gebruik. Er is sprake van zeer langgerekte lintbebouwing met veel grote moderne erven op tamelijk grote onderlinge afstand. In het gebied zijn enkele zandwinningsplassen aanwezig.

HOUTSINGEL LANDSCHAP DE STREEK

Het landschap langs De Streek is een tamelijk kleinschalig gebied met kenmerkende elzen houtsingels. In de loop van de tijd verdwijnen er steeds meer elzensingels. Er is een karakteristiek onderscheid tussen het houtsingellandschap bij Staphorst en bij Rouveen. De elzensingels staan in een rij op de perceelsgrenzen. Langs wegen is sprake van laanbeplanting van eikenbomen. Het gebied kent een rijke erfbeplanting met solitaire kastanje en of beukenbomen. Er is sprake van een smalle, tamelijk lang gerekte percelering. Het is een kleinschalig halfopen landschap, met weinig sloten. Het houtsingellandschap (en veelal) de bebouwing hebben een zeer hoge beeldkwaliteit.

JONGE ONTGINNINGENLANDSCHAP

Het jonge ontginningenlandschap is ontstaan op de voormalige hoogveen complexen. Door de aanwezigheid van wegbeplanting zijn er grote groene kamers ontstaan in het landschap. De verkaveling van het landschap is in rationele blokken. Hierdoor is sprake van grote erven en tamelijk veel groen. De groenstructuur van de kamers bestaat uit een laanbeplanting van eiken. Karakteristiek is zijn de eikenrijen welke haaks staan op het Staphorster Bos. De bebouwing ligt voornamelijk langs wegen in een open lintstructuur. Het gebied is met name in gebruik als gras- en hooiland en bouwland. Tevens zijn er enkele boomkwekerijen aanwezig.

BOS- EN HEIDELANDSCHAP

Het is een besloten boslandschap wat hoofdzakelijk bestaat uit naaldbos. Het landschap wordt afgewisseld met open plekken, heidevelden en vennen. De Witte Bergen is hoofdzakelijk natuurlijk bos en is ontstaan vanaf 1900.

Het Staphorster Bos is een ontginningsbos, welke is aangeplant in de periode 1930 - 1940. In het landschap is weinig bebouwing aanwezig. Ten oosten van IJhorst zijn enkele recreatieparken gesitueerd. Het landschap bestaat voornamelijk uit bos en natuur, aan de randen van het bos zijn enkele bouwlanden aanwezig.

BEEKDALLANDSCHAP REEST

Het Beekdallandschap Reest is een halfopen, kleinschalig, "idyllisch" laaglandbeekdal met een sterk meanderende beek, coulissen, madelanden en bolvormige eenmansessen. Het beekdal van de Reest heeft een grote variatie aan terreintypen: graslanden, hooilanden, moerasjes en bos. Plaatselijk is nog sprake van zogenaamd halfnatuurlijke graslanden met zeldzame plantensoorten. De moerasgebieden zijn vooral te vinden in het gebied van de Vledders en Leijer Hooilanden. In dit gebied komen hoge natuurwaarden voor, mede omdat delen van de benedenloop regelmatig overstromen. De boerderijen in het landschap zijn verspreid op de hogere delen langs de randen van het beekdal. Het landschap volgt een natuurlijk patroon, er is een onregelmatige verkaveling. De percelen verschillen van vorm en grootte. De beeldkwaliteit van de bebouwing en het landschap hebben een zeer hoge waarde. Het landschap bestaat voornamelijk uit gras- en hooiland, natuur en bouwland.