Kernen Klimmen, Ransdaal, Ubachsberg e.o.

4.5 Cultuurhistorie

Delen van het plangebied kennen een rijke cultuurhistorie. Tot de cultuurhistorische elementen van Voerendaal mogen worden gerekend: historische gebouwen (monumentale boerderijen, huizen, molens en kerken), veldkruisen, waardevolle bomen, landschaps-elementen, de oude wegenstructuur, kalksteengroeves en kalkovens, vondsten uit de prehistorie, de Romeinse en latere periodes). Zij bepalen alle in belangrijke mate de kwaliteit en de uitstraling van het gebied.

In de gemeente Voerendaal zijn geen gemeentelijke monumenten aangewezen. Alle panden in Voerendaal, die een monumentale waarde hebben (circa 100), zijn aangewezen als rijksmonument en genieten als zodanig een stringente bescherming op basis van de Monumentenwet 1988.

Een aantal panden en objecten in Voerendaal (eveneens circa 100) bezit zogenaamde beeldbepalende kwaliteiten. Deze panden en objecten zijn aangemerkt als "karakteristiek", en genieten een beperkte bescherming, die geregeld wordt in het bestemmingsplan. De bescherming heeft enkel betrekking op het beeldbepalende karakter, praktisch gezien gaat het in de meeste gevallen om behoud van een voorgevel. Voor betreffende panden is de verwachting dat er inpandig over het algemeen geen onroerende zaken aanwezig zijn, die een bijzondere bescherming behoeven.

Tot slot is het buurtschap Winthagen aangewezen als beschermd dorpsgezicht (bij aanwijzingsbesluit van 9 mei 1969), hier gelden nadere voorwaarden voor het behoud van het beschermde dorpsgezicht welke in dit bestemmingsplan zijn geregeld. Zie Bijlage 1 Aanwijzingsbesluit Winthagen voor de toelichting en begrenzing ervan.

Het behoud, herstel en versterken van aanwezige rijksmonumenten, beschermd dorpsgezicht en de karakteristieke panden is geregeld in dit bestemmingsplan. Het beschermd dorpsgezicht is opgenomen als een dubbelbestemming "Waarde - Beschermd dorpsgezicht". Karakteristieke panden en monumenten (niet de objecten zoals viaducten) zijn voorzien van de functieaanduiding "cultuurhistorische waarden" met daaraan gekoppeld een afwijkingsbevoegdheid voor andere functies. Daarnaast zijn (enkel) de karakteristieke panden en objecten voorzien van de bouwaanduiding "karakteristiek" met daaraan gekoppeld een sloopvergunningstelsel.