Bebouwde kom Bruinisse

4.6 Bedrijven en milieuzonering

Systematiek bedrijven en milieuzonering

Intensieve bedrijvigheid kan overlast veroorzaken op gevoelige functies zoals wonen. Andersom kan de aanwezigheid van gevoelige functies in de directe omgeving bedrijven beperken in hun bedrijfsvoering. In het bestemmingsplan wordt daarom gewerkt met een milieuzonering tussen gevoelige bestemmingen en bedrijfsbestemmingen. Hiermee wordt een ruimtelijke scheiding aangebracht tussen milieubelastende activiteiten en gevoelige functies.

Hierbij is gebruik gemaakt van de publicatie 'Bedrijven en milieuzonering' van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) uit 2009. Hierin wordt per bedrijfstype aangegeven wat de minimale gewenste afstand tot een rustige woonwijk dient te zijn (de zogenaamde afstandentabel). Op basis hiervan kunnen bedrijven worden ingedeeld in milieucategorieën. In het bestemmingsplan wordt op de verbeelding aangegeven welke milieucategorieën worden toegestaan. Hierbij worden de richtafstanden zoals opgenomen in de VNG-publicatie overgenomen.

Wanneer er geen sprake is van een rustige woonwijk, maar van een gemengd gebied, kan één afstandsstap worden teruggedaan. Een bedrijf dat 50 meter afstand tot een rustige woonwijk moet aanhouden, mag zich hierdoor op 30 meter van een gemengd gebied vestigen.

Onder een rustige woonwijk wordt verstaan een woongebied met weinig verkeer en praktisch geen bedrijven en/of winkelcentra. Gemengde gebieden zijn gebieden met een matige tot sterke functiemenging. Naast wonen komen ook andere functies voor zoals winkels, horeca en bedrijvigheid. Ook lintbebouwing in het buitengebied met overwegend agrarische en andere bedrijvigheid kan als gemengd gebied worden beschouwd. Gebieden die direct naast de hoofdinfrastructuur liggen, behoren eveneens tot het omgevingstype gemengd gebied. Voor dergelijke gebieden kunnen de richtafstanden die gelden ten opzichte van een rustige woonwijk met één afstandsstap verlaagd worden, zonder dat dit ten koste gaat van het woon- en leefklimaat.

Milieucategorie	Minimale richtafstand tot een rustige woonwijk	Minimale richtafstand tot gemengd gebied
1	10 m	Niet van toepassing
2	30 m	10 m
3.1	50 m	30 m
3.2	100 m	50 m
4.1	200 m	100 m
4.2	300 m	200 m

Milieucategorieën en richtafstanden van toepassing in Bruinisse. Bron tabel: Bedrijven en milieuzonering, editie 2009, VNG

Geen milieuzonering rond bedrijfswoningen

Op het bedrijventerrein Bruinisse zijn diverse bedrijfswoningen gevestigd. In principe zijn alle woningen, ook als dit bedrijfswoningen zijn, aan te merken als gevoelig. Indien de milieuzonering rondom bedrijfswoningen wordt toegepast zoals dat ook rondom de burgerwoningen wordt gedaan, heeft dit als consequentie dat zeer veel bedrijven in het gebied worden beperkt in de bedrijfsvoering. Een dergelijke beperking is ongewenst, zeker nu het gaat om een bestaande, historisch gegroeide situatie.

Daarom is de keuze gemaakt om rond bedrijfswoningen geen milieuzonering toe te passen. Bewoners van bedrijfswoningen hebben zich immers bewust gevestigd op het bedrijventerrein, wetende dat hierbij hinder door bedrijven kan optreden. Daarbij wordt mede overwogen dat tot op heden nooit milieuzonering is toegepast rond de bedrijfswoningen. De bouw van bedrijfswoningen is toegestaan op grond van de vigerende bestemmingsplannen. Het zou onrechtvaardig zijn om bedrijven te beperken in de bedrijfsvoering vanwege een bedrijfswoning die op eerder of later moment op het bedrijventerrein is of wordt gevestigd en waarop het betrokken bedrijf geen invloed kan of kon uitoefenen.

