Bestemmingsplan Hoogkerk-Gravenburg

2.1 Ruimtelijke structuur

Stedenbouwkundige structuur

Hoogkerk is als autonoom dorp langzaamaan steeds verder ingesloten door de stad Groningen. Oorspronkelijk lag het dorp op een zandrug met aan weerskanten onbebouwde polders. De noord-zuidstructuur van de zandrug is nog goed te herkennen in de opbouw van het dorp langs de Zuiderweg – Kerkstraat. Later is haaks op deze structuur het Hoendiep gegraven waardoor een belangrijke kruising tussen weg en water ontstond. Op die plek is Hoogkerk ontstaan met lintbebouwing langs deze twee assen. Met de komst van grote industrieën als de CSM en de Strokartonfabriek De Halm is in korte tijd Hoogkerk uitgebreid met twee woonwijkjes aan de zuidkant van het Hoendiep (de Halmbuurt en de Suikerbuurt). Na de aanleg van de spoorlijn Groningen – Leeuwarden is Hoogkerk in zuidelijke richting uitgebreid met woonwijken.

Vanuit het oosten is de stad Groningen steeds verder uitgebreid in de richting van Hoogkerk. In de jaren '80 liep de westelijke stadsrand van Groningen in een rechte lijn langs Vinkhuizen, het Hoendiep en het Stadspark. Vervolgens zijn in de polder De Held in het kader van de Vinex (Vierde Nota Extra) woningbouwprogramma's ontwikkeld waarbij het gebied tot aan de Leegeweg – Kerkstraat ontwikkeld is. De ontwikkeling van de laatste fase (De Held III) start in 2010. Ten zuiden hiervan beslaan de vloeivelden van Suiker Unie een grote oppervlakte tussen het bedrijventerrein Hoendiep en de kern van Hoogkerk. Eind jaren 1990 / begin 2000 is aan de zuidkant tussen het Stadspark en Hoogkerk een woonwijk (Buitenhof) en een locatie voor hoogwaardige bedrijven (Kranenburg) ontwikkeld. Deze grenzen aan de nieuwste uitbreidingen van Hoogkerk-Zuid. Inmiddels heeft de expansiedrift van de stad Groningen Hoogkerk overvleugeld. In 2008 is de aanleg van het bedrijventerrein Westpoort gestart. Dit bedrijventerrein ligt ten westen van Hoogkerk aan de A7 en strekt zich in noordelijke richting uit.

Hoogkerk is op deze manier opgenomen in het stedelijke weefsel en functioneert als wijk van de stad. De stad overvleugelt het dorp. Toch is met name in het centrum van Hoogkerk het dorpse karakter nog zichtbaar. Daar waar het dorp de stad “ontmoet” is door middel van landschappelijke elementen (groen en water) een duidelijke scheiding gecreëerd. Oorspronkelijke dorpse elementen konden gerespecteerd worden.

uitbreidingen aan de stadsrand in tijd

Plangebied

In het plangebied is een aantal buurten te onderscheiden. In het noorden van het plangebied ligt de wijk Gravenburg. Deze woonwijk is onderdeel van de Vinex-uitbreiding De Held. Gravenburg, ook wel bekend als De Held II, is verbonden via de Noodweg en Kerkstraat met het eigenlijke dorp Hoogkerk. Het dorp Hoogkerk bestaat uit een gedeelte ten noorden van het Hoendiep, het centrum met daarin de Suikerbuurt en Halmbuurt en een zuidelijk deel wat loopt tot aan de autosnelweg A7. Voor het zuidelijk deel bestaat een apart bestemmingsplan Hoogkerk-Zuid. Dit bestemmingsplan is recentelijk, in 2007, geactualiseerd. Dit gebied wordt niet meegenomen in dit bestemmingsplan.

plangebied

Gravenburg

Gravenburg bestaat uit vier afzonderlijke deelbuurten. Drie daarvan vormen een duidelijke reeks gelegen aan de Leegeweg – Noodweg. De vierde buurt vormt de afsluiting van de wijk aan de noordzijde in de richting van het buitengebied. De buurtjes verschillen onderling in opzet en architectuur maar zijn wel zodanig ontworpen dat ze samen gezien worden als één wijk Gravenburg.

