Warande

Bijlage 2 Gebouwen met cultuurhistorische waarden

1. Leenderweg 52 en Hazestraat 1, 1a en 1b

Beschrijving

Een wit gepleisterd pand met 4 winkel-wooneenheden onder een a-typisch mansardedak met wolfseinden die uitmonden in een betimmerde bakgoot met zinken kraal. In het dakvlak bevinden zich dakkapellen met plat dak en een boeiboord.

De uitstraling van de bouw is dominant door de zware uitvoering met uitkragende betonnen lateien als draagconstructie en betonnen tussenlateien. Boven de vensters op de verdiepingslaag bevinden zich gebosseerde lateien. De toegangsdeuren liggen in een verdiept portiek. Boven de vensters op de begane grond zijn twee uitkragende betonnen lateien aangebracht, waartussen zich enkele bovenramen bevinden, gescheiden door houten roeden. De gemetselde lekdorpels zijn ook geheel voorzien van pleisterwerk. De toegangsdeur van het hoekpand is in een lepe hoek geplaatst, zodat deze uitnodigend is naar beide straatzijden. Het gehele pand heeft een donkere plint.

Waardering

Het complex dateert van ongeveer 1900, maar heeft daarna diverse veranderingen ondergaan. In 1934 is de fabriek verbouwd tot vier winkel-wooneenheden. Het is oorspronkelijk gebouwd als sigarenfabriek en is daarmee de oudste nog bestaande sigarenfabriek in Valkenswaard. In het pand zijn drie sigarenfabrieken gehuisvest geweest, namelijk H.W. Mollen (1899-1901), Tinga (1904-1920) en P. Maas en Zonen (1920-1928). Gezien de relatie met de Valkenswaardse tabakshistorie is het pand opgenomen in de Sigarenmakerij en Valkerijwandelroute en verdient het bescherming.

2. Warande 8 en 10

Heilige Mariakerk te Valkenswaard

De Stichting Cuypersgenootschap heeft in 2011 schriftelijk aan de Gemeentelijke Monumentencommissie van Valkenswaard verzocht om de Heilige Mariakerk in Valkenswaard aan te wijzen als gemeentelijk monument.

In 2012 heeft de Gemeentelijke Monumentencommissie van Valkenswaard een bezoek gebracht aan de Heilige Mariakerk. Unaniem waren de leden van mening dat deze kerk met aangelegen pastorie op korte termijn opgenomen zouden moeten worden op de gemeentelijke monumentenlijst van Valkenswaard.

Op verzoek van de Gemeentelijke Monumentencommissie van Valkenswaard heeft de Stichting Cuypersgenootschap een uitgebreide redengevende omschrijving opgesteld van de kerk en pastorie. Deze omschrijving is hierbij als bijlage toegevoegd.

De Heilige Mariakerk met pastorie, gelegen aan Warande 8-10 in Valkenswaard dienen naar mening van de Gemeentelijke Monumentencommissie van Valkenswaard zo spoedig mogelijk de status van gemeentelijk monument te krijgen, vanwege de volgende redenen:

-De architectonische waarde van de kerk is zeer hoog vanwege de basilicale opzet (transept is lager dan het schip van de kerk).

-De kerk en de pastorie liggen op een stedenbouwkundig verantwoorde locatie in een wederopbouwwijk van Valkenswaard en vormen een ensemble.

-Het complex is gebouwd door een bekende wederopbouwarchitect, Jos Bedaux uit Tilburg.

-De kerk is in hoge mate authentiek te noemen. In de jaren '60 is een door Bedaux ontworpen zijbeuk toegevoegd.

-Het uiterlijk van de kerk is voor de regio uniek is zijn vormgeving.

Bronnen en aanvullende informatie:

-Beschrijving Stichting Cuypersgenootschap

-Cultuurhistorische verkenning door leden van de Gemeentelijke Monumentencommissie te Valkenswaard op 13 februari 2012

-foto pagina 1: kerk gezien vanaf de straat Warande

-foto pagina 2: pastorie gezien vanaf de straat Warande (foto's W.L.P. Coolen, 2010)

3. Hazestraat 81-83

Beschrijving

Een vooroorlogs blok van twee middenstandswoningen, gebouwd in 1929-1930. Het pand heeft een schilddak met aan één zijde een verlengd dakschild dat nog doorloopt onder de gootlijn van de voorgevel. De kap is gedekt met rode verbeterde Hollandse dakpannen. Op de nok staan twee pirons. In het voorste dakschild zijn twee dakkapellen aangebracht die voorzien zijn van een relatief ver overstekend platdak.

Beide woningen zijn opgetrokken uit baksteen in kruisverband met daarin verschillende strekse rollagen als verfraaiing. Het voegwerk is platvol. Zowel de voorgevel als de zijgevel hebben een houten bakgoot met kraal.

De woningen zijn echter geheel verschillend van aanzicht, niet in de laatste plaats door de verschillende oorspronkelijke gebruiksdoelen. Nr. 81 is eenvoudig uitgevoerd met kozijnen in voor- en zijgevel. Het metselwerk van de zijgevel is halfsteens verband. Nr. 83 heeft een erker aan de voorgevel en de voordeur in een diep portiek waarvan de toegang omlijst wordt door een twee-steens-verhoogde spitsboog zowel aan de voorzijde als aan de zijgevel.

Waardering

Beide woningen zijn gebouwd in opdracht van sigarenfabrikant Leonardus Balmer. Nummer 81 diende als fabriek en 83 als woonhuis. Het complex is een fraai voorbeeld van een combinatie van woning en kleinschalige sigarenfabriek, zeker in de context van de Valkenswaardse tabakshistorie. Om die reden is het pand dan ook opgenomen in de Sigarenmakerij en Valkerijwandelroute en verdient het bescherming.