Watervisie Enschede 2013 - 2025 Water verbindt

De Enschedese visie op water kan worden samengevat in 6 punten:

1. Daar waar het kan is het regenwaterwater afgekoppeld van het gemengde riool

Waarom afkoppelen:

Door het afkoppelen van regenwater ontstaat meer ruimte in het bestaande rioolstelsel waardoor bij zware regenbuien minder rioolwater overstort naar het oppervlaktewater. De wateroverlast bij dit soort buien wordt dan aanzienlijk kleiner. In de riolering is de afgelopen jaren een flinke verbeterslag gemaakt. Een grote inspanning is gepleegd om oude riolering te herstellen of te vervangen. Door het vuile rioolwater te scheiden van het schone hemelwater wordt het rendement van de waterzuivering verhoogd. Daarmee dalen de zuiveringskosten. Op termijn kunnen zelfs de zuiveringsinstallaties worden verkleind.
Het schone hemelwater wordt gebruikt om de beken en vijvers (blauwe aders) te vullen. Door het schone hemelwater in eerste instantie vast te houden in het gebied wordt verdroging voorkomen.

Hoe gaan we afkoppelen

Waar het mogelijk is willen we het regenwater vasthouden in het gebied, om het vervolgens af te wateren en te infiltreren via beken, wadi’s of vijvers. Niet alle gebieden in Enschede zijn hiervoor geschikt. We koppelen alleen af wanneer dat betaalbaar is, technisch mogelijk is en veilig kan.

Op de visie- en kansenkaart zijn de kansen voor afkoppeling voor het stedelijk gebied in beeld gebracht (zie pagina 28). De kansen liggen vooral in gebieden waar op dit moment een gemengd rioolsysteem ligt en waar de wijk ruim is opgezet of waar bestaand water aanwezig is. In de groengearceerde gebieden willen we van een gemengd naar een gescheiden stelsel. Op andere plaatsen gelegen buiten de gearceerde gebieden zetten we in om af te koppelen door hergebruik van regenwater, het toepassen van groene daken, het verminderen van verhard oppervlak en/of het afwateren naar groenstroken.
Wij kiezen ervoor het afkoppelen zo veel mogelijk met (her)ontwikkelingsprojecten en groot onderhoud aan wegen en riool uit te voeren. Dit vergt wat meer tijd, maar komt ten goede aan de kwaliteit van de aangepakte gebieden. Wanneer een afkoppelproject in ontwikkeling wordt genomen wordt actief vormgegeven aan de participatie van waterconsumenten en –producten.

2. De beleving van de groene en blauwe kwaliteit van Enschede versterken door water zichtbaar te maken

Dit visiepunt richt zich vooral op de belevingswaarde van water; de kwaliteit en meerwaarde van het water voor de stad en haar bewoners en bezoekers. De belevingswaarde van water kan worden vergroot door water- lopen zoveel mogelijk zichtbaar te maken en de fonteinen tot hun recht te laten komen. Daarnaast richten we ons op het aantrekkelijk inrichten van het water, de watergangen, sloten en vijvers. Niet alleen om daarmee de kwaliteit van de openbare ruimte en de recreatiemogelijkheden te vergroten, maar ook omdat ‘water en wonen’ en ‘water en werken’ een nauwe relatie met elkaar hebben. De kwaliteit van de woonomgeving neemt toe wanneer water aanwezig is en al helemaal wanneer dat water de zinnen prikkelt. Bedrijventerreinen krijgen een extra impuls door in of naast het water te bouwen.
Door bewust ruimte te maken voor water ontstaan er kansen voor flora en fauna en een rijke ecologie. Water heeft van nature een aantrekkingskracht op mens, dier en plant.

Op deze manier maken we het water in Enschede beter zichtbaar:

• Beken zoveel mogelijk bovengronds en beleefbaar maken

• Benadrukken van de meerwaarde van de fonteinen

• Goed onderhoud aan de fonteinen

• Water aantrekkelijk inrichten voor beleving, recreatie, wonen en werken

In de uitvoering sluiten we zo veel mogelijk aan bij (her)ontwikkelingsprojecten en groot onderhoud aan wegen en riool.

3. Water in de buitenruimte wordt zoveel mogelijk benut voor het opvangen van extreme regenbuien en om bij warme perioden de stad te verkoelen Door de opwarming van de aarde verandert de frequentie en intensiteit van de neerslag, met als gevolg zowel meer wateroverlast als (grond)watertekort. Het belang om de buitenruimte te gebruiken om in geval van hevige neerslag water op te slaan en in geval van droogte water af te staan voor de aanvulling van een(grond)watertekort neemt toe. Ons klimaat verandert en we krijgen vaker te maken met hete en droge zomers. Water en groen in en rond de stad vormen een welkome bron van verkoe- ling. We houden bij de inrichting van het stedelijk gebied rekening met het veranderende klimaat. Niet alle locaties zijn geschikt om water lang vast te houden. Wanneer er bijvoorbeeld te weinig of geen doorstroming is, kunnen problemen met de waterkwaliteit (blauwalg) ontstaan. Gebieden waar de grondwaterstand al hoog staat zijn niet altijd geschikt voor waterberging. We brengen in beeld waar de buitenruimte kansen biedt voor waterberging of overloopgebied en benutten deze kansen de verbinding te leggen met bestaande of te realiseren voorzieningen en initiatieven. Kansrijk zijn bij- voorbeeld parken, de langdurig braakliggende kavels in de stad en de vele daken die kunnen worden voorzien van groen. Verhardingen (wegen en stoepen) kunnen bij extreem weer worden gebruikt om overtollig water af te voeren. Wegprofielen kunnen zo worden aangelegd dat er een functie waterberging in wordt geintegreerd. groene daken

