Oosterhout

4.9 Water

Rijksbeleid

Nationaal waterplan
In december 2009 heeft het kabinet het Nationaal Waterplan vastgesteld. Dit plan geeft op hoofdlijnen aan welk beleid het Rijk in de periode 2009 - 2015 voert om te komen tot een duurzaam waterbeheer. Het Nationaal Waterplan richt zich op bescherming tegen overstromingen, beschikbaarheid van voldoende en schoon water, en diverse vormen van gebruik van water. Ook worden de maatregelen genoemd die hiertoe worden genomen. Het Nationaal Waterplan (NWP) is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande nota's waterhuishouding.

Het Nationaal Waterplan is opgesteld op basis van de Waterwet die met ingang van 22 december 2009 van kracht is. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening heeft het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten de status van structuurvisie. In het Nationaal Waterplan is een eerste uitwerking gegeven aan het Deltaprogramma dat wordt opgesteld naar aanleiding van het advies van de Deltacommissie in 2008. Dit programma is gericht op duurzame waterveiligheid en zoetwatervoorziening.

Provinciaal beleid

Provinciaal Waterplan
In het Waterplan Gelderland is het waterbeleid beschreven aan de hand van een aantal thema's, zoals landbouw, wateroverlast, watertekort, natte natuur, grondwaterbescherming en hoogwaterbescherming. Voor deze thema's is beschreven welke doelstellingen voor 2015 en 2027 er liggen. Daarbij is beschreven hoe wij voor de planperiode de uitvoering van acties zien om die doelstellingen te bereiken. Bij sommige thema's gelden aanvullende waterdoelstellingen voor specifieke waterhuishoudkundige functies. In het kort hier de belangrijkste doelstellingen voor de planperiode:

• voor de 35 gebieden van de TOP-lijst (natuurgebieden waarin de verdroging met voorrang wordt aangepakt) is het Gewenste Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR) bestuurlijk vastgesteld en zijn de maatregelen voor herstel uitgevoerd;
• de maatregelen voor herstel van de wateren van het hoogste ecologisch niveau (HEN-wateren) zijn uitgevoerd;
• de natte ecologische verbindingszones zijn gerealiseerd, tenzij onvoldoende financiële middelen beschikbaar zijn;
• wateroverlast vanuit het regionale watersysteem wordt voorkomen door inrichting van waterbergingsgebieden en verruiming van watergangen;
• in het stedelijk gebied is urgente wateroverlast opgelost;
• de zwemwateren voldoen als minimum aan de categorie aanvaardbaar;
• toekomstvast hoogwaterbeleid.

Beleid Waterschap Rivierenland

Waterbeheerplan 2010-2015
Het plan, vastgesteld op 30 oktober 2009, gaat over het waterbeheer in het hele rivierengebied en het omvat alle watertaken van het waterschap: waterkwantiteit, waterkwaliteit, waterkering en waterketen. In het Waterbeheerplan staat wat Waterschap Rivierenland de komende zes jaar gaat doen om inwoners van het rivierengebied veiligheid en voldoende schoon en mooi water in sloten en plassen te kunnen blijven bieden.

Beheerplan waterkeringen 2008-2012
Onderhavig initiatief ligt in de nabijheid van een primaire waterkering. In het Beheerplan Waterkeringen 2008-2012 schetst het waterschap de hoofdlijnen van het beleid, waarmee ze het beheer van de waterkeringen (verder) invult. Het beheerplan voorziet in een eenduidig beleid voor het beheer van de waterkeringen en legt dit vast. Derden krijgen inzicht in de manier waarop het waterschap omgaat met de waterkeringen en welke maatregelen nodig zijn om dit beleid tot uitvoering te brengen.

Op basis van het beheerplan behoort de waterkering ten noorden van het plangebied tot primaire waterkeringen – categorie C. Dit zijn waterkeringen die behoren tot het stelsel dat een dijkring (in dit geval dijkring 24) omsluit en niet bestemd zijn tot de directe kering van buitenwater. Het beleid van het waterschap ten aanzien van het thema waterkeringbeheer spitst zich toe op:

• Het verzamelen, bijhouden en verstrekken van kerngegevens van waterkering. Hiertoe beschikt het waterschap over een legger en een beheerregister;
• Het periodiek toetsen en verbeteren van primaire wateren volgens het Voorschrift toetsen op Veiligheid;

• Beheren, inspecteren, onderhouden en afwijking verlenen: het waterschap beheert, inspecteert en onderhoudt waterkeringen met als hoofddoel het waarborgen van de waterveiligheid. Ook het afwijkingenbeleid is erop gericht de waterveiligheid duurzaam te waarborgen. Voor ontwikkelingen op, of nabij de waterkering is de Keur van het waterschap van toepassing. Op basis van deze keur kan het waterschap afwijking verlenen van in de keur genoemde verboden in, op of nabij waterke ringen.