De gekozen verkavelingstructuur van de buurten aan de Leegeweg – Noodweg is eenvoudig. Deze bestaat uit een herhaling van zuidwest – noordoost gerichte lineaire linten. De richting van de linten is enerzijds marktgericht (iedereen kan op het einde van de dag nog in de zon zitten achter in zijn tuin) en anderzijds milieugericht (maximale passieve opvang zonne-energie). Bovendien lopen de lineaire linten op deze manier evenwijdig aan de hoogspanningslijn door de wijk.

De lineaire linten worden onderling verbonden door een dwarsstraat. De woonkavels lopen maximaal door in “normale” vorm. De eindkavels van een lint kennen een afwijkende vorm. Dwars door de woonbuurt loopt een fiets- en voetgangersverbinding. Deze lijkt zich in zijn slingerende vorm niets aan te trekken van het strakke lintpatroon. Op diverse overhoeken zijn aantrekkelijke plekken gecreëerd in de vorm van water, zitgelegenheid en speelplekken.

Evenwijdig aan de bebouwingslinten worden de woonkavels aan de achterzijde gescheiden door lineaire waterlinten. Hierdoor beschikt elke woning over een oever aan het water met de mogelijkheid tot aanleg van een steiger of terras aan het water. De waterpartijen lopen aan de oostzijde over in een ecologische groen- en waterstructuur. Aan de westzijde is een waterpartij aangelegd als begrenzing tussen de woonwijk en de Noodweg – Leegeweg.

Het meest zuidelijk gelegen buurtje ligt achter het oorspronkelijke bebouwingslint van de Leegeweg – Noodweg. Door een brede waterpartij komt het buurtje op “gepaste” afstand te liggen waardoor het dorpslint wordt gerespecteerd. Dit buurtje kent alleen een ontsluiting in noordelijke en zuidelijke richting.

De twee middelste buurtjes worden ook door water gescheiden van de Noodweg. Aan de Noodweg is alleen aan de overzijde van de weg nog incidentele bebouwing te vinden. De straten van het buurtje zijn met een brug of dam verbonden met de Noodweg waardoor ook hier een duidelijke scheiding tussen oude en nieuwe structuren is waar te nemen.

Het meest noordelijke buurtje is de afsluiting van de wijk. Hier ontbreken oorspronkelijke structuren waardoor een nieuwe buitenrand gecreëerd moest worden om de wijk een duidelijk gezicht te geven. In twee ronde bogen met projectmatig gebouwde woningen is een harde rand gecreëerd die als een duidelijke landmark fungeert. Binnen deze bogen zijn in vier hofjes vrije kavels uitgegeven.

Gravenburg: afgeronde bogen groen in Gravenburg

Welstand

In de Welstandsatlas (2008) valt Gravenburg onder gebied 1: “Recente uitbreidingen van en grootschalige transformaties in de stad”. Hoewel de modernistische invloed de overhand heeft zijn uitbreidingen van de stad, zoals Gravenburg, architectonisch rijker dan hun voorgangers. Dit uit zich ondermeer in materiaal- en kleurgebruik. Bouwinitiatieven moeten bestaande hiërarchische stedenbouwkundige structuren respecteren en rekening houden met eventuele samenhang tussen architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Wanneer gerealiseerd binnen of als onderdeel van een ensemble, moet er sprake zijn van een duidelijke relatie tussen de afzonderlijke delen.

Erfafscheidingen

De lineaire linten in Gravenburg worden verbonden door dwarsstraten. Hier grenzen kavels met zij- en achtererven aan deze dwarsstraten. Ook op de vier hofjes in het noordelijke deelgebiedje grenzen zij- en achtererven aan de openbare ruimte. Een gevolg hiervan is dat er een achterkantensituatie is ontstaan op de rand van het openbare gebied. Erfafscheidingen in de vorm van schuttingen (in allerlei afwijkende vormen en maten) en hoge heggen staan op de perceelsgrens. Deels is dit met vergunning, maar vaak ook zonder vergunning gebeurd.

Erfafscheidingen op het voorerf kunnen vergunningsvrij tot 1 meter hoog worden geplaatst. Achter de voorgevelrooilijn mogen deze tot 2 meter zonder vergunning worden geplaatst. Als het erf grenst aan de openbare ruimte moet de erfafscheiding op minimaal 1 meter uit de perceelsgrens worden geplaatst (vergunningsvrij). Plaatsing op de erfgrens (met een hoogte van 2 meter) kan onder bepaalde voorwaarden worden toegestaan. Hiervoor moet wel een vergunning worden aangevraagd. Bij beoordeling hiervan wordt naar inpassing in het straatbeeld gekeken en naar de uitgangspunten van de welstandsnota.

