Drienerbraken - Kristalbad

2.2 Ruimtelijke kwaliteit en landschapswaarde

Het plangebied kenmerkt zich door zijn overwegend groene karakter. Opmerkelijk is de ligging tussen twee oprukkende stedelijke kernen en de doorkruising van grote infrastructuren in oost - west richting, te weten; de spoorlijn Enschede -Hengelo en de Hengelosestraat. Het plangebied is vrijwel in zijn geheel gelegen binnen de Ecologische Hoofdstructuur (hierna: EHS). De EHS is een samenhangend netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen belangrijke natuurgebieden in Nederland. Gronden binnen de EHS dienen op grond van de provinciale Omgevingsvisie en Omgevingsverordening van een beschermende bestemming te worden voorzien. Naast de EHS is de aanleg van het nieuwe waterzuivering en waterbergingsgebied 'het Kristalbad', een waarborging de natuurfunctie en het groene karakter binnen het plangebied in de toekomst zeker te stellen.

Natuur en het plangebied

Landschapstypen

Op de kaart van 1900 zijn alleen de spoorweg en de weg tussen Enschede en Hengelo waar te nemen. Bovendien blijkt het gebied een onontgonnen heideveld met een stukje bos. Op basis hiervan wordt geconcludeerd dat het plangebied in zijn geheel is te beschouwen als een jonge veldontginning.

Een opvallend element is de lange rechte lijn die de scheiding vormt tussen de oude marke van Driene en van Twekkelo. Deze oude cultuurhistorische lijn is tot op heden nog zichtbaar in het landschap. De oude cultuurhistorische lijn heeft een rol gespeeld bij het ontwerp van de UT in 1964 en bij het ontwerp van het Kristalbad in 2011.

Globale aanduiding plangebied op de kaart van 1900

Veldontginningen

Karakteristieken voor veldontginningen zijn rechte wegen, een bosrand of wegbeplanting in het blikveld en een inrichting ten behoeve van agrarisch gebruik. Bovendien hebben veldontginningen een open karakter met rationele verkaveling die in een blokvormige en langwerpige verschijningsvorm tot uiting komt. De incidentele bebouwing staat vrij in de ruimte en zijn gesitueerd aan de ontginningswegen.

Boslandschap

Na de ontginning van het Drienerveld, van oorsprong woeste/heide gronden, is het plangebied ontwikkeld tot landbouwgrond en bos in de tijd dat de textielindustrie in Enschede in opkomst kwam. In die periode stichten de textielbaronnen landgoederen in de nieuw ontgonnen gebieden. Deze landgoederen zijn nog aanwezig. Voor meer informatie omtrent de landgoederen zie paragraaf 2.5. Het boslandschap bestaat veelal uit monoculturen vanwege het van oorsprong bosbouwkundige belang. Met het vervallen van de bosbouwfunctie, het feit dat de bossen nu ruim honderd jaar oud zijn en de situering binnen de EHS, is het boslandschap ecologisch waardevol geworden.

Landgoederen en buitenplaatsen

Een buitenplaats is een esthetisch ontworpen ruimtelijke eenheid van landschap en gebouwen. Het gebouw is met kleinere en grotere samenhangende ruimtes onderdeel van een ontworpen ruimtelijke compositie. De buitenplaats is hiermee onderdeel van een groter geheel, bestaande uit een landgoed met boscomplexen laanstructuren en agrarische gronden. De beleving van park, landhuis en zichtlijnen vanuit de omgeving en vanaf doorgaande recreatieve routes, zijn hierbij van belang.

Plangebied in vogelvlucht

Kristalbad

Recent is het zuidelijke gedeelte van het plangebied opnieuw ingericht. Dit gebied wordt ook wel aangeduid als 'Kristalbad'. De ontwikkeling betreft een nieuw landschap waarin een uitgekiende 'watermachine' wordt gecombineerd met een ecologische verbindingszone. Water en natuur trekken hier samen op. Tegelijkertijd ligt het op een bijzondere plek, daar waar de steden Enschede en Hengelo elkaar het dichts naderen. Een 'stadslandschap' met in de directe nabijheid recreatieve trekkers als 'Go Planet', de ijsbaan en een golfbaan. Kristalbad is ook gelegen aan het 'Rondje Enschede'. Een aantrekkelijke recreatieve route, op de overgang tussen stad en land, die een verbinding legt tussen de uiteenlopende landschappen en sferen in de stadsrand. Het bijzondere karakter van het Kristalbad en de recreatieve betekenis zijn aanleiding om specifieke aandacht te besteden aan de beleving en de toegankelijkheid. Dit is uitgewerkt in de vorm van een aantal verblijfs- en uitzichtplekken, een aantrekkelijke route door het gebied, het zichtbaar maken van de processen en een eigen herkenbare beeldtaal voor het meubilair en de bewegwijzering.