Keur Waterschap Rivierenland 2009
Voor waterhuishoudkundige ingrepen is de "Keur Waterschap Rivierenland" van toepassing. De Keur is een waterschapsverordening die gebods- en verbodsbepalingen bevat met betrekking tot ingrepen, die consequenties hebben voor de waterhuishouding en het waterbeheer. Zo is het onder andere verboden om handelingen te verrichten waardoor het onderhoud, aanvoer, afvoer en/of berging van water kan worden belemmerd, zonder een ontheffing van het Waterschap. De wateren en waterkeringen waarop de keur van toepassing is zijn vastgelegd in de legger wateren.

Gemeentelijk beleid

Waterplan Overbetuwe
In 2008 heeft de gemeente Overbetuwe het Waterplan vastgesteld. In het waterplan wordt het beleidskader geschetst en worden concrete maatregelen voor het watersysteem uitgewerkt. Naast het waterplan wordt parallel een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) opgesteld waarin de maatregelen voor de riolering (waterketen) worden uitgewerkt. Met het opstellen van een waterplan wordt inzicht gegeven in de relevante wateropgaven voor de gemeente Overbetuwe, zoals:

• wateroverlast, het zoeken van oplossingen om wateroverlast tegen te gaan;

• waterkwaliteit, het onderzoeken van mogelijkheden voor het verbeteren van de waterkwaliteit;
• grondwater, het inventariseren van grondwateroverlast;
• beleving van water, burgers betrekken bij water;
• afspraken en taken van waterschap en gemeente.

In het waterplan is een RO-attentiekaart per kern op genomen. Op de attentiekaart valt af te lezen dat de omgeving van de kern Oosterhout geschikt tot zeer geschikt is voor bebouwing. Tevens is het zuidwesten van de kern aangemerkt als kansrijk voor afkoppelen.

Huidige situatie
Oosterhout is gelegen in het rivierengebied en de Betuwe. De Betuwe bestaat uit een afwisseling van oude stroomgeulen, de stroomruggen aan weerszijden daarvan en de komgronden verder van de rivier vandaan. Oosterhout ligt op een stroomrug. Binnen de grenzen van het plangebied is de typering van het gebied stedelijk te noemen. De omgeving is landelijk van karakter. De bestaande waterhuishouding en waterketen (riolering) is hierop ingericht.

Bodem en grondwater
De bodem in de kern Oosterhout bestaat uit rivierkleigronden met een over het algemeen tamelijk diepe ontwatering. De ontwateringsdiepte is de afstand tussen het maaiveld en de grondwaterspiegel. De grondwaterstanden variëren het jaarrond als volgt:

	Oostzijde Dorpstraat	Westzijde Dorpstraat
Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand	35 cm – mv	100 cm – mv
Gemiddelde Laagste Grondwaterstand	100 cm – mv	190 cm – mv
Gemiddelde Voorjaarsgrondwaterstand	50 cm - mv	125 cm – mv
Grondwatertrap	Va	VII

Opvallend is dat de grondwaterspiegel ten oosten van de Dorpstraat ondieper ligt dan de grondwaterspiegel ten westen daarvan. Dit wordt deels bepaald door het feit dat in het oostelijk deel een hoger streefpeil wordt aangehouden dan in het westelijk deel van de kern. Ten westen van de Dorpstraat ligt het streefpeil op 7,60 m + NAP, ten oosten van de Dorpstraat op 7,90 m +NAP.

In het Rivierengebied is kwel een veelvoorkomend fenomeen. De omvang van de kwel wordt in het Rivierengebied met name bepaald door de waterstanden op de rivier. Bij hoge waterstanden op de rivieren is de kwelstroming het grootst. De kern Oosterhout ligt in een zone waar hoofdzakelijk sprake is van infiltratie.

Oppervlaktewater
In het plangebied zijn geen grote oppervlaktewateren aanwezig. Rondom de kern bevinden zich wel uiteenlopende watergangen, verdeeld in A-, B- en C-watergangen.

