Centrum

4.4 Historische kwaliteit

4.4.1 Archeologie

Het verdrag van Malta regelt de bescherming en het behoud van archeologische waarden. Nederland heeft dit verdrag in 1992 ondertekend en in 1998 geratificeerd. Het Verdrag van Malta (ook wel Verdrag van Valletta genoemd) is geïmplementeerd in de Monumentenwet. De wet op de archeologische monumentenzorg is in april 2006 door de Tweede Kamer aangenomen en in december van dat jaar door de Eerste Kamer bekrachtigd. Op 1 september 2007 is de wet als onderdeel van de monumentenwet in werking getreden. Het belangrijkste doel is de bescherming van het archeologische materiaal in de bodem (in situ) omdat de bodem doorgaans de beste garantie biedt voor een goede conservering.

Het is verplicht om in nieuwe bestemmingsplannen rekening te houden met de mogelijke aanwezigheid van archeologisch waarden. Dit was in de voorgaande periode reeds een gebruikelijke praktijk.

Door SRE is voor de gehele gemeente Valkenswaard een Archeologische verwachtingenkaart opgesteld, zie afbeelding 13. In het plangebied gelden diverse archeologische verwachtingen, te weten categorie 2, 3 en 4. Voor de gebieden met waarde is om de mogelijk aanwezige archeologische waarden te beschermen een bestemming 'Waarde - Archeologie' passend bij de aanwezige waarden opgenomen. Onderstaand zijn per categorie de uitgangspunten van de bestemming 'Waarde Archeologie' opgenomen:

• a. Categorie 2: Gebied van archeologische waarde. In deze gebieden is bij eerdere onderzoeken reeds aangetoond dat er concentraties archeologische resten voorkomen die als behoudenswaardig gekarakteriseerd kunnen worden. In deze gebieden is dus sprake van vastgestelde archeologische waarden. De archeologische resten op deze terreinen zijn echter minder geconcentreerd dan bij de vorige categorie en bovendien is vaak niet exact bekend waar de resten zich bevinden. Bodemingrepen zijn in principe niet toegestaan. Vanwege de aanwezige archeologische waarden is een archeologisch onderzoek vereist bij bodemingrepen en te bebouwen oppervlakten van projectgebieden die groter zijn dan 100 m²;
• b. Categorie 3: Gebied met een hoge archeologische verwachting, historische kern. Het gaat hier om de oude en de vermoedelijk nog oudere verschoven woonkernen en gehuchten, waar op basis van historische bronnen, oude kaarten en nog aanwezige bebouwing een hoge archeologische verwachting geldt. Dat wil zeggen dat in deze gebieden sprake is van een hoge concentratie archeologische vindplaatsen met goede conserveringsomstandigheden. De kans op het aantreffen van archeologische vondsten bij bodemingrepen is dus zeer groot. Om die reden is een vergunning vereist bij bodemingrepen en te bebouwen oppervlakten van projectgebieden die groter zijn dan 250 m² en dieper gaan dan 0,3 m –mv. en dieper gaan dan 0,3 m onder maaiveld.
• c. Categorie 4: Gebied met een hoge archeologische verwachting. In deze gebieden geldt op basis van geomorfologische en bodemkundige opbouw en aangetroffen archeologische vondsten en relicten een hoge archeologische verwachting. Dat wil zeggen dat in deze gebieden sprake is van een hoge concentratie archeologische vindplaatsen met goede conserveringsomstandigheden. De kans op het aantreffen van archeologische vondsten bij bodemingrepen is dus zeer groot. Om die reden is een archeologisch onderzoek vereist bij bodemingrepen en te bebouwen oppervlakten die groter zijn dan 500 m² en dieper gaan dan 0,3 m of 0,5 m bij esdek onder maaiveld. Indien nog geen oppervlakte van een totale vergraving bekend is, bijvoorbeeld bij bestemmingsplanwijzigingen, geldt de onderzoeksverplichting voor plangebieden groter dan 1.000 m².

Afbeelding 14: Uitsnede archeologische verwachtingskaart

Wanneer een ontwikkeling is voorzien, conform de mogelijkheden in het bestemmingsplan, in het deel van het plangebied met een archeologische verwachtingswaarde dient archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd.

4.4.2 Cultuurhistorie

De cultuurhistorische waardenkaart van de provincie Noord-Brabant biedt inzicht in de cultuurhistorische waarden van het plangebied.

Afbeelding 15: Uitsnede Cultuurhistorische waardenkaart

Rijksmomunumenten

In het plangebied bevinden zich diverse rijks- en gemeentelijke monumenten (op bovenstaande afbeelding zijn de rijksmonumenten te zien). De in het plangebied aanwezige monumenten zijn aangeduid als cultuurhistorisch waardevol. Deze monumenten worden beschermd door middel van de monumentenwet. Daarnaast zijn diverse andere waardevolle panden aangeduid als cultuurhistorisch waardevol. In onderstaande tabel zijn deze opgenomen hierbij is eveneens aangegeven of het een rijks- dan wel gemeentelijke monument betreft. In bijlage 3 is een nadere onderbouwing opgenomen van de cultuurhistorische waarden van de diverse aangegeven panden.

Adres	Rijks monumenten	Gemeentelijke monumenten
Bakkerstraat 1 - Hofstraat 2		X
Bakkerstraat 23-25
Bakkerstraat 4
Bakkerstraat 47
Bakkerstraat 51
Bakkerstraat 53
Bakkerstraat 57		X
Bakkerstraat 6-8 en 10-12
Dommelseweg 12
Dommelseweg 19-19a
Dommelseweg 2
Dommelseweg 23
Dommelseweg 38-40		X
Dommelseweg 43-45
Dommelseweg 47
Dommelseweg 49
Dommelseweg 52
Hofstraat 26 en 28
Hofstraat 8-8a
Kerkweg 21
Kromstraat 4
Leenderweg 38-40
Leenderweg 42		X
Leenderweg 44-46		X
Luikerweg 14 t/m 22 (even)
Luikerweg 2
Luikerweg 2a
Maastrichterweg 16	X
Maastrichterweg 20
Maastrichterweg 23		X
Maastrichterweg 3
Maastrichterweg 5
Maastrichterweg 7 t/m 21 (oneven)
Markt 13		X
Markt 15-17	X
Markt 20		X
Markt 22
Markt 23	X
Markt 26
Markt 28
Markt 31		X
Markt 31a
Markt 33		X
Markt 35
Markt 45		X
Markt 49
Markt 5		X
Markt 51
Markt 53	X
Markt 55	X
Markt 64-66
Markt 9		X
Peperstraat 7-9