In de welstandsnota wordt over erfafscheidingen en schuurtjes gezegd dat deze nadrukkelijk deel uit maken van het architectonische ontwerp. In de sneltoetscriteria (welstandsnota) wordt voor erfafscheidingen als voorwaarde gesteld dat deze in metselwerk moeten worden opgebouwd in het geval het hoofdgebouw ook in metselwerk is gebouwd. Concreet betekent dit dat erfafscheidingen die op de perceelsgrens staan en toetsing van de welstandscommissie behoeven, (deels) in metselwerk moeten worden uitgevoerd.

Hoogkerk-Noord

Hoogkerk-Noord bestaat in feite uit twee haaks op elkaar staande straten. De Kerkstraat (die vervolgens overgaat in Leegeweg en Noodweg) loopt vanaf de brug in het centrum in noordelijke richting. Haaks hierop loopt het Hoendiep, parallel aan het gelijknamige kanaal. In het verlengde van het Hoendiep ligt aan de oostkant een bedrijventerrein aan de U.T. Delfiaweg (Hoendiep-Oost).

Langs de Kerkstraat is de woonfunctie dominant. Tussen de woningen in het lint bevinden zich enkele agrarische opstallen, waarvan het grootste deel in de loop van de tijd haar oorspronkelijke functie heeft verloren. Achter de lintbebouwing is veelal een min of meer semipermanente bebouwing aanwezig. Hier worden naast hobbymatige activiteiten ook diverse bedrijfsmatige activiteiten uitgevoerd. De oriëntatie van de bebouwing is gericht op de Kerkstraat / Leegeweg. Daardoor is een achterkantensituatie ontstaan richting Westpoort en het buitengebied (westkant) en De Held III (in de toekomst aan de oostkant). Het bebouwingslint wordt doorsneden door de in de jaren '90 aangelegde rondweg om het centrum. Opmerkelijk is de bijzondere inpassing van de weg in het lint door een tunnelbak. Aan weerskanten is de bak begroeid met groen. Vanaf de Kerkstraat is de weg niet te zien. Aan het lint zijn diverse kleinschalige uitbreidingen gelegen (het nieuwe woongebied de Groenhof en een begraafplaats). Naar het noorden toe wordt het lint minder dicht bebouwd waarna de weg afbuigt richting Friesestraatweg.

Aan het Hoendiep komen meer bedrijfsmatige activiteiten voor. Met name aan de westkant is een onoverzichtelijke situatie ontstaan met bedrijfjes, (bedrijfs)woningen en een enkele andere functie (kerk, vervallen molen). De bebouwing is afwisselend in twee lagen met en zonder kap. Tussen het kanaal en de weg staat een rij bomen. Aan de noordzijde wordt geparkeerd langs de weg. Deze zijde van het Hoendiep ligt direct tegenover de industriële bebouwing van de suikerfabriek.

Aan de oostkant van het Hoendiep is de stedenbouwkundige structuur overzichtelijker. Hoge statige bebouwing (waaronder het oude gemeentehuis) accentueren de kruising bij de brug. Vervolgens wordt de structuur fijnmaziger en is de bebouwing in de meeste gevallen één laag met kap. De weg is breder en de weg grenst direct aan het kanaal, gescheiden door een hekwerk. De functies zijn afwisselend wonen, kantoor of dienstverlening en bedrijfsactiviteiten waarbij de representatieve bebouwing aan het Hoendiep is gevestigd en de bedrijfsloodsen aan de achterkant. Tussen de verschillende voorgevels aan het Hoendiep zijn, verbonden met een toegangsweg, op achterterreinen nieuwe functies gerealiseerd. Het gaat om een openbaar zwembad, garageboxen en nieuwe bedrijfsfuncties. Deze zijn gericht op de rondweg, maar hebben hierop geen ontsluiting. Hierdoor is, gezien vanaf de rondweg, een onduidelijke structuur ontstaan waarbij voor- en achterkanten onduidelijk zijn vorm gegeven.

