Bestemmingsplan De Hunze / Van Starkenborgh

2.1 Ruimtelijke structuur

2.1.1 Ontstaansgeschiedenis

Landschap
De wijken Van Starkenborgh en De Hunze liggen op opvullingen van het oerstroomdal van de Hunze. Dat is ontstaan als smeltwatergeul in de voorlaatste ijstijd en in de daarop volgende twee warme en één koude periode opgevuld met zandige, venige en kleiige sedimenten. Dit proces van opslibbing eindigde waarschijnlijk in de late middeleeuwen. Tot de bouw van de beide wijken lag klei aan het oppervlak. Uiteindelijk bleef van de Hunze in de middeleeuwen het stroompje over, dat nu tussen beide wijken de grens vormt. Aan beide zijden daarvan lagen oeverwallen, die nu grotendeels zijn verdwenen.

Tot de inrichting als voetbalveld en als woonwijk lagen hier weilanden. In het verkavelingspatroon vormt de Hunze een (water)scheiding. Beide verkavelingspatronen zullen vanaf de 11e/12e eeuw zijn aangelegd, in eerste instantie als smalle langgerekte kavels (ongeveer zuidwest-noordoost, met een hoek tussen beide patronen), ongeveer in de 14e eeuw verbreed tot de kavels die op oudere kaarten zichtbaar zijn. Van dit verkavelingspatroon resteert in de huidige wijken nagenoeg niets. Wat wel resteert is natuurlijk de Hunzeloop zelf, waarbij dient te worden opgemerkt dat het daarbij gaat om de zuidwestelijke stroom van beide waterpartijen. De noordoostelijke is toegevoegd. Verder is het Boterdiep van belang en ook de Beijumerweg. De waterpartij noordelijk van Zeedistel ligt ongeveer op de plaats van een oude kavelsloot. Het is in cultuurhistorisch opzicht van belang deze patronen in stand te houden.

Bebouwing
Aan historische bebouwing resteert alleen Beijumerweg 4. Dit gebouw dateert uit de eerste helft van de 20e eeuw. Een voorganger stond rond 1830 bij een molen aan het Boterdiep. Dit pand heeft geen monumentale status.

Situatie 1830

Situatie 1900

2.1.2 De (huidige) ruimtelijk - functionele structuur

De westelijke en zuidelijke begrenzing van de woonwijken wordt gevormd door de twee waterlopen, het Van Starkenborghkanaal en het Boterdiep. Aan de noord- en oostzijde worden de woonwijken begrensd door de Oostelijke Ringweg en het Heerdenpad, de hoofdfietsroute vanuit Beijum naar de stad. De woonbuurten hebben hiermee een heldere begrenzing. Ten oosten van de woonbuurten, aan de overzijde van het Heerdenpad bevindt zich het Hunzebos, een groene zone die in de toekomst een verbeterde verbinding tussen de binnenstad en het recreatiegebied Kardinge moet gaan vormen. Ten westen van de woonbuurten, aan de overzijde van het Boterdiep, bevinden zich het bedrijventerrein en de bouwmarkt.

De buurten in het plangebied hebben een duidelijk te onderscheiden verschijningsvorm. Dit heeft te maken met de periode van realiseren en de wijze waarop de planvorming is gegaan. De Hunze is vanaf 1988 gebouwd. Het programma bestond/bestaat volledig uit koopwoningen. De Hunze is zo efficiënt mogelijk verkaveld binnen de hoofdopzet van de wijk. Van Starkenborgh is vanaf 2000 ontwikkeld op een sportveldenlocatie. Behoud van de Hunzezone en het bebouwingsfront aan het Van Starkenborghkanaal waren hier de belangrijke ruimtelijke uitgangspunten. De verkavelingsrichting en het stramien van de Hunze zijn doorgezet in Van Starkenborgh.