Tegelijkertijd is de gemeente zich ervan bewust dat voorkomen moet worden dat bewoners van bedrijfswoningen onevenredig worden gehinderd, dan wel bedrijven onevenredig worden beperkt in de bedrijfsvoering. Dat komt doordat in het kader van de milieuwetgeving (dus los van de milieuzonering op basis van dit bestemmingsplan) een woning beperkingen kan opleveren voor de bedrijfsvoering van een naastgelegen bedrijf. Tot op heden heeft men de geconstateerde knelpunten nog weten op te lossen, maar dit zal in de toekomst wellicht niet in alle gevallen mogelijk zijn.

De nieuwvestiging van bedrijfswoningen is naar de mening van de gemeente in principe dan ook ongewenst. Daarbij speelt eveneens een rol dat bedrijfswoningen niet meer als passend op het bedrijventerrein worden gezien. In dit bestemmingsplan zal de nieuwvestiging van bedrijfswoningen worden uitgesloten. De bestaande bedrijfswoningen worden gehandhaafd en aangegeven op de plankaart. Het wordt zonder meer aanvaardbaar geacht dat op een bedrijventerrein bedrijven tot en met categorie 3.2 zich kunnen vestigen naast bedrijfswoningen, of in bedrijfspanden waar bedrijfswoningen zijn gevestigd. In het bestemmingsplan komt dat reeds een aantal keren voor. Er zijn geen bestaande bedrijfswoningen aanwezig in het gebied waar ook bedrijven in hogere categorieën zijn toegestaan. De verwachting is dan ook dat de bestaande bedrijfswoningen in de toekomst niet voor onoverkomelijke knelpunten zullen zorgen, wanneer zich een bedrijf uit een hogere categorie op het bedrijventerrein wil vestigen.

Bedrijven in het plangebied

In het plangebied bevinden zich solitaire bedrijven in de kern, bedrijvigheid aan de Vissershaven en de Reparatiehaven en bedrijvigheid op het bedrijventerrein en in de Vluchthaven.

Solitaire bedrijven

Voor solitaire bedrijven in de kern geldt meestal dat deze in hun bedrijfsvoering al beperkt worden door de rondom aanwezige gevoelige functies. Wanneer een solitair bedrijf uit de kern vertrekt, ligt een functiewijziging naar een minder omgevingsbelastende functie dan ook voor de hand. Nieuwe bedrijven die zich op een dergelijke plek vestigen, zullen in ieder geval laag milieubelastend moeten zijn. Bestaande bedrijven die niet aan deze richtafstanden voldoen, worden met een specifieke aanduiding op de verbeelding alsnog positief bestemd en kunnen daardoor gevestigd blijven.

Reparatiehaven

Aan de noordzijde van de kern ligt aan de Havenkade de Reparatiehaven. In de Reparatiehaven bevinden zich onder andere twee scheepsbouwbedrijven. Dit zijn bedrijven in een hoge milieucategorie. Aan de richtafstanden wordt hier niet overal voldaan. De Reparatiehaven is om deze reden in het verleden al aangewezen als geluidsgezoneerd bedrijventerrein. De zonegrens is ook in dit nieuwe bestemmingsplan vastgelegd. Gezamenlijk mogen de bedrijven in de Reparatiehaven niet meer dan 50 dB(A) geluid produceren op de zonegrens. Voor nieuwvestiging van bedrijven geldt bovendien dat deze moeten voldoen aan de richtafstanden voor bedrijven en milieuzonering ten opzichte van een rustige woonwijk. Bestaande bedrijven die niet aan deze richtafstanden voldoen, worden met een specifieke aanduiding op de verbeelding alsnog positief bestemd en kunnen daardoor gevestigd blijven.

