Bestemmingsplan Kleine Dorpskernen Ten Boer

2.1 Provinciaal beleid

Regio Groningen-Assen 2030

De Regio Groningen-Assen 2030 is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen de provincies Drenthe en Groningen en de gemeenten Assen, Bedum, Groningen, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Leek, Noordenveld, Slochteren, Ten Boer, Tynaarlo, Winsum en Zuidhorn. Het doel is te komen tot regionale ontwikkeling met behoud van de aanwezige kwaliteiten. De afspraken over de hoofdlijnen van de samenwerking, de organisatie, de uitvoering, de financiële aspecten, de evaluatie, de monitoring en de vervolgactiviteiten zijn vastgelegd in een bindend convenant.

Binnen de Regio Groningen-Assen 2030 is de gemeente Ten Boer benoemd als schakelgemeente, net als de gemeenten Bedum, Winsum en Zuidhorn. De schakelgemeenten richten zich met name op:

• het ontwikkelen van een woningbouwprogramma gericht op eigen behoefte en doorgroei;
• op maat gesneden woonzorgsystemen om de vergrijzing het hoofd te bieden;
• beheer en herstructurering van de bestaande woningvoorraad;
• het beschikbaar hebben van een optimaal voorzieningenaanbod op het gebied van winkels, zorg- en gezondheidsinstellingen en middelbaar onderwijs;
• het versterken van het voorzieningenniveau, de woon- en verblijfsfuncties en de dynamiek van de hoofdkern door revitalisering van de centra middels het opstellen en uitvoeren van integrale komplannen;
• het opvangen van de toenemende mobiliteit door optimalisering van vervoersstromen waarbij nadrukkelijk gekozen wordt voor nieuwe collectieve vervoersvoorzieningen;
• het beschikbaar hebben van voldoende bedrijventerreinen voor lokale en regionale werkgelegenheid;
• het uitwerken van de relatie met de stad Groningen en de overgang van het landelijke gebied naar het stedelijke milieu (stadsrandzones).

Provinciaal OmgevingsPlan 2009-2013 (POP)

De provincie Groningen heeft op 17 juni 2009 het Provinciaal Omgevingsplan 2009 – 2013 (POP) vastgesteld. De hoofddoelstelling van het POP van de provincie Groningen is: Duurzame ontwikkeling - voldoende werkgelegenheid en een voor mens en natuur leefbaar Groningen met behoud en versterking van de kwaliteiten van de fysieke omgeving, waarbij toekomstige generaties voldoende mogelijkheden houden om zich te ontplooien.

De drie centrale uitgangspunten daarbij zijn:

• 1. werken aan een duurzame leefomgeving;
• 2. handhaven en versterken van het eigen karakter;
• 3. werken aan sterke steden en een vitaal platteland.

Leefbaarheid

Een belangrijk issue in het provinciaal beleid is de terugloop van de bevolking in de komende jaren waardoor de leefbaarheid onder druk kan komen te staan. De provincie Groningen vindt het belangrijk dat de leefbaarheid zowel op het platteland als in de kernen van Groningen behouden blijft en waar mogelijk wordt versterkt. Daarnaast heeft de provincie Groningen de ambitie om een hoge leefkwaliteit te realiseren voor alle bewoners van de provincie, met voldoende aanbod en kwaliteit van woningen, een aantrekkelijke woon- en werkomgeving en goed bereikbare voorzieningen zoals onderwijs en zorg. Door de gewijzigde vraag naar de soort, de kwaliteit en de hoeveelheid woningen, als gevolg van een sterke wijziging in de samenstelling van de bevolking, door vergrijzing, ontgroening en een toenemende individualisering, vraagt de woningvoorraad niet alleen om toevoeging van hoogwaardige producten, maar ook om vervanging van verouderde producten in de woningvoorraad. De provincie vindt het noodzakelijk dat het beleid voor de fysieke leefomgeving in het POP wordt gekoppeld aan de sociale aspecten zoals die zijn neergelegd in de provinciale Sociale Agenda. Dit betekent bijvoorbeeld dat de provincie wil dat woningbouwplannen (mede) worden gebaseerd op een visie op de sociale structuur en de leefbaarheid.

Wonen, welzijn en zorg

De groep kwetsbare inwoners, met name ouderen met lichamelijke beperkingen, zal in het komende decennium met ruim 10 procent toenemen. De vraag naar zorg, hulp en welzijnsvoorzieningen zal hierdoor eveneens toenemen, evenals de vraag naar geschikte woningen en een aangepaste inrichting van de woonomgeving. Dit wordt een belangrijke opgave. Daarom heeft de provincie het thema wonen, welzijn en zorg ook opgenomen in zijn Sociale Agenda.