In het verlengde van het Hoendiep ligt aan de U.T. Delfiaweg een kleinschalig bedrijventerrein. Dit terrein wordt gedomineerd door een inmiddels naar Westpoort verhuisde transportonderneming (Gorter). Aan de kant van het water zijn bedrijfswoningen geplaatst met daarachter loodsen. Ook hier geldt dat het terrein met de achterkant naar de rondweg ligt. De Johan van Zwedenlaan loopt dwars door dit bedrijventerrein en ontsluit de noordelijk gelegen woonwijken van Groningen met Hoogkerk-Zuid en de A7.

Hoogkerk-Centrum

Het centrum van Hoogkerk, gelegen tussen het Hoendiep en de spoorlijn, wordt in sterke mate gedomineerd door de aanwezigheid van de suiker- en kartonfabriek. Met name de suikerfabriek is van grote invloed op het specifieke beeld van Hoogkerk. De suikersilo's torenen hoog boven de woningen uit. De historisch gegroeide situatie heeft gezorgd voor een sterke verbondenheid van industrie en wonen.

De hoofdstructuur vertoont een tweedeling. Het betreft de Suikerbuurt aan de westzijde en de Halmbuurt aan de oostzijde. De Zuiderweg scheidt beide buurten van elkaar. De Zuiderweg, de hoofdweg van de kern, fungeert als de 'drager' van het dorp. De meeste winkels, waaronder een supermarkt, zijn hier gesitueerd. Naast de supermarkt is een groot plein gerealiseerd ten behoeve van parkeren voor de winkels. Tevens is hier de bezoekersingang voor de suikerfabriek. Aan de oostkant van de Zuiderweg is herstructurering gepleegd waarbij appartementencomplexen in twee en drie lagen zijn gebouwd. In één van de complexen is een nieuwe supermarkt gevestigd waarvoor binnen het bouwblok Kotterstraat – Zuidersingel – Zuiderweg, parkeerplaatsen zijn aangelegd.

Halmbuurt

Het oostelijke, tevens grootste deel van het dorp, is harmonisch uitgebreid. Hier is de

Middenweg de belangrijkste straat. De structuur vertoont een afwisselend, samenhangend stratenpatroon met continue bebouwing. Het vooroorlogse deel van de Halmbuurt heeft, in het geheel ingeweven, een eigen karakter. Er zijn twee middelgrote groene pleintjes uitgespaard: het Monumentenplantsoen en het Barkplein. Een derde groenplein ligt langs de zuidrand aan de Halmstraat (voormalig hertenkamp).

De randen van het buurtje zijn duidelijk begrensd. De richting van de straten is hier

grotendeels van afgeleid, waardoor de meeste straten een licht gebogen verloop hebben. De basis van het planmatige deel van de Halmbuurt is een stratenpatroon, dat gevormd wordt door een drietal evenwijdig aan elkaar gelegen straten, die zuidwest - noordoost georiënteerd zijn: de Kotterstraat, de Zuidersingel en de Schoenerstraat.

In dit stratenpatroon fungeert de Zuidersingel als centrale as. De woningen zijn fraai

vormgegeven en versprongen langs de straat gesitueerd. Het straatprofiel wordt opgedeeld door heggen met daarin bomenrijen. Oorspronkelijk bevond zich in het midden van de straat een brede middenberm. Het singelachtige karakter wordt nog versterkt door de pleinvormige beëindiging van de straat op de Middenweg. Eén huizenblok aan de Zuidersingel is hier schuin geplaatst ten opzichte van de overige woningen. Deze schuine hoek met het plantsoentje (hoek Zuidersingel/Middenweg) is een rudiment van een gepland groot, centraal, rond plein (het Industrieplein). In het oorspronkelijke plan was dit plein een onderdeel van het stratenpatroon met een voortzetting in noordelijke richting, waarbij de Middenweg als monumentale zichtas naar de fabriek zou moeten fungeren. Dit concept is echter niet goed tot uitdrukking gekomen, omdat het gebied ten noorden van de Middenweg niet volgens het oorspronkelijke plan is ingevuld. Het oorspronkelijke noordwestelijke blok heeft in de jaren zestig plaats moeten maken voor een school, waardoor het karakter van het plein is verstoord. De overige naoorlogse woonbebouwing bestaat uit een scala van typen, variërend van vrijstaande tot rijtjeswoningen, allen met kap afgedekt en goed passend in de schaal van het dorp. De randen langs de Boeiersingel en Halmstraat bestaan uit voorkanten, terwijl het terrein van de Halmfabriek wordt begrensd door achterkanten. Grenzend aan die achterkant liggen enigszins verborgen een garagebedrijf en een telefooncentrale, ontsloten via Boeiersingel respectievelijk Halmstraat. Aan de zuidzijde van de Halmstraat staat voorts een voormalige directeurswoning op een royaal erf.