Het waterschap voert het peilbeheer in deze watergangen. In het plangebied hanteert het waterschap een streefpeil. Ten westen van de Dorpstraat geldt een streefpeil van 7,60 m +NAP en ten oosten van de Dorpstraat geldt een streefpeil van 7,90 M +NAP. Direct ten zuiden van de kern stroomt de rivier de Waal. Naast een zeer belangrijke waterhuishoudkundige functie vormt de Waal ook de voornaamste scheepvaartroute van ons land. De Waal ligt geheel buiten het plangebied, een deel van de waterkering langs de Waal is wel in het plangebied gelegen.

Waterkering / waterveiligheid
Ten zuiden van de kern ligt de primaire waterkering van de Waal (Waaldijk). Deze primaire waterkering maakt onderdeel uit van het dijkring 43 (Betuwe/ Tieler- en Culemborgerwaarden). Voor de primaire waterkeringen van deze dijkring geldt een veiligheidsnorm van 1/12508 jaar. De primaire waterkering, voor zover in het plangebied gelegen bestaat uitsluitend uit een (gras)dijk, met op de kruin een asfaltweg.

De waterkering wordt beheerd door het waterschap Rivierenland. De kern-, beschermings- en buitenbeschermingszones van de waterkering zijn vastgelegd in de legger. Binnen de beschermingszones die genoemd zijn in de legger is de Keur Waterschap Rivierenland 2009 van toepassing.

Rioleringsaspecten
De gehele kern Oosterhout is voorzien van een gemengd rioleringsstelsel. Dat wil zeggen dat huishoudelijk afvalwater en afvloeiend hemelwater via hetzelfde stelsel wordt afgevoerd naar de rioolwaterzuivering.

In het plangebied is een tweetal overstorten aanwezig, te weten nabij de Hoge Wickstraat en nabij de hoek Van Woerkomstraat / Peperstraat.

Doorvertaling
Dit bestemmingsplan legt de huidige situatie juridische-planologisch vast. Er worden geen ontwikkelingen direct mogelijk gemaakt. De huidige waterhuishoudkundige situatie komt derhalve niet in het geding. Het is echter wel van belang om de huidige waterhuishoudkundige belangen te borgen in dit bestemmingsplan. In dit bestemmingsplan gaat het om het waterstaatkundig belang van de primaire waterkering en het waterhuishoudkundig belang van watergangen.

Waterkering / waterveiligheid
De bescherming van de (kwaliteit van de) primaire waterkering geschiedt via de Keur Waterschap Rivierenland 2009. Hierin staan ge- en verboden die gelden voor uiteenlopende werkzaamheden binnen de kern-, beschermings- en buitenbeschermingszones van de waterkering. Gezien het grote belang van waterveiligheid zijn de kern-, beschermings- en buitenbeschermingszone van de primaire waterkering op de verbeelding aangeduid met een dubbelbestemming 'Waterstaat – Waterkering'. Hieraan is een Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde of van werkzaamheden gekoppeld. Via deze dubbelbestemming wordt het belang van de waterkering / waterveiligheid boven het belang van de onderliggende bestemmingen gesteld.

Watergangen
In het plangebied zijn een aantal A-, B- en C-watergangen aanwezig. Watergangen zijn van groot belang voor de ontwatering en afwatering in zowel landelijke en stedelijke gebieden. Op de verbeelding zijn de belangrijkste watergangen, te weten A- en B-watergangen als 'Water' bestemd. C-watergangen worden mogelijk gemaakt binnen de verschillende bestemmingen. Deze keuze is gemaakt aangezien C-watergangen slechts op perceelsniveau van belang zijn. A- en B-watergangen zijn wel van belang voor een goed functioneren van het watersysteem.

Met het oog op het beheer en onderhoud van A-, B-watergangen geldt voor deze typen watergangen een onderhoudsstrook van respectievelijk 4 en 1 meter aan weerzijden van de watergangen (gemeten vanuit de insteek van de watergang). Deze zones, beschermd op basis van de Keur waarborgen de aanleg en het onderhoud van de watergangen. Deze zones hebben de dubbelbestemming 'Water – Beschermingszone watergang'. Aan deze dubbelbestemming is een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde of van werkzaamheden gekoppeld. C-watergangen worden mogelijk gemaakt binnen de bestemmingsvlakken waarin deze zijn gelegen.

• 8. De veiligheidsnorm staat voor: de eis waaraan een primaire waterkering moet voldoen, aangegeven als de gemiddelde overschrijdingskans - per jaar - van de hoogste hoogwaterstand waarop de tot directe kering van het buitenwater bestemde primaire waterkering moet zijn berekend.