4. De watergerelateerde component van de (woon)lasten blijft beheersbaar. Zonder maatregelen gaan de kosten voor schoon water een steeds groter deel uitmaken van onze woonlasten. Als het riool meer extreme buien moet kunnen opvangen, moeten we flink investeren in het riool. Water wordt niet alleen duurder, ook de kosten van de waterschade bij extreem weer nemen toe. Wanneer we het schone hemelwater niet afkoppelen van het vervuilde rioolwater nemen de kosten voor waterzuivering toe. De waterzuiveringslasten nemen ook toe door verscherpte normen voor zuivering uit Brussel. Door via afkoppeling regenwater te infiltreren in de berm wordt het riool ontlast. W e scheiden zo goed als mogelijk het hemelwater van het afvalwater, zetten de buitenruimte slim in voor waterberging en stimuleren de bewoners om bewuster met water om te gaan. Dat bespaart investeringen in het riool. De investeringen in watervoorzieningen laten we zo veel mogelijk gelijk op lopen met de werkzaamheden die we vanwege (her)ontwikkeling of grootschalig onderhoud toch al in het gebied gepland hadden (blauwe transformatie). Dit werkt kostenverlagend doordat middelen efficienter worden ingezet. Hierbij trekken we samen op met bewoners, corporaties, Waterschap, buurgemeenten, kennisintsellingen en het bedrijfsleven. Water kan worden ingezet om energie op te wekken en in te winnen en kan op deze manier dus ook geld opleveren. Ferdinant Bolstraat oude en nieuwe situatie. Afkoppelen regenwater en uitsparen van straatkolken

5. Enschedeers gaan bewuster met water om en zijn meer betrokken bij de watervoorzieningen in de stad Door bewoners meer te betrekken bij de uitvoering van de watervisie willen we de aandacht voor water bij de bewoners van de stad vergroten en willen we hen inzicht geven in hun rol in het waterbeheer. Als er geen maatregelen worden genomen zullen de kosten en heffingen blijven stijgen, de (grond)wateroverlast blijft bestaan en gaat de waterkwaliteit achteruit. Alle bewoners en andere gebruikers kunnen een bijdrage leveren. Dit kan direct door : • het regenwater opvangen • hergebruik van regenwater voor de tuin of autowassen • zuiniger omgaan met het drinkwater Het bewustzijn richt zich er op dat bewoners zo gaan handelen dat er (drink)water wordt bespaard en minder water wordt vervuild. Drinkwater wordt drinkwater en regenwater wordt (spoel)water. Ook kunnen bewoners zelf mee werken aan de waterhuishouding van de stad en de kosten laag houden. Voorafgaand aan de uitvoering van maatregelen worden bewoners en gebruikers dan ook door de waterpartners actief betrokken. Bij een wegreconstructie bijvoorbeeld worden bewoners benaderd om het regenwater van het riool af te koppelen. Zij worden bewust gemaakt dat door hun bijdrage in

de afkoppeling het water op de weg en de water- schade wordt beperkt en dat groenvoorzieningen, beken en vijvers met het afgekoppelde water worden gevoed. Door het water in het gebied vast te houden of zichtbaar te maken via beken en vijvers wordt de eigen leefomgeving aantrekkelijker. Het geeft vermaak en verkoeling aan de bewoners. Ook wordt educatie en voorlichtingsbijeenkomsten op scholen en bij projecten ingezet om het waterbewust zijn te vergroten. In het digitaal loket van Enschede is een waterloket opgenomen waar bewoners nadere informatie over water kunnen opvragen. Watereducatie

6. De waterpartners zorgen samen voor een goede waterkwaliteit en – kwantiteit in Enschede. Samen met de de Enschedese waterpartners (buurgemeenten, waterschap, corporaties, kennisinstellingen, bedrijven) doen we er alles aan om het water en de waterhuishouding op orde te houden en te verbeteren. Het water in Enschede kan alleen gezond, veerkrachtig én betaalbaar blijven door een gezamenlijke aanpak. De waterpartners hebben aangegeven vanuit hun eigen verantwoordelijkheid gezamenlijk te zullen optrekken. De komende jaren wordt met het waterschap nauwer samengewerkt. Hiervoor is een waterakkoord in voorbereiding. Ook zijn er mogelijkheden om uit water grondstoffen te winnen (energie, warmte, medicijnen). Met kennisinstellingen en bedrijfsleven worden alianties aangegaan om innovaties te ontwikkelen. De opgedane kennis kan dan in Enschede en elders worden toegepast. Daarnaast zal binnen de gemeentelijke organisatie meer afstemming worden gezocht.Reeds wordt via het pilotproject gebiedsgericht grondwaterbeheerplan Roombeek, waarbij sprake is van zowel grootschalige grondwaterverontreinigingen als van grondwateroverlast, intensieve samengewerkt. Samen met het waterschap Regge en Dinkel en industriële onttrekkers wordt gewerkt aan integrale oplossing voor deze locatie. Ervaringen van dit project kunnen inzicht geven om beleid verder door te voeren of aan te passen. Via het GRP krijgt het gebiedsgericht grondwaterbeheer verder vorm.