Suikerbuurt

Dit westelijke deel van het dorp is, evenals het oostelijk deel, harmonisch ontwikkeld.

Net als de Halmbuurt heeft het vooroorlogse, planmatig ontworpen deel van de Suikerbuurt een heel eigen, waardevolle karakteristiek. Het naoorlogse deel van de woningbouw bestaat hoofdzakelijk uit lange rijen eengezinswoningen met een uiterst sobere architectuur.

De stedenbouwkundige structuur wordt gevormd door een samenhangend stratenpatroon met continue bebouwing. Karakteristiek is de accentuering van twee samengestelde kruispunten in de vorm van kleine versteende pleintjes (Koningsplein en Nijverheidsplein). Deze worden diagonaal verbonden door de Van Ewsumstraat die hierdoor als een soort as fungeert. De randen zijn vrij helder, met uitzondering van de zuidwestpunt. Hier, tegen het spoor, zijn in een open ruimte langs de westrand twee tennisvelden met clubgebouwtje gesitueerd met aan de wegzijde een rij autoboxen; aan de zuidzijde bevindt zich een voetbalkooi. De rest is gazon met het karakter van 'restruimte'.

Aan de zuidelijke wijkrand, langs de Polmanstraat, wordt de rand gevormd door

voorkanten van huizen. De straat wordt van de spoorlijn gescheiden door een smalle groenstrook. De woningen grenzend aan de suikerfabriek (Noorderstraat) zijn met de achterkanten naar de fabriek gekeerd. In één bouwblok begrensd door Houwerzijlstraat, Noorderstraat en Arteveldestraat is een royale open ruimte gespaard waarin een speeltuin met onderkomen is aangelegd. Het westelijke deel van de Arteveldestraat heeft een afwijkend wigvormig verloop. Deze willekeur wordt door de groenaanleg acceptabel gemaakt.

Suiker- en kartonfabriek

De suiker- en kartonfabriek maken onderdeel uit van dit bestemmingsplan. De suikerfabriek strekt zich uit vanaf de Zuiderweg, langs het Hoendiep, tot aan het Aduarderdiep. Opvallend zijn de torensilo's van de fabriek die tot ver in de regio het gezicht van Hoogkerk bepalen. Daarnaast zijn er tal van kleinere gebouwen en zogenaamde andere bouwwerken als leidingen en verbindingen gebouwd. De kartonfabriek ligt oostelijk van de Halmbuurt en strekt zich uit tot aan de nieuwe rondweg (Johan van Zwedenlaan). Hier zijn de hoge fabriekshallen opvallend. Achter de kartonfabriek ligt nog een rioolwaterzuiveringsinstallatie met een hoge schoorsteenpijp.

Gewenste ontwikkelingen

ontwikkelingen in en om het plangebied

De Held III

De Held III is de laatste woningbouwontwikkelingslocatie binnen het Vinexprogramma De Helden. Het bestemmingsplan voor dit gebied is in 2009 afgerond. Vanwege de ligging tussen De Held I en Gravenburg is er een bijzondere aandacht besteed aan de aansluiting op deze wijken. De ruggengraat van De Held III is een centrale ader die van zuid naar noord door het gehele plangebied slingert. Deze ader wordt gevormd door een hoofdontsluiting die wordt begeleid door water en een robuuste groenzone. In het profiel van de hoofdontsluiting is, in aansluiting op de verlengden in de wijken Vinkhuizen en Reitdiep, ruimte gereserveerd voor de aanleg van een hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) systeem. Deze ader zal ook als één van de belangrijke ontsluitingen gelden voor Gravenburg.

