Bierum, Losdorp, Godlinze

2.4 Bierum

Van de drie dorpen in het plangebied is Bierum het meest oostelijk gelegen. Het dorp ligt ten zuiden van Spijk en oostelijk van de N33, de provinciale weg van Delfzijl naar de Eemshaven. De N33 is via de Krommeweg vanuit Bierum direct bereikbaar. Een andere mogelijkheid is via de Spijksterweg en Spijk (noordelijk gelegen). Naar het zuiden toe is de N33 via de Hereweg (en Bierummerweg) bereikbaar. Het dorp is omgeven door landbouwgrond, zowel akkers als weilanden. De daarbij horende agrarische bedrijven staan veelal op enige afstand van het dorp.

2.4.1 Ruimtelijke kenmerken

Bierum is een wierdedorp met een rechthoekige structuur. De wierde stamt uit de vroege middeleeuwen. In het dorp is de Hereweg de oudste straat. Deze straat kent veel representatieve bebouwing. Dit komt tot uiting in een expressionistisch voorhuis bij een boerderij, de Gereformeerde kerk, de school met de oorspronkelijke onderwijzerswoning, de statige woningen en het voormalige gemeentehuis van de oorspronkelijke gemeente Bierum. Een ander opvallend element is het voormalige borgterrein, dat nu nog herkenbaar als een park met een gracht er omheen. Daarnaast kent het oudere deel van Bierum karakteristieke straatjes. Voorbeelden hiervan zijn de Binnenweg en de Molenlaan. Een luchtfoto van het dorp is hieronder te zien.

Luchtfoto Bierum (Google)

2.4.2 Infrastructuur

De belangrijkste verbindingen voor het dorp zijn die met de N33 en met Spijk. De N33 en Spijk zijn bereikbaar via de invalswegen Spijksterweg (noordwest), de Krommeweg (zuidwest) en de Hereweg (zuidoost). In mindere mate is de Bredeweg (noordoost) een invalsweg voor het dorp. In het dorp zelf is daarnaast de Luingaweg belangrijk, deze verbindt de Krommeweg met de Spijksterweg. De overige wegen in het dorp zijn woonstraten (erfontsluitingswegen), fiets- en/of voetpaden. Van openbare parkeervoorzieningen is in het dorp nauwelijks sprake. Parkeren ten behoeve van het wonen of andere aanwezige functies gebeurt op het erf of langs de straat.

2.4.3 Bebouwingskenmerken

De bebouwing staat in het oudere deel van Bierum direct aan de straten of met een klein overgangsgebied. De overgangsgebieden worden gevormd door middel van een kleine voortuin of een extra stoep. Deze straten zijn relatief dicht bebouwd met (deels) besloten straatwanden. Een duidelijke hiërarchie in de bebouwing ontbreekt. De bebouwing is kleinschalig en bestaat in veel gevallen uit één bouwlaag met een kap. De nokrichting is daarbij hoofdzakelijk parallel aan de weg, waardoor het bebouwingsbeeld éénduidig is.

Langs de Hereweg is sprake van een ruimere opzet, de bebouwing staat verder van de straat en is minder dicht bebouwd. De bebouwing varieert meer in vorm door verschillen in afmeting, maar ook door verschillende kappen en nokrichtingen.

In de nieuwere delen van het dorp is sprake van een ruime opzet van de bebouwing. De bebouwing is grootschaliger, de ontwikkeling van het dorp is afleesbaar van de architectuur van de bebouwing. De afmetingen van de woningen, kapvormen en nokrichting zijn gevarieerd en - in veel gevallen - bepaald door de functie.

2.4.4 Structuur groen en water

In de oudere delen van Bierum is weinig openbaar groen. Wanneer er sprake is van openbaar groen, dan zijn dit moestuinen naast de woningen. Daarnaast is rond de kerk aan de Kerkstraat sprake van enig openbaar groen.

In de nieuwe delen van het dorp is meer sprake van openbaar groen. Daarbij gaat het geleidend groen langs de straten en speelveldjes, al dan niet voorzien van opgaand groen. Een voorbeeld hiervan is de groenstrook met boomsingel langs de Luingaweg. Andere grotere groenstructuren worden gevormd door de sport- en recreatiegebieden aan de rand van het dorp.

Veel woningen in het dorp zijn voorzien van een voor- en/of achtertuin. De in het plangebied aanwezige (voormalige) boerderijen hebben groene erven. Langs de randen van het dorp vormen de achtertuinen een geleidelijke overgang naar het omringende landschap.

Zoals in 2.4.1 genoemd is het voormalige borgterrein een opvallende structuur in het dorp. Rond dit terrein is nog een oudere waterloop aanwezig. Deze ligt in het gebied tussen de Torenlaan, Verlengde Borgsingel, Freulelaantje en de bebouwing langs de Hereweg. Dit water staat in verbinding met de waterloop rond de kerk aan de Kerkstraat. Daarnaast zijn langs de agrarische bedrijfspercelen aan de Hereweg enkele waterlopen aanwezig.

 

2.4.5 Functionele kenmerken

Bierum is vanouds een dorp met een zekere verzorgende functie voor zijn omgeving. Hierdoor heeft het dorp verschillende functies, waaronder maatschappelijke en sportfuncties. Opvallend in de functionele structuur van Bierum is dat de situering van de kerk en andere (openbare) functies niet centraal in het dorp liggen. Deze bebouwing staat in eerste instantie langs de Hereweg, de van oorsprong belangrijkste weg van het dorp. Daarnaast zijn deze functies te vinden aan de Luingaweg. Bij deze functies gaat het naast kerken om een begraafplaats, een verzorgingshuis, een dorpshuis, een kwekerij, (agrarische) bedrijven, sport- en recreatiegebieden en een horecagelegenheid.