Omvang woningvoorraad

De regionale afstemming van de woningvoorraad, dat wil zeggen de omvang van de voorraad en de locaties waar gebouwd wordt, heeft de provincie Groningen benoemd als een provinciaal belang. In dit verband heeft de provincie in de regio Groningen-Assen afspraken gemaakt over een groei van de woningvoorraad in de regio (inclusief het Drentse deel) met ruim 2.700 woningen per jaar. Voor de rest van de provincie wordt uitgegaan van een ander beeld. De provincie verwacht dat de woningbehoefte in Oost-Groningen zal stabiliseren.

De afspraken die met gemeenten zijn gemaakt over de nieuw te bouwen en te slopen woningen zijn in de Provinciale OmgevingsVerordening 2009 (POV) geborgd. In het Uitvoeringsbesluit Nieuwbouwruimte van de POV staat namelijk hoeveel nieuwbouw een gemeente kan realiseren. Voor de gemeente Ten Boer bedraagt deze ruimte 550 woningen voor de periode 2007 tot en met 2019. De nieuwbouwruimte geldt voor een periode van maximaal 10 jaar. De provincie kan echter voor niet langer dan vijf jaar zekerheid geven over de bouwproductie. Om die reden adviseert de provincie de gemeenten om de ontwikkeling van bouwcapaciteit die bestemd is voor de periode daarna te blijven aansturen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van wijzigingsplannen of uitwerkingsplannen en grondeigendom. Daarnaast maakt de provincie elke vijf jaar de balans op van de feitelijke nieuwbouw en sloop in de gehele provincie. Op basis daarvan stelt de provincie dan in samenspraak met gemeenten eventueel de regionale afspraken bij. Bij onverwachte ontwikkelingen neemt de provincie het initiatief om de balans eerder op te maken. Daarnaast zal de provincie per gemeente blijven toetsen of de ontwikkeling van nieuwbouwplannen past binnen de overeengekomen nieuwbouwruimte.

In het Uitvoeringsbesluit Nieuwbouwruimte is de nieuwbouwruimte opgesplitst in enerzijds nieuwbouw voor uitbreiding van de woningvoorraad en anderzijds nieuwbouw ter vervanging van te slopen woningen. Voor de gemeente Ten Boer gaat het om 480 woningen als uitbreiding van de woningvoorraad en om 70 woningen als nieuwbouw ter vervanging van te slopen woningen. De afspraken over de uitbreiding van de voorraad zijn hard. Dat geldt niet voor de sloop/vervangende nieuwbouw. Het staat gemeenten vrij om deze aan te passen aan actuele inzichten. Extra sloop leidt tot een hogere nieuwbouwruimte, lagere sloop tot een lagere ruimte. Ingeval een gemeente kiest voor een aanpassing van de vervangingsopgave zal dat bij de periodieke herijking van het Uitvoeringsbesluit Nieuwbouwruimte worden meegenomen.

De nieuw te ontwikkelen bouwcapaciteit heeft betrekking op alle zelfstandige woningen. Uitzonderingen zijn onder meer:

• bedrijfswoningen;
• nieuwbouw ter vervanging van niet-zelfstandige woonruimte voor ouderen en gehandicapten;
• omzetten van een vrijkomend agrarisch bedrijfsgebouw naar een individuele woning.

Kaart 1 Overzichtskaart van het POP 2009-2013

(bron: Provinciaal OmgevingsPlan 2009-2013)

Uit kaart 1 van het POP blijkt dat voor de gemeente Ten Boer het Eemskanaal is aangegeven als (inter)nationale hoofdvaarweg en het Damsterdiep en het Westerwijtwerdermaar als vaarverbinding. De N360 maakt onderdeel uit van het provinciaal hoofdwegennet.

Kaart 2 Functiekaart water van het POP 2009-2013

(bron: Provinciaal OmgevingsPlan 2009-2013)

Uit kaart 2 van het POP blijkt dat voor de gemeente Ten Boer het Eemskanaal is aangegeven als vaarwater (met klasseaanduiding V) en aanvoer, afvoer, berging. Het Damsterdiep en het Westerwijtwerdermaar zijn aangemerkt als aanvoer, afvoer, berging. Vanaf het dorp Ten Post richting het noordoosten is het Damsterdiep aangemerkt als karakteristieke waterloop.

