Centrum Naaldwijk

3.1 Archeologie en cultuurhistorie

3.1.1 Archeologie

Regelgeving en beleid

Als gevolg van het Verdrag van Valetta, dat in 1998 door het Nederlandse parlement is goedgekeurd en in 2006 zijn beslag heeft gekregen in de Monumentenwet 1988, stellen Rijk en provincie zich op het standpunt dat in het ruimtelijk beleid zorgvuldig met het archeologische erfgoed moet worden omgegaan. Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het Rijk heeft deze beleidsuitgangspunten neergelegd in onder meer de Cultuurnota 2005-2008, de Nota Belvedère, de Nota Ruimte en het Structuurschema Groene Ruimte 2.

Provinciaal beleid

De provincie Zuid-Holland hanteert het uitgangspunt dat op terreinen die voorkomen op de Archeologische Monumentenkaart Zuid-Holland en in gebieden die op de kaart archeologische waarden van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS-kaart) ten minste een redelijke tot grote kans op archeologische sporen hebben, archeologisch vooronderzoek in het kader van de planvoorbereiding dient plaats te vinden. De gemeente heeft aanvullend daaraan eigen archeologiebeleid opgesteld. Dit beleid vormt een verdere verfijning van de provinciale zonering. Deze zonering geeft aan bij ontwikkelingen van welke omvang het uitvoeren van archeologisch onderzoek verplicht wordt gesteld.

Doelstelling van het Verdrag van Valetta is de bescherming en het behoud van archeologische waarden. Als gevolg van dit verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen.

Onderstaande figuur 3.1 betreft een uitsnede van de CHS-kaart van de provincie Zuid-Holland. Er zijn twee verschillende waarden aanwezig in het plangebied: in het westelijk gedeelte is voornamelijk sprake van een redelijke tot grote kans op archeologische sporen, het oostelijk gedeelte kenmerkt zich door een overwegend zeer grote kans op archeologische sporen.

Figuur 3.1 Uitsnede CHS-kaart

Gemeentelijk beleid

In mei 2012 is de definitieve versie van de Archeologische Beleidskaart van de Gemeente Westland vastgesteld. Deze beleidskaart dient als onderlegger voor bestemmingsplannen binnen de gemeente, waarin rekening dient te worden gehouden met de eventuele aanwezigheid van archeologische waarden. De kaart is afgeleid van de gemeentelijke verwachtingskaart, welke aangeeft in welke zones archeologische resten gevonden kunnen worden.

Door middel van deze kaart kan bepaald worden of er voorwaarden gesteld moeten worden aan omgevingsvergunningen voor bodemverstorende activiteiten. Tot een bepaalde diepte, afhankelijk van de verwachtingswaarde, zijn bodemingrepen vrijgesteld van verplichting tot archeologisch onderzoek. Valt een bodemverstorende activiteit met een grotere diepte in een gebied met een hoge kans op aanwezigheid van archeologische resten, dan worden er extra voorwaarden gesteld aan de vergunning zoals de verplichting tot archeologisch onderzoek.

Figuur 3.2 Uitsnede van de gemeentelijke archeologische beleidskaart. De blauwe omkadering duidt de globale ligging van het plangebied aan.

Onderzoek

Bovenstaande uitsnede maakt duidelijk dat er in het plangebied sprake is van de zones 'historische dorpskern' en 'verwachtingszone I'. Voor de zone 'historische dorpskern' geldt dat er voor bodemingrepen minder dan 30 cm diep en met een oppervlakte kleiner dan 50 m², geen verplicht archeologisch onderzoek uitgevoerd hoeft te worden bij het verlenen van een omgevingsvergunning van een bodemverstorende activiteit. Voor de zone 'verwachtingszone I' is dat respectievelijk 50 cm en 100 m².

De begrenzingen van de verwachtingszones uit de Archeologische Beleidskaart zijn opgenomen in de verbeelding van dit plan als dubbelbestemmingen Waarde - Archologie - 1 en - 2. De voorwaarden die aan de verschillende verwachtingszones zijn gekoppeld zijn opgenomen in de voorschriften van deze dubbelbestemmingen. De voorschriften hebben betrekking tot bouw- en gebruiksregels.

Conclusie

Binnen het plangebied is er sprake van archeologische verwachtingswaarden. In het plan worden dubbelbestemmingen opgenomen ter bescherming van de aanwezige categorieën van deze waarden. In de planregels is een bouw- en gebruiksregeling opgenomen waardoor de archeologische waarden voldoende zijn geborgd.

3.1.2 Cultuurhistorie

Beleidskader

Met de wijziging van het Besluit ruimtelijke ordening is het per 1 januari 2012 verplicht om bij het opstellen van een bestemmingsplan rekening te houden met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige of te verwachten monumenten. De gemeente Westland kent aangewezen monumenten en daarnaast cultuurhistorisch waardevolle panden zonder monumentenstatus. Voor het overige wordt aangesloten bij de provinciale beleidskaart voor cultuurhistorische waarden. Deze kaart geeft inzicht in aanwezige topgebieden, kroonjuwelen, molen-, landgoederen- en kasteelbiotopen, landgoedzones en archeologische (verwachtings)waarden. De archeologische verwachtingswaarden zijn in de voorgaande paragraaf al behandeld aan de hand van het gemeentelijk beleid. De provinciale beleidskaart voor cultuurhistorie wordt daarom alleen geraadpleegd voor de overige cultuurhistorische aspecten.

Onderzoek en conclusie

Binnen het plangebied bevinden zich cultuurhistorisch waardevolle panden welke niet als rijks- of gemeentelijk monument zijn aangewezen, maar wel op de MIP-lijst staan.

Daarnaast is de provinciale beleidskaart voor cultuurhistorie geraadpleegd. Deze geeft geen cultuurhistorische waarden aan anders dan archeologische waarden. Deze zijn in de voorgaande paragraaf al beschreven en conform het gemeentelijk beleid verankerd in dit bestemmingsplan.

Met het oog op cultuurhistorische waarden wordt het bestemmingsplan voorzien van een aanvullende regeling ter bescherming van de cultuurhistorisch waardevolle panden zonder monumentenstatus.