Vissershaven

Naast de Reparatiehaven ligt de Vissershaven. Deze haven dient als uitvalsbasis voor de mosselvloot. Daarnaast zijn hier enkele hoofdzakelijk watergerelateerde bedrijven gevestigd. Voor nieuwvestiging van bedrijven geldt dat deze moeten voldoen aan de richtafstanden voor bedrijven en milieuzonering. Bestaande bedrijven die niet aan deze richtafstanden voldoen, worden met een specifieke aanduiding op de verbeelding alsnog positief bestemd en kunnen daardoor gevestigd blijven.

Bedrijventerrein Bruinisse

Ten zuiden van de kern ligt het bedrijventerrein Bruinisse met grootschalige bedrijvigheid. Het terrein wordt begrensd door de Dorpsweg, de Rijksstraatweg, de Zuidweg en de Oosterschelde. De Vluchthaven is een onderdeel van het bedrijventerrein. Ter plaatse bevinden zich diverse bedrijfstypen, waaronder bedrijven voor opslag- en handelsactiviteiten en agrarische nevenbedrijven. Ook wordt ruimte geboden voor watergerelateerde bedrijven. In de Vluchthaven is bovendien een loswal, waar ook bedrijven die niet op het bedrijventerrein gevestigd zijn gebruik van kunnen maken.

Naast de bedrijfsgebouwen bevinden zich op het bedrijventerrein ook een aantal bedrijfswoningen. De bedrijfswoningen worden geacht onderdeel uit te maken van het bedrijventerrein en daarom niet als maatgevend beschouwd voor de toepassing van de milieuzonering. Aan de rand van het bedrijventerrein liggen echter ook diverse woningen die niet aan het bedrijventerrein gerelateerd zijn. Deze woningen liggen aan de westzijde van de Dorpsweg en aan de Rijksstraatweg, Zuidweg en Zijpe. Bovendien ligt ten noorden van de Vluchthaven aan het Nieuwlandje nog een woonwagenkamp met zes standplaatsen. Voor deze woningen geldt dat deze zijn gelegen in een gemengd gebied. Hier is immers geen sprake van een sterke functiescheiding, maar van functiemenging. Woningen en bedrijven wisselen elkaar hier af. In de Structuurvisie Bruinisse zijn deze woningen eveneens aangemerkt als woningen liggend in de invloedssfeer van het bedrijventerrein. Bovendien is reeds in 2007 door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bevestigd dat de woningen gelegen aan de Dorpsweg en Rijksstraatweg terecht gekenmerkt kunnen worden als woningen in een gemengd gebied (zaaknummer 200604216/1). Zuidweg, Zijpe en Nieuwlandje kennen eenzelfde mate van functiemenging. Ten opzichte van deze woningen kunnen derhalve de richtafstanden voor milieuzonering met één afstandsstap verlaagd worden.

De woningen gelegen in de woonwijk Riekusweel, ten noorden van de Molenweg en Roggestraat, worden wel aangemerkt als rustige woonwijk. Dit zijn immers woningen gelegen in een monofunctioneel woongebied. Ook de nog te realiseren woonwijk Riekusweel IV wordt om die reden aangemerkt als een rustige woonwijk. De richtafstanden zullen voor deze woonwijken in acht worden genomen.

Toegestane milieucategorieën

Vanuit bovengenoemde redenering is het gehele bedrijventerrein gezoneerd. Op het gehele bedrijventerrein zijn er hierdoor ten opzichte van de situatie in de vigerende bestemmingsplannen verschuivingen zichtbaar in de toegestane milieucategorieën. In de vigerende plannen werd namelijk nog geen rekening gehouden met het feit dat de dichtstbijzijnde woningen grotendeels zijn gelegen in een gemengd gebied. In de praktijk betekent dit dat er hogere categorieën bedrijven kunnen worden toegestaan op een groot deel van het bedrijventerrein.