Kaart 3 Infrastructuur van het POP 2009-2013

(bron: Provinciaal OmgevingsPlan 2009-2013)

Uit kaart 3 van het POP blijkt dat de hele gemeente Ten Boer als zoekgebied wegverbinding is aangemerkt. De N360 is aangemerkt als gebiedsontsluitende weg A. Het Damsterdiep is een overige vaarweg en maakt onderdeel uit van het basistoervaartnet. Het Eemskanaal is ook onderdeel van het basistoervaartnet. Ten oosten van het dorp Ten Post is sprake van aardgaswinning (ligt in het buitengebied). Door de gemeente lopen verder 2 buisleidingenstraten.

Provinciale OmgevingsVerordening 2009 (POV)

Tegelijk met het POP hebben Provinciale Staten op 17 juni 2009 de Provinciale OmgevingsVerordening 2009 (POV) vastgesteld. Op 10 februari 2010 is de POV bekendgemaakt en in werking getreden. De POV geeft direct werkende regels voor beleid waar de provincie veel waarde aan hecht. Met name hoofdstuk 4 over ruimtelijke ordening is in dit kader relevant. Dit hoofdstuk bevat bepalingen over de inhoud van bestemmingsplannen.

Zo bepaalt de POV dat de toelichting van een bestemmingsplan een paragraaf bevat over de ruimtelijke kwaliteit die inzicht biedt in onder meer de ontwikkelingsgeschiedenis van het gebied, de bestaande functionele en ruimtelijke karakteristiek, de bestaande cultuurhistorische en landschappelijke waarden en een ruimtelijk functionele visie op de toekomst van het plangebied. Ook bevat de POV de koppeling met het Uitvoeringsbesluit Nieuwbouwruimte met de bepaling dat een bestemmingsplan dat voorziet in nieuwe woningen op expliciete wijze regels stelt over het maximum aantal te bouwen nieuwe woningen. Ook in de toelichting op een bestemmingsplan met nieuwe woningbouw moet inzicht worden geboden in het aantal woningen dat gebouwd kan worden.

Ten aanzien van winkelvoorzieningen bepaalt de POV dat de toelichting op een bestemmingsplan een paragraaf omvat die inzicht biedt in de wijze waarop concentratie van winkelvoorzieningen en detailhandel wordt nagestreefd. Op het gebied van bedrijventerreinen mag een bestemmingsplan niet voorzien in de mogelijkheid van nieuwe bedrijventerreinen en uitbreiding van bestaande bedrijventerreinen.

Andere, voor dit bestemmingsplan relevante bepalingen uit de POV zijn de bepaling dat een bestemmingsplan niet voorziet in de plaatsing van nieuwe windturbines met een ashoogte van 15 meter of meer en de mogelijkheid tot het oprichten van reclamemasten hoger dan 6 meter. Ook van belang is de bepaling dat een bestemmingsplan bestemmingen en regels bevat tot behoud van de windvang en van de landschappelijke en cultuurhistorische waarde van de in of nabij het plangebied aanwezige windmolens. Op de betreffende kaart staan de molens in of nabij de dorpen Garmerwolde, Thesinge, Ten Post en Woltersum aangegeven.

Ten aanzien van intensieve veehouderij geldt dat er geen nieuwvestiging mag plaatsvinden. Voor eventuele uitbreiding van bestaande bedrijven gelden maximale oppervlaktes. Ten aanzien van agrarische bouwpercelen geldt voor de gemeente Ten Boer een maximale oppervlakte van 2 hectare voor uitbreiding van bestaande agrarische bouwpercelen. Nieuwe agrarische bouwpercelen zijn niet toegestaan. Buiten de agrarische bouwpercelen is nieuwe agrarische bebouwing en bouwwerken niet toegestaan.

Tot slot bepaalt de POV dat de vloeroppervlakte van bestaande niet-agrarische bedrijven in het buitengebied met maximaal 20% mag worden uitgebreid.

Conclusie

Het provinciaal (en regionaal) beleid heeft tot gevolg dat in voorliggend bestemmingsplan is gekozen voor het bieden van ruimte voor herstructurering van de woningvoorraad door wat ruimere bouwvlakken op te nemen. Daarnaast is binnen de centra van een aantal van de dorpen gekozen voor een mengbestemming Centrum om een optimaal voorzieningenniveau te borgen. Verder is geborgd dat het aantal woningen niet mag toenemen, uitgezonderd 4 woningen in Sint Annen (middels een wijzigingsbevoegdheid). Uiteraard zijn ook de direct werkende regels van de POV in acht genomen in dit bestemmingsplan.