Kern Honselersdijk

3.1 Archeologie en cultuurhistorie

Regelgeving en beleid

Als gevolg van het Verdrag van Valetta, dat in 1998 door het Nederlandse parlement is goedgekeurd en in 2006 zijn beslag heeft gekregen in de Monumentenwet 1988, stellen Rijk en provincie zich op het standpunt dat in het ruimtelijk beleid zorgvuldig met het archeologische erfgoed moet worden omgegaan. Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het Rijk heeft deze beleidsuitgangspunten neergelegd in onder meer de Cultuurnota 2005-2008, de Nota Belvedère, de Nota Ruimte en het Structuurschema Groene Ruimte 2.

De provincie Zuid-Holland hanteert het uitgangspunt dat op terreinen die voorkomen op de Archeologische Monumentenkaart Zuid-Holland en in gebieden die op de kaart archeologische waarden van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS-kaart) ten minste een redelijke tot grote kans op archeologische sporen hebben, archeologisch vooronderzoek in het kader van de planvoorbereiding dient plaats te vinden. Voor zover er onzekerheid bestaat over de precieze aanwezigheid van archeologische waarden, dient in het bestemmingsplan voor het bouwrijp maken een omgevingsvergunningplicht te worden gehanteerd. Het verlenen van een omgevingsvergunning wordt daarbij afhankelijk gesteld van de uitkomsten van nader archeologisch onderzoek en de belangenafweging op grond daarvan.

Doelstelling van het Verdrag van Valetta is de bescherming en het behoud van archeologische waarden. Als gevolg van dit verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen.

De cultuurhistorische waardenkaart van Zuid-Holland geeft aan dat het plangebied geheel is gesitueerd in een gebied met respectievelijk een redelijk tot grote kans op archeologische sporen alsmede een zeer grote kans op archeologische sporen.

In de Archeologische Monumentenkaart is een groot deel van de kern van Honselersdijk gekenschetst als een gebied met een zeer hoge archeologische waarde. De locatie wordt sinds de late middeleeuwen bewoond. Eventueel verwachte vondsten hebben een wetenschappelijke waarde en zijn van cultuurhistorisch belang. Deze waarden dienen beschermd te worden.

Voorafgaand aan werkzaamheden, die mogelijk aantasting van archeologische waarden teweeg brengen, dient een verkennend archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd.

In september 2001 is ten behoeve van het bouwplan A. van Solmsstraat (locatie Hofstraat) door Stichting SOB Research een aanvullende archeologische inventarisatie uitgevoerd1. In totaal zijn 7 boringen uitgevoerd. Op basis van de gegevens van het uitgevoerde booronderzoek kan worden geconcludeerd dat het bodemprofiel tot op grote diepte (gemiddeld 2 tot 3 m beneden maaiveld) is verstoord. Deze verstoringen zijn voornamelijk te herleiden tot de bodemsanering die in 1995 werd uitgevoerd.

In de onverstoorde horizonten werden geen aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van archeologische waarden. Nader archeologisch onderzoek binnen de genoemde locatie wordt daarom op basis van de uitkomsten van de aanvullende archeologische inventarisatie niet noodzakelijk geacht.

In november 2002 is voor de locatie Tuinen-Zuid een dergelijk onderzoek door de Sectie Archeologie van de gemeente Rijswijk uitgevoerd2. In totaal zijn 22 boringen uitgevoerd, waarbij geen sporen van vroegere bewoning zijn aangetroffen. In de directe omgeving van het plangebied zijn echter bewoningsresten uit de Romeinse tijd aangetroffen. Aanbevolen wordt om ten tijde van uitvoering van grondverzet, ten behoeve van nieuwe ontwikkelingen, de werkzaamheden archeologisch te laten begeleiden, door een hiertoe bevoegd archeoloog.

Voor de locatie Molenlaan/Sportlaan (Tuinen-Zuid, fase II) is begin mei 2003 door RAAP een inventariserend archeologisch onderzoek uitgevoerd3. Tijdens het veldonderzoek zijn fragmenten puin aangetroffen in de bouwvoor. In twee boringen is tevens direct onder de bouwvoor puin aangetroffen. Aangezien de resten zijn aangetroffen in de geroerde bovengrond waarin verder geen archeologische indicatoren zijn aangetroffen, vormen ze geen aanleiding om de aanwezigheid van een archeologische vindplaats binnen deze locatie te vermoeden.

Op grond van het ontbreken van aanwijzingen voor de aanwezigheid van archeologische resten wordt ten aanzien van het plangebied door RAAP geen vervolgonderzoek aanbevolen.

Onderzoek en conclusie

Archeologie

Het gemeentelijk archeologiebeleid dat momenteel in voorbereiding is geeft een zonering aan waarmee de archeologische (verwachtings)waarden in beeld worden gebracht. Uit onderstaande figuur blijkt dat het plangebied drie verschillende waarden kent, te weten 'Archeologisch waardevol gebied A' en 'Archeologisch onderzoeksgebied A en B'. De archeologische waarden van het gebied bestaan uit de reeds aangetroffen of te verwachten aanwezigheid, boven of onder de grond, van bouwhistorische resten en archeologische sporen.

Samen bevatten zij een hoeveelheid aan historische informatie over ouderdom en ruimtelijke ontwikkeling. Vanwege deze waarden zijn drie afzonderlijke dubbelbestemmingen opgenomen die ieder afzonderlijk aansluiten op één van de drie waarden. Binnen de bestemmingsregels wordt archeologisch onderzoek verplicht gesteld voor (bouw)werkzaamheden die het archeologisch belang kunnen schaden. Hierbij geldt dat hoe hoger de verwachtingswaarde, hoe eerder archeologisch onderzoek nodig is.

Cultuurhistorie

Karakteristiek waardevolle bebouwing

Binnen het plangebied bevinden zich cultuurhistorisch waardevolle panden welke niet als rijks- of gemeentelijk monument zijn aangewezen, maar wel op de MIP-lijst staan. Om deze panden te beschermen zijn in dit bestemmingsplan aanvullende regels opgenomen.

• 1. SOB Research, Aanvullende archeologische Inventarisatie bouwplan A. van Solmsstraat, Honselersdijk, september 2001.
• 2. Sectie Archeologie van de gemeente Rijswijk, Verkennend archeologisch onderzoek De Tuinen-Zuid in Honselersdijk (gemeente Naaldwijk), rapport nr. N 2, oktober/november 2002.
• 3. RAAP, Een inventariserend archeologisch onderzoek Plangebied Molenlaan/Sportlaan te Honselersdijk gemeente Naaldwijk, Notitie 351, 13 mei 2003.