De maximaal toegestane categorie bedrijvigheid op het bedrijventerrein is vastgesteld op categorie 4.1. Er zijn op basis van de milieuzonering zelfs nog enkele plekken waar in theorie ook categorie 4.2 bedrijvigheid kan worden toegestaan. Echter zijn deze plekken zo klein dat het niet reëel is dat hier ook daadwerkelijk dergelijke bedrijven zich zullen vestigen.

Loswal

De loswal vormt hierop de enige uitzondering. De activiteiten waarvoor de loswal wordt gebruikt, vallen hoofdzakelijk in milieucategorie 4.2 en de loswal moet ook als zodanig worden bestemd. Omdat de loswal echter gedeeltelijk op kortere afstand ligt van woningen dan de richtafstanden voor deze categorie voorschrijven, is een akoestisch onderzoek uitgevoerd naar de werkelijke hinderafstanden bij volcontinue gebruik van de loswal (Bijlage 1). Er is onderzocht of de 200 en 300 meter zone tussen respectievelijk de bestaande woningen aan Zijpe en Zuidweg en de nieuwe woningen in Riekusweel IV enerzijds en de laad- en losactiviteiten in categorie 4.2 op de loswal anderzijds verkleind kan worden. Gezien de activiteiten op de loswal is geluid één van de meest bepalende aspecten. Aan de hand van akoestische berekeningen is onderzocht waar, gelet op de bestaande omgeving en kenmerken van dit gebied, de 50 en 55 dB(A)-contour (etmaalwaarden) ten aanzien van industrielawaai vanaf de loswal zijn gelegen, uitgaande van laad- en losactiviteiten in milieucategorie 4.2. Voor een rustige woonwijk geldt vanuit milieuzonering normaal gesproken een norm van 45 dB(A). Echter de activiteiten die op grond van het bestemmingsplan op de loswal zijn toegestaan vallen onder het Besluit algemene regels voor inrichtingen (Activiteitenbesluit) en daarin is voor de woningen in Riekusweel IV een geluidsgrenswaarde van 50 dB(A) in de dagperiode opgenomen. Voor woningen op een bedrijventerrein geldt een geluidsgrenswaarde van 55 dB(A) in de dagperiode. Om die reden is in het akoestisch onderzoek uitgegaan van deze geluidsgrenswaarden. Hiermee wordt immers een realistisch beeld geschetst van de geluidsbelasting op de gevels van de geluidsgevoelige bestemmingen in de omgeving van de loswal. Er is een akoestisch model doorgerekend waar van uitgegaan wordt dat de loswal optimaal als 4.2-inrichting in bedrijf is waarbij de activiteiten vallen onder het Activiteitenbesluit en meldingsplichtig zijn.

De 50 dB(A)-contour ligt in de richting van Riekusweel IV op 240 meter vanaf de grens van de loswal in plaats van de algemene richtafstand van 300 meter op grond van de VNG-publicatie Bedrijven en Milieuzonering. De akoestische berekening laat bovendien zien dat de geluidsbelasting op de bestaande woningen aan Zijpe en Zuidweg onder de 55 dB(A) blijft en daarmee binnen de normen is. Conclusie is dat er vanuit de bestaande woningen geen belemmeringen zijn voor het gebruik van de loswal voor laad- en losactiviteiten in milieucategorie 4.2 en dat de woonwijk Riekusweel IV op minimaal 240 meter afstand van de loswal moet worden gesitueerd.

Etmaalwaarden loswal bij continue bedrijfsvoering conform milieucategorie 4.2. Bron: Kraaij Akoestisch Adviesbureau