De Held III kent aan de noordzijde eenzelfde voorzetting van het stedenbouwkundige patroon met ronde bogen als in Gravenburg. Een brede groenzone zorgt voor een natuurlijke buffer tussen de woonstraten van Gravenburg en de centrale ader in De Held III. Hierin is onder andere een vensterschool en een kinderdagverblijf gevestigd. Meer naar het zuiden wordt in De Held III het water- en stratenpatroon van Gravenburg voortgezet zodat ook hier de wijken goed op elkaar aansluiten.

Ten zuiden van de Leegeweg sluit De Held III aan op de achtererven van de Kerkstraat en het nieuwbouwplan aan de Groenhof. Verder naar het zuiden blijft een deel van het agrarische land onbebouwd en blijft er een ruime buffer tussen de toekomstige bebouwing en de Kerkstraat. Het fietspad dat door Gravenburg slingert wordt doorgetrokken in de nieuwe wijk.

Hoogkerk-Noord

Voor Hoogkerk-Noord is een bredere visievorming op herontwikkeling van het gebied gewenst. De aanleiding hiervoor is de verhuizing van een grote transportonderneming (Vonck) uit het gebied naar Westpoort en de onsamenhangende en daardoor verslechterende stedenbouwkundige structuur in bepaalde delen langs het Hoendiep. Met name aan de westkant is langs het Hoendiep een verrommeld gebied ontstaan.

De herontwikkelingsmogelijkheden van de vrijgekomen bedrijfslocaties hangen af van wat mogelijk is als gevolg van de milieucontouren van de suikerfabriek. Een forse toename van het aantal woningen, als nieuwe kwaliteitsdragers in het gebied, lijkt uitgesloten. Toch kent het gebied behoorlijke potenties als woongebied, met name aan het Hoendiep.

Een verbetering van de achterkantensituatie aan de rondweg is gewenst. Nu zijn bedrijven vooral georiënteerd op het Hoendiep. Een dubbelzijdige oriëntatie of een oriëntatie meer gericht op de rondweg is gewenst. Dit kan door representatieve gevels te richten op de rondweg of door de terreininrichting hierop af te stemmen.

Bij herontwikkelingen van het gebied is het gewenst de oorspronkelijke structuren zoveel mogelijk te handhaven. De haakse structuur van het Hoendiep op de Kerkstraat moet in ieder geval de leidende structuur in Hoogkerk-Noord blijven. Het is de bedoeling dat de bestaande Rondweg ter plaatse van de tunnel in de Kerkstraat in westelijke richting wordt verlengd en gaat dienen als ontsluiting van en als Rondweg om Westpoort heen.

Ten oosten van de U.T. Delfiaweg wordt, in het verlengde van het Hoendiep aan de zuidkant van het Westpark, een nieuwe kleinschalige kantoorlocatie ontwikkeld (het Heldenkwartier). Deze wordt ontwikkeld op enkele agrarische percelen. Met de nieuwe kantoorbebouwing in de toekomst sluit de bebouwing langs de U.T. Delfiaweg en het Hoendiep aan op de westelijke bebouwingsgrens van het bedrijventerrein Hoendiep van de stad.

Centrum Hoogkerk

Het centrum van Hoogkerk is vrij recent opgeknapt. Dit geldt voor zowel het plein waaraan de supermarkt is gevestigd als de Suikerbuurt en de Halmbuurt. Vanwege de milieucontouren van de suikerfabriek en de kartonfabriek is nieuwbouw, waarbij een toename van woningen plaats vindt, vrijwel onmogelijk. In het bestemmingsplan worden hiertoe dan ook geen mogelijkheden opgenomen.
De Zuiderweg is de kenmerkende stedenbouwkundige drager van het centrum. De bebouwing is over het algemeen één bouwlaag met kap met hier en daar een hoogteaccent. In grote lijnen is handhaving van deze structuur het uitgangspunt. In een enkel geval kan, bij herstructurering, hoger worden gebouwd. Dit is ook gebeurd bij de appartementencomplexen aan de oostkant van de straat. Een derde bouwlaag is voorstelbaar mits de kenmerkende dorpse structuur van het centrum gehandhaafd blijft. Daarbij moeten echter de afspraken met de Suiker Unie in acht worden genomen. Dit betekent dat het aantal woningen alleen kan toenemen als elders in Hoogkerk woningen worden gesloopt.

