Elst, Woongebied Linge- en Lanenbuurt

De gemeente Overbetuwe ligt in de stadsregio Arnhem-Nijmegen. Elst heeft binnen deze regio een belangrijke groeifunctie. Door de ligging van de kern Elst tussen de steden Arnhem en Nijmegen, is het in trek als woonplaats voor forenzen.

Een groot deel van de groei van Elst vindt plaats binnen het gebied Westeraam. Onderhavig plangebied behelst een groot gedeelte van deze wijk. Dit gebied is aangewezen als gevolg van de groeiopgave uit de Vierde Nota over de Ruimtelijke Ordening Extra (Vinex) voor de regio.

De wijk Westeraam wordt grotendeels ontsloten door de Ceintuurbaan, die eveneens onderdeel uitmaakt van het plangebied. Deze sluit aan de noordzijde aan op de Rijksweg Noord en op de zuidzijde aan op de Nieuwe Aamsestraat, die op zijn beurt weer aansluit op de A325.

De wijken die in het plangebied liggen zijn Lingebuurt en Lanenbuurt. In totaal zijn in het gebied zo'n 1.300 woningen gelegen. De noordelijk gelegen Lingebuurt is inmiddels voltooid, de Lanenbuurt nadert de voltooiing. Beide buurten hebben hun eigen karakter en identiteit. In figuur 3.1 is een luchtfoto opgenomen.

Figuur 3.1 Luchtfoto Westeraam

Lingebuurt

Uitgangspunt voor de Lingebuurt is het thema "dorps bouwen en wonen". In het stedenbouwkundig plan heeft dat geleid tot een sterke samenhang tussen het aanwezige landschap en de ruimtelijke opbouw van de buurt.

De Lingebuurt is ontwikkeld op het stroomruggenlandschap, een landschap dat vroeger door de invloed van rivierlopen is gevormd. Bij de ontwikkeling van het gebied is het agrarisch gebruik in de vorm van blokverkaveling, dat vanaf de Middeleeuwen is ontstaan, gebruikt als inspiratiebron. Beide elementen zijn gecombineerd tot een "verwrongen grid". De woningtypen zijn, als een mix, over de buurt uitgestrooid.

Binnen dit verwrongen grid is onderscheid gemaakt tussen de noord-zuidlopende woonstraten en de oost-westlopende woonpaden. De woonstraten refereren aan de stroomruggen, zijn dichter bebouwd en hebben een meer formeel karakter. De woonpaden vormen de verbinding met het landelijk gebied en hebben een losser en gevarieerder beeld. Hier wordt een informeel karakter voorgestaan. Diepe voortuinen moeten het landelijke beeld versterken.

Voor de bebouwing in de Lingebuurt is de basisvorm het Hollandse huis. Het archetype van het Hollandse huis is in essentie een woning bestaande uit één tot drie lagen met kap. De woningen zijn in verschillende korrelgroottes van blokken met acht, zes, vijf of vier rijwoningen, geschakelde woningen, dan wel tweekappers of vrijstaande woningen uitgevoerd. Voor de oost-westgeoriënteerde woonpaden is een meer open en gevarieerd karakter toegepast. Hieraan is invulling gegeven door uit te gaan van (half)vrijstaande woningen met een variabele voorgevelrooilijn en een variabele goothoogte, waarbij de kapvorm haaks dan wel evenwijdig aan het woonpad loopt.

De noord-zuidgeoriënteerde woonstraten hebben een meer continu karakter in bebouwing, te weten overwegend rijwoningen en geschakelde woningen met een constante voorgevelrooilijn en een constante goothoogte, uitgevoerd in 2 lagen met kap, waarbij de kapvorm evenwijdig aan de voorgevelrooilijn c.q. de woonstraat loopt.

Lanenbuurt

De monumentale boerderij Aamsepad 15 is een bijzonder element in de Lanenbuurt. In het stedenbouwkundig plan is dit monumentale woonhuis met een tweetal schuren van formaat dan ook opgevat als het ruimtelijk middelpunt van de buurt. In de gehele Lanenbuurt zijn de noordzuidlopende Lanen op dit punt georiënteerd om de monumentale boerderij Aamsepad 15 als middelpunt te benadrukken. Aan de zuidwestzijde van de Lanenbuurt B (het zuidelijk deel van de wijk) verbindt een brede laan het monument met het Aamsepad. Dit zorgt voor een directe zichtrelatie naar de monumentale boerderij Aamsepad 15. Deze brede laan loopt vervolgens door over het Aamsepad en gaat in de Lanenbuurt A (het noordelijk deel van de wijk) over in een noord-zuidgeoriënteerde laan. Op deze wijze worden beide deelgebieden letterlijk met elkaar verbonden. De lanen zorgen voor duidelijke en lange zichtlijnen.

Naast de lange lanen zijn de kortere straten belangrijke elementen die bijdragen aan de dorpse identiteit van de Lanenbuurt. Deze straten zijn oost-westgeoriënteerd, op de lanen of op de omgeving van de buurt (de "randen"). De ruim gedimensioneerde openbare ruimte zorgt hier voor helderheid en leesbaarheid van de buurt.

Dit heldere ruimtelijke raamwerk wordt ingevuld met vlakken, waar de bebouwing als het ware is "uitgestrooid". Langs de lanen en straten voldoet de bebouwing aan het thema "dorps bouwen en wonen" in een "groene" sfeer. De "dorpse" kenmerken zijn in de Lanenbuurt opgevat als diversiteit, afwisseling, herkenbaarheid, kleinschaligheid, betrokkenheid en buurtgevoel.

Dorpen zijn "organisch" gegroeid, wat een gevarieerd stedenbouwkundig beeld oplevert. De bebouwing verspringt zoveel mogelijk en de woningen hebben daarenboven verschillende kaprichtingen, zodat een "organisch" gegroeid beeld van een dorp wordt benaderd. Tegelijkertijd heeft de bebouwing eenzelfde kleurstelling, waardoor een duidelijke samenhang wordt bewerkstelligd en de buurt een dorpse eenheid heeft. De woonbebouwing heeft ten slotte altijd een voortuin met een haag, wat een groene uitstraling tot gevolg heeft.

Aan de zuidzijde van de Lanenbuurt is langs de Nieuwe Aamsestraat een strip gelegen waarbinnen verschillende voorzieningen mogelijk zijn. Hiervan is inmiddels een deel gerealiseerd.