De Swetten

2.3. Functionele structuur

Wonen

Drachten kenmerkt zich door een groot aandeel naoorlogse woningen, waarbij het accent ligt op woningen die gebouwd zijn in de jaren '60 en '70. Dit is de verklaren door het feit dat Drachten (mede onder invloed van het Rijk) in deze periode een sterke groei heeft doorgemaakt, onder andere door de vestiging van de Philips fabrieken. Voor de woningvoorraad heeft dit tot gevolg gehad dat het type eengezinswoning een in de gemeente veel voorkomend woningtype is geworden. De meeste woningen in het plangebied zijn gebouwd in de jaren vijftig en zestig. De Swetten is hierdoor één van de oudere woonwijken van Drachten. De woningen die de (stedelijke) lintbebouwing vormen zijn ouder en stammen deels uit de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw (rond 1930). Naast de woonfunctie komt hier ook in een groot aantal gevallen andere functies voor.

In de Wijkatlas (Gemeente Smallingerland, Wijkatlas 2006 Smallingerland, juli 2006) wordt het plangebied vergeleken met overige wijken in Drachten. In verhouding tot Drachten als geheel zijn er in de wijk relatief weinig eigen woningen aanwezig en in de wijk zijn naar verhouding veel rijen- en etagewoningen aanwezig. Vrijstaande en halfvrijstaande woningen zijn ondervertegenwoordigd. De gemiddelde huurprijs van woningen in de wijk is in verhouding laag. De waardering van de wijk ligt op het Drachtster gemiddelde.

Bedrijvigheid

Naast de woonfunctie is de bedrijfsfunctie de belangrijkste functie in het plangebied. De bedrijven in het plangebied kan worden verdeeld in een aantal typen:

• bedrijventerrein;
• bedrijf;
• detailhandel;
• horeca;
• gemengd.

In figuur 3 is een overzicht weergegeven van de spreiding van de verschillende vormen van bedrijvigheid in het plangebied.

Figuur 3: Spreiding bedrijvigheid

Een groot deel van de bedrijventerrein wordt in het zuiden van het plangebied gevormd door de bedrijven Philips en Dunlop. Vanuit historisch oogpunt zijn de bedrijven op deze plaatsen gegroeid tot ondernemingen met een dusdanige grote dat deze eigenlijk vanuit het oogpunt van Milieuzonering minder gewenst zijn in de nabijheid van woonbebouwing. Paragraaf 4.8 gaat hier nader op in. Enigszins lichtere bedrijven zijn gelegen langs De Lange West, De Omloop en de Noorderhogeweg. Langs De Lange West treft men onder andere twee garagebedrijven en twee groothandels (in ijzerwaren en automaterialen) aan. Ook is in deze straat een makelaarskantoor aanwezig en een gebouw van de woningstichting. Langs de Omloop zitten veel autogerelateerde bedrijven, zoals vier garagebedrijven, een autopoetsbedrijf en een autobandenservice. Ook in deze straat is een zelfstandig kantoor aanwezig van een reïntegratiebureau. Daarnaast bevindt zich in de Omloop een aantal bedrijfswoningen. Aan de Noorderhogeweg 58 is tevens een garagebedrijf aanwezig. Sinds 2007 is er op een binnenterrein aan de Omloop 41 een aantal bedrijfsunits met garage- en caravanboxen gerealiseerd.

Buiten de concentratie van bedrijvigheid op het bedrijventerrein, zijn ook op diverse andere plaatsen in het plangebied bedrijven aanwezig. Zo bevindt zich aan De Kolken 56a een garagebedrijf en is aan de Oude Weg 162a een kwekerijbedrijf.

Een specifieke vorm van bedrijvigheid wordt gevormd door detailhandel. Langs de Stationsweg en de Westersingel bevindt zich een drietal grotere detailhandelsvestigingen, te weten een antiekwinkel aan de Stationsweg 159, een meubelzaak aan de Stationsweg 205 en een winkel in ijzerwaren aan de Westersingel 2.

