Kernen Leimuiden-Rijnsaterwoude

2.3 Rijnsaterwoude

Rijnsaterwoude is een oud lintdorp dat net als Leimuiden ontstaan is langs de Herenweg. Van oudsher kent het dorp twee verdichtingen van bebouwing in het lint. Een ter hoogte van de Schoolstraat/Overbuurt; de andere ligt iets zuidelijker bij de kruising met de Leidse Vaart. In de jaren zestig is bij beide verdichtingen een nieuwbouwwijkje in de polder toegevoegd. In het dorp staan verschillende monumentale boerderijen, molens en woonhuizen.

 

Met 1.200 inwoners is Rijnsaterwoude een van de kleinere kernen van de gemeente. In het dorp zijn nauwelijks voorzieningen aanwezig. Er zijn nog wel een dorpshuis, een restaurant en een basisschool met gymzaal. De school is ook ankerpunt voor andere maatschappelijke voorzieningen in het dorp.

 

Rijnsaterwoude heeft nog een uitgesproken agrarisch karakter. In het lint wonen enkele agrariërs die met mens en machine vanuit de kern de omliggende landerijen bewerken. De agrariër is tevens beheerder van het weidse en open landschap van droogmakerijen, dat zo karakteristiek is voor deze kant van de gemeente.

 

Het dorp ligt aan de oostkant van het Braassemermeer en wordt aan de zuidkant begrensd door de Leidse Vaart. Toch is de relatie met het water mager. De overwegend westelijke wind zorgt ervoor dat Rijnsaterwoude vaak ‘aan lager wal’ ligt en dat is voor watersporters minder gunstig.

 

Binnen de kern Rijnsaterwoude zijn verschillende deelgebieden te onderscheiden. In de navolgende tekst wordt per deelgebied een beschrijving gegeven. De deelgebieden zijn op de volgende afbeelding weergegeven.

 

Deelgebieden Rijnsaterwoude

 

Authentiek lint

De lintbebouwing langs de Herenweg ligt op een strook bovenland tussen twee diepe droogmakerijen. Het karakter van het lint is divers en kleinschalig. Door zijn verticale ligging verbind het lint de noordelijk gelegen uitbreidingskom met de zuidelijk gelegen naoorlogse uitbreidingswijk.

Aan de noordzijde kent het lint een kom, dat tevens als centrum aan te merken is.

 

Naoorlogse uitbreidingswijken

Aansluitend aan de kom ligt een uitbreidingswijk. Een tweede uitbreidingswijk is gelegen aan de zuidzijde van het lint. Beide wijken liggen aan de westelijke zijde van Rijnsaterwoude, tegen het lint aangebouwd.

 

Natuur

Dijktalud oostelijke zijde lint

Ten oosten van het lint en de kom bevindt zich een dijktalud dat zorgt voor een groene rand om de lintstructuur. Dit dijktalud valt binnen de contouren van de plankaart. De agrarische bestemming op deze rand zorgt voor een natuurlijke grens tot het achterland, die op sommige delen wordt verbreed met een strook water.

 

Suyderbon

Het gebied Suyderbon, ten westen van Rijnsaterwoude, kenmerkt zich als een uitgestrekt grasland. Gezien de agrarische bestemming die er op ligt is bebouwing uitgesloten. In het verleden is onderzocht of dit gebied zich leende voor uitbreiding van de zuidelijk gelegen woonwijk. Uit het onderzoek bleek echter dat er binnen Rijnsaterwoude geen vraag is naar een uitbreiding van het woningaanbod op dergelijke schaal. In de toekomst kan dit gebied wellicht worden ingezet om ruimte te bieden aan de recreatieve ontwikkelingen.

 

Het Hollandsche plassengebied

Rijnsaterwoude wordt aan de west- en zuidzijde omsloten door het Braassemermeer en de Leidsevaart. Ondanks deze directe nabijheid van het water ontbreekt de relatie met de kern. Grotendeels ligt dit in het feit dat Rijnsaterwoude van het water wordt gescheiden door een dijk van enkele meters hoog ten opzichte van het achterliggende gebied Suyderbon. Aan de noordzijde, waar het water dichter naar het lint trekt, is de relatie tussen de kern en het water duidelijker. Dit uit zich in de aanwezigheid van twee jachthavens.   

 

Jachthaven

In het noordwesten van Rijnsaterwoude is een Jachthaven gelegen. Gezien de recreatieve ambitie van de gemeente kan gestalte worden gegeven aan mogelijke uitbreidingsplannen van deze jachthavens.

 

Monumenten

Rijnsaterwoude kent de volgende monumenten:

• Herenweg 26 --> Ned.Herv. kerk uit 1550 (rijksmonument)
• Herenweg 128 --> industrieel monument met noordgevel van waarde (gemeentelijk monument);
• Leidsevaart 1 --> ijzeren ophaalbrug uit 1872 (gemeentelijk monument).