Amarant Mariahof, Bredaseweg

1.1 Aanleiding en doel van het plan

Het onderhavige bestemmingsplan heeft betrekking op een drietal instellingen gelegen aan de Bredaseweg 568 en 570. Het terrein van de drie instellingen vormt door zijn omvang en relatief uitgestrekte bebouwing een verstedelijkte enclave in het bosgebied dat gelegen is aan de westzijde van Tilburg. Dit omvangrijke bosgebied maakt deel uit van de Groene Hoofdstructuur van Noord-Brabant. De meest omvangrijke van de drie instellingen is Amarant, zijnde een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking met alle daarbij behorende voorzieningen. Aansluitend op het Amarantterrein bevinden zich Mariahof en Regina Pacis, zorgvoorzieningen voor circa 75 religieuzen.

Als gevolg van de veranderende visie op zorg aan mensen met een verstandelijke beperking zijn en zullen veel bewoners van het Amarant-terrein de komende jaren verhuizen naar een 'gewone' woonomgeving. Het aantal bewoners zal daardoor terug lopen van de oorspronkelijke 550 naar circa 280. Er zullen gebouwen worden gesloopt en terreingedeeltes vrijkomen, waardoor ruimte voor nieuwe ontwikkelingen ontstaan. Daarnaast zal het ernaast gelegen Mariahof dat wordt gebruikt als verzorgingshuis voor oudere religieuzen op termijn ook leeg komen te staan deels omdat er steeds minder (oudere) religieuzen zijn en deels vanwege verhuizing naar elders. Ook hier ontstond ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Het Amarantterrein blijft evenwel een belangrijke functie houden als woonplek voor cliënten die permanent een veilige en beschermde omgeving nodig hebben. Daarnaast is ruimte nodig om de aanwezige woningen en voorzieningen aan te passen aan de huidige eisen en behoeften.

Samen hebben zij in overleg met de gemeente gezocht naar een nieuwe invulling van leegkomende terreinen en de leegkomende gebouwen.

Uit ecologisch en stedenbouwkundig oogpunt is het niet gewenst dat er een nieuwe woonwijk zou ontstaan. De terreinen liggen in een grote groene enclave dicht bij de stad. Deze grote groene omgeving is door de provincie aangewezen als Groene Hoofdstructuur. Daarnaast sluiten de terreinen aan op de zgn. landgoederen-zone. Op basis van de Structuurvisie Landgoederenzone Bredaseweg is het streven deze grote groene enclave te behouden en zelfs te verstevigen.

Een nieuwe woonwijk past niet in dit beleid. De sloop van de leegkomende gebouwen was de aanleiding om in ruimtelijk opzicht de huidige uitgestrekte bebouwing in het bos met een weinig samenhangende en versnipperde structuur om te vormen naar compactere bebouwing. Hierdoor kan er ruimte “terug gegeven” worden aan de natuur. De nieuwe compactere bebouwing zal uitgevoerd worden in de vorm van drie zgn. landgoederen, met daarin gestapelde woningen (appartementen) zonder privé-tuinen, met ondergrondse parkeergarages etc. Deze nieuwe landgoederen sluiten weer aan op de bestaande landgoederenzone.

Vanuit zorg-oogpunt was het echter niet gewenst en ook niet mogelijk, gezien de veranderende visie op zorg, om de nieuwe bebouwing uitsluitend te gebruiken voor mensen met een verstandelijke beperking dan wel voor oudere religieuzen. De nieuwe visie op zorg verzet zich tegen de huisvesting van grote concentraties van mensen met een verstandelijke beperking ver weg van de 'gewone' woonomgeving. Echter, zoals reeds aangegeven zullen er circa 280 mensen met een verstandelijke beperking op de terreinen van Amarant blijven wonen omdat voor deze mensen het wonen in een 'gewone' woonomgeving niet mogelijk is. Vanuit de nieuwe visie op zorg zou het wellicht wenselijk zijn om 'gewone mensen' in de appartementen te huisvesten en zo de 'gewone' woonomgeving naar Amarant en Mariahof “te brengen”.

Uit stedenbouwkundig- en volkshuisvestingsoogpunt is het echter niet gewenst. Uit stedenbouwkundig oogpunt is het niet gewenst omdat het streven op basis van de Structuurvisie Landgoederenzone is om de verstedelijkingsdruk op het gebied te minimaliseren. Dit kan bereikