Borculo, Woongebieden 2011

2.2 Geschiedenis

De kern Borculo bestond vroeger uit het kasteel Borculo met een betrekkelijk klein gebied daaromheen. In de 19e eeuw heeft men het kasteel moeten afbreken. Slechts een gedeelte van de keldergewelven is nu nog aanwezig. Vanaf de 12e eeuw worden de heren van Borculo in de annalen vermeld. Vanaf de 14e eeuw behoorden zij tot het geslacht van de Van Bronkhorsten. Het was Gijsbrecht van Bronkhorst die in 1375 Borculo stadsrechten verleende.

Het riviertje de Berkel, dat uit bronnen in het Duitse Billerbeck ontstaat en tenslotte in Zutphen in de IJssel uitmondt, stroomt door en langs Borculo. Men heeft er vanaf 1644 door tal van werkzaamheden een vaarweg van gemaakt, waardoor de Berkelscheepvaart ontstond. In die tijd zorgden berkelzompen voor vervoer tussen Coesveld en Zutphen van onder andere hout, graan, stenen, kalk, potaarde en zilverzand. De laatste berkelzomp, een schuit, verdween rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw. Tegenwoordig varen er weer berkelzompen op de Berkel, en worden nu gebruikt als een toeristische attractie.

In verband met de jaarlijks terugkerende wateroverlast, heeft het Waterschap van de Berkel de loop van deze rivier verlegd. Een nieuwe bedding loopt nu buiten de stad om en heeft een aanzienlijk grotere opnamecapaciteit. De door Borculo lopende tak is behouden met het oog op het aanzien van de stad. Ook wordt hierdoor voorkomen dat het grondwaterpeil te laag wordt, waardoor verzakkingen kunnen optreden.

Op 10 augustus 1925 werd Borculo getroffen door een windhoos die grote verwoestingen aanrichtte. Deze ramp wordt de Stormramp van Borculo genoemd. Het sanerings- en uitbreidingsplan dat hierna is ontworpen, is de leidraad geweest voor de wederopbouw van Borculo. Er is nu een museum dat aandacht besteedt aan dit hoofdstuk uit de geschiedenis van het stadje.

Tot 2005 was Borculo een zelfstandige gemeente. Daarna werd het ten gevolge van een gemeentelijke herindeling samengevoegd met de buurgemeenten Eibergen, Neede en Ruurlo tot Berkelland. Naast Borculo vielen ook Geesteren, Gelselaar en Haarlo onder het voormalige gemeentebestuur.