Omdat het akoestisch onderzoek zich alleen richt op geluid is voor de aspecten stof, geur en gevaar uitgegaan van de richtafstanden uit de publicatie 'Bedrijven en milieuzonering'. Voor de aspecten geur en gevaar levert dit geen belemmeringen op. Deze voldoen voor alle bestaande en nieuwe woningen aan de richtafstanden. Voor gevaar kunnen we daar bovendien aan toevoegen dat op- en overslag van explosiegevaarlijke stoffen en gevaarlijke (ADR-geclassificeerde) stoffen bestemmingsplanmatig wordt uitgesloten. Voor het aspect geur zou alleen de activiteit tankercleaning niet aan de richtafstanden voldoen. Deze activiteit zal daarom ook worden uitgesloten. Het aspect stof is met name relevant bij de overslag van ertsen en mineralen, zoals zand en grond, en bij de overslag van granen en meelsoorten. De achtergrondconcentratie PM10 (fijnstof) is in 2015 21.7 ug/m³. Gezien de lage achtergrondconcentratie in verhouding tot de norm (40 ug/m³) en de strenge eisen die op grond van het Activiteitenbesluit aan de emissie van PM10 (fijnstof) worden gesteld, is overschrijding van de norm op de woningen (zowel Riekusweel IV als de bestaande woningen) niet aannemelijk.

In de publicatie 'Bedrijven en milieuzonering' is tenslotte naast de richtafstanden ook nog een index voor verkeersaantrekkende werking opgenomen. Deze is niet te vertalen naar afstanden, maar wordt weergegeven met een kwalitatieve index. Er wordt onderscheid gemaakt naar potentieel geringe, aanzienlijke en zeer grote verkeersaantrekkende werking. Bovendien wordt onderscheid gemaakt in personenvervoer en goederenvervoer. De loswal heeft een potentieel aanzienlijke verkeersaantrekkende werking voor goederenvervoer. Dit betekent dat er in ieder geval sprake moet zijn van een volwaardige verkeersontsluiting. De route van de loswal naar het bedrijventerrein en de N59 loopt over Zijpe en Rijksstraatweg. Aangezien dit de route naar de voormalige veerpont tussen Zijpe en Anna Jacobapolder is, is deze voldoende gedimensioneerd om het verkeer van en naar de loswal af te kunnen handelen.

Mosselzaadinvanginstallaties

Als gevolg van het mosselconvenant gaan de mosselvissers in de komende jaren steeds meer over op het gebruik van mosselzaadinvanginstallaties (mzi's) en zal de bevissing van natuurlijke mosselbanken worden afgebouwd. Mzi's zijn er in verschillende soorten en maten, maar in de basis bestaan ze allemaal uit een combinatie van drijvers, ankers en touwen of netten. De mzi's worden voor het stormseizoen uit het viswater gehaald en moeten dan worden opgeslagen. Dit gebeurt deels op land en deels in het water. Natte opslag vindt bijvoorbeeld plaats in havens, waar de mzi's bijeengebonden tussen palen in het water blijven liggen. Doordat de materialen in het water blijven liggen, heeft deze vorm van opslag weinig impact op de omgeving. Dit wordt in het bestemmingsplan dan ook direct toegestaan.

Mzi-opslag op land is een onderdeel van de bedrijfsvoering van mosselteeltbedrijven. Mosselteeltbedrijven hebben hun teeltactiviteiten normaliter op groot oppervlaktewater, niet in de nabijheid van woningen. Voor de activiteiten die deze bedrijven ontplooien op land, zoals de opslag en reparatie van materialen, is op basis van de publicatie 'Bedrijven en Milieuzonering' SBI-2008 032.1 van toepassing, met een hinderafstand van 100 meter. Deze grootste hinderafstand geldt voor het aspect geur. Met mzi-opslag op land is nog weinig ervaring. Omdat geurhinder bovendien lastig meetbaar en objectiveerbaar is, wordt voor mzi-opslag een uitzondering gemaakt op de eerder besproken toepassing van de milieuzonering. Ook voor de woningen gelegen in een gemengd gebied wordt in dit bestemmingsplan een afstand van minimaal 100 meter aangehouden. Wanneer blijkt dat de geurhinder in de praktijk mee valt, kan door middel van een afwijkingsbevoegdheid alsnog mzi-opslag worden toegestaan op een afstand van minimaal 50 meter van woningen in een gemengd gebied.