Creil

2.2 Ruimtelijke ontstaansgeschiedenis

De gemeente Noordoostpolder ligt in Nederlands twaalfde provincie, Flevoland. De gemeente heeft een oppervlakte van 59.620 hectare en telt 45.753 inwoners per 1 januari 2009.

Emmeloord fungeert als centrumplaats, omringd (op fietsafstand) door tien dorpen: Bant, Creil, Ens, Espel, Luttelgeest, Kraggenburg, Marknesse, Nagele, Rutten en Tollebeek. Sinds 1962 is de Noordoostpolder een zelfstandige gemeente. Het karakter van de gemeente is sterk agrarisch. De ruimtelijke structuur van de polder wordt mede bepaald door de volgende elementen:

• groene lijsten: boerderijen en dorpen als groene eilanden in de open agrarische ruimte;
• ringen: IJsselmeerdijk en voormalige Zuiderzeedijk en de dorpenringweg;
• radialen: het assenkruis dat de dorpenringweg met Emmeloord verbindt;
• hiërarchische en concentrische opbouw;
• verkaveling volgens een modulair systeem op basis van een standaardkavel 300 m x 800 m).

De Noordoostpolder vertoont duidelijke kenmerken van een rationeel landschap uit de 20e eeuw. Het belangrijkste kenmerk van de Noordoostpolder is dat het is ontworpen als eenheid, waarbij landschap, stedenbouw en architectuur onderdeel uitmaken van één integraal ontwerp. Het polderconcept, de concentrische opbouw op verschillende niveaus, is kenmerkend voor de ruimtelijke structuur. Vanwege het integrale ontwerp en de gaafheid van het landschap zijn de Noordoostpolder (en Urk) in de rijksnota Belvedère gerangschikt onder de cultuurhistorisch meest waardevolle gebieden in Nederland.

Historie

Creil was in de middeleeuwen een gehuchtje dat lag aan de rand van de Zuiderzee. Het is in deze tijd ook ten onder gegaan. Er zou een bos, het Kreilerbos, zijn geweest. Dit Kreilerbos was waarschijnlijk niet een bos met hoge bomen maar een met struiken begroeid moeras. De naam Creil en de naamgeving van de straten vindt zijn oorsprong in de tijd dat de Nederlanden onder Frankisch bestuur stonden. Het Kreilerbos was indertijd eigendom van het adellijke Friese geslacht Galama. Vooral Galo Iges Galama placht er rond het begin van de twaalfde eeuw regelmatig te jagen en dat zinde de Hollandse Graaf Floris II niet, die van mening was dat het bos aan Westfriesland toebehoorde en dus aan hem.

Na de dood van Graaf Floris schonk de Duitse Keizer Lotharius het gebied aan Holland. Graaf Floris II nam tijdens een jacht van Galama's dienaren in het Kreilerbos, hun jachtbuit en drie jachthonden in beslag. Galama bezwoer wraak en er volgde een tweekamp tussen Graaf Floris en Galama. Bovenstaande geschiedenis verklaart de namen, Galamalaan, Graaf Florislaan, Jachthondenstraat, Bisschopstraat, Hertogstraat, Lothariusstraat, Friesestraat, Hollandsestraat, Utrechtsestraat en Brabantsestraat. De Iglo Tademastraat is vernoemd naar Iglo Tadema die een boerderij bezat in het Kreilerbos. Op 12 juli 808 liet hij een put graven op zijn erf, maar hoe diep men ook groef er kwam geen water. Toen Tadema op de avond van de zestiende juli naar de nog altijd droge put liep, hoorde hij daaruit een vreselijke stem roepen:"Vlucht hier vandaan, vlucht hier vandaan!". Toen hij in de put keek zag hij dat er water de put in stroomde. Dit water bleek echter zout water te zijn: een voorspelling dat dit land nog eens zee zou worden.

Iglo Tadema stierf drie weken na dit voorval en werd in Staveren begraven. Het Kreilerbos kreeg hierdoor de bijnaam het Woud van Ongenade. Hieraan dankt de Weg van Ongenade zijn naam. Ook de meer recente geschiedenis van Creil vindt men terug in de straatnamen en de naam van de IJsselmeerdijk. Het Vuurpad leidt naar een hoek in de IJsselmeerdijk, op welke plaats een vuurtoren staat. De hoek heet de Rotterdamse Hoek omdat daar veel puin uit het door bombardementen verwoeste Rotterdam is gestort. De Kiekendiefstraat en de Flevolaan herinneren aan de totstandkoming van de Provincie Flevoland in 1986. In het nieuwe deel van Creil, Het Palet, werd in april 2001 begonnen met de bouw van de huizen. Het dorp Creil is ontworpen door de Direktie Wieringermeer. In 1953 is met de bouw van Creil een aanvang gemaakt.