Er zijn plannen om het tennisveldje aan de Arteveldestraat te verplaatsen naar het gebied van de andere sportvoorzieningen nabij de Vensterschool. Deze plannen zijn nog niet concreet. Voor gemeenschappelijk gebruik in de buurt blijft het stukje grond behouden voor sportief en recreatief gebruik, net als naastgelegen voetbalkooi.

Het lag in de bedoeling dat de voormalige school aan de Schouwstraat een kinderdagverblijf zou worden. De verkoop voor dit doel is echter niet doorgegaan. De bestemming blijft 'Maatschappelijk'. Daarbij is nu, op verzoek van de VWH en Woonstade, een wijzigingsbevoegdheid naar wonen opgenomen, om eventueel op deze locatie een beperkt aantal woningen te kunnen realiseren, passend bij het karakter van de buurt.

Westpoort

Aan de westzijde van de kern was in het oude bestemmingsplan Hoogkerk-Noord ruimte gereserveerd voor een mogelijke uitbreiding van de suikerfabriek. Dit betrof het gebied tussen de kern en het Aduarderdiep. Deze bouwmogelijkheden zijn overgenomen in een nieuw bestemmingsplan Bedrijvenpark Westpoort. Dit bestemmingsplan maakt de ontwikkeling van een bedrijventerrein aan de westkant van Hoogkerk mogelijk. De realisatie daarvan is gestart in 2008. Allereerst wordt een fase langs de A7 ingevuld. Hier bevindt zich inmiddels het eerste grote transportbedrijf: Logistiek Centrum Westpoort LCW (voortkomende uit de voormalige Hoogkerkse transportbedrijven Liewes, Vonck en Gorter).

Vervolgens zal het nieuwe bedrijventerrein zich in noordelijke richting ontwikkelen. Slotstuk op de ontwikkeling van het bedrijventerrein is een nieuwe Rondweg. De bestaande Rondweg om Hoogkerk-Noord wordt “verlengd” en gaat om het bedrijventerrein Aduarderdiep heen en sluit aan op de A7. Deze ontwikkeling staat niet op korte termijn gepland, maar is al wel mogelijk gemaakt in het bestemmingsplan. Dit geldt ook voor de uitbreiding van de suikerfabriek aan de noordzijde van het Hoendiep, die in het oude plan Hoogkerk-Noord al mogelijk was, en in het nieuwe plan Westpoort mogelijk blijft.

Suikerfabriek Hoogkerk en Groningen

De sluiting van de suikerfabriek in Groningen betekent een intensivering van de activiteiten van de suikerfabriek Suiker Unie Vierverlaten in Hoogkerk. Dit is ondermeer te merken aan de lengte van de bietencampagne, die nu enkele weken langer duurt. Suiker Unie zoekt daarom naar meer opslagcapaciteit. Nu torenen vier silo's hoog boven het dorp uit.

Bij Suiker Unie bestaan plannen om hier twee nieuwe silo's bij te bouwen. Voor één nieuwe silo bij de bestaande silo's is recent op basis van het geldende bestemmingsplan Hoogkerk-Centrum een bouwvergunning verleend (6e silo).Voor de andere noordoostelijke nieuwe silo (de 5e silo) is een aanpassing van de bouwgrens nodig. Deze is in het voorliggende bestemmingsplan Hoogkerk-Gravenburg meegenomen, vanwege het besluit van het college van burgemeester en wethouders van 18 december 2008 om hieraan medewerking te verlenen.

In dit nieuwe bestemmingsplan zijn verder de gegeven gebruiks- en bebouwingsmogelijkheden van het oude plan Hoogkerk-Centrum overgenomen.

Oostzijde Hoogkerk

Aan de oostkant van Hoogkerk ligt het terrein van de suikerfabriek Groningen. Deze fabriek is sinds 2008 niet meer in functie. Naast de genoemde silo's zijn ook de vloeivelden en omliggende terreinen overbodig. De gemeente heeft in 2009 de grond van de voormalige suikerfabriek aangekocht. Een herontwikkeling van dit gebied heeft ook gevolgen voor Hoogkerk. Op dit moment is nog niet bekend welke functie(s) op het terrein zullen komen. In verband met woningbouwplannen in Meerstad is grootschalige woningbouw op het suikerfabriekterrein op dit moment niet aan de orde. Pas na 2020 zal het terrein worden ontwikkeld in het kader van woningbouw en andere gemengde (stedelijke) functies.