Een andere specifieke bedrijfstak in het plangebied is de horeca. Aan de Omloop 54, op de hoek van de Noorderhogeweg met De Lange West, bevindt zich een restaurant met een drive-in. Verder is in de groenstrook aan De Dracht 34 een cafetaria aanwezig en zijn aan de Stationsweg restaurants en cafés aanwezig.

Tenslotte is er op een aantal plaatsen in het plangebied sprake van situaties waarin de voorgenoemde vormen van bedrijvigheid samengaan met de woonfunctie. Deze gebieden hebben een gemengd karakter. De stedelijke lintbebouwing langs de Stationsweg en langs het Moleneind zijn historisch gezien plaatsen met een sterke functiemenging. Aan de Stationsweg treft men uiteenlopende functies aan zoals detailhandel, (lichte) horeca, kantoren maar ook andere bedrijven en dienstverlenende instellingen. In algemene zin gaat het in deze situaties om vrij kleinschalige bedrijven, die goed inpasbaar zijn met de woonfunctie.

Ook buiten deze oorspronkelijke bebouwingslinten komen gemengde functies voor, zoals aan de Hardwerkerszijde 86 tot en met 164, waar een supermarkt en enkele andere detailhandelsbedrijven zijn gevestigd op de begane grond (met woningen op de etages). Tevens bevindt zich in dit gebouw een bar-cafetaria. Aan de Kolken 57 tot en met 88 bevindt zich een soortgelijk gebouw met enkele winkels op de begane grond.

Voor de gemengde woon-werklocatie aan 't Deel is onlangs een vrijstellingsprocedure doorlopen. Op dit stuk braakliggende terrein kunnen 12 woningen worden gebouwd in combinatie met werken. Gedacht kan worden aan kleinschalige bedrijvigheid zoals commerciële dienstverlening, ambachtelijke activiteiten en gezondsheidszorg.

Maatschappelijke voorzieningen

Onder maatschappelijke voorzieningen worden uiteenlopende voorzieningen verstaan die ten dienste staan van de samenleving. Het betreft met name onderwijsvoorzieningen en voorzieningen gericht op welzijn. Deze voorzieningen zijn gelegen in het reguliere woondeel van De Swetten en langs het oorspronkelijke bebouwingslint. Op het bedrijventerrein komen dergelijke voorzieningen niet voor. De maatschappelijke voorzieningen bestaan uit:

• 3 scholen, 2 dependances en 1 bovenschoolse samenwerkingsverband: OPO De Swetten (Kuiperssingel 1 en Hardwerkerszijde 45), PCBO It Ambyld (Hardwerkerszijde 45), OPO / SBO It Heechhôf ('t Swin 8), Lytse Skelp (dependance De Skelp, De Zanding 1) en Stichting Renn4 (Oliemolenstraat 14);
• 3 kinderdagverblijven / peuterspeelzalen: Catalpa Kinderopvang The Nanny (Paradijske 6), Peuterspeelzaal 't Kwetternest (Oude Ambacht 116), Gymlokaal 't Swin ('t Swin 8);
• 2 kerken: Gereformeerde Kerk Drachten-Noord (De Kolken 89), Jehova's getuigen (De Dracht 25);
• een activiteitencentrum voor gehandicapten (Stichting "De Noorderbrug", De Zool 60);
• een wijkcentrum (De Utwyk, Oud Ambacht 116);
• het Rode Kruis (De Geeuw 31).

Figuur 4: Spreiding maatschappelijke voorzieningen

Verder bevinden zich in de wijk zich nog twee tandartsenpraktijken en een huisartsenpraktijk.

Overige voorzieningen

In het plangebied bevinden zich drie voorzieningen die niet binnen de voorgenoemde voorzieningen passen. Dit zijn Poppodium Iduna aan de Oliemolenstraat 16, een kleinschalig sportcomplex met een gymnastieklokaal aan De Brekken 47 en een speeltuin aan De Meer. Voor de groenstrook tussen De Lange West en de Leerlooierstraat bestaat de mogelijkheid deze te gebruiken voor (culturele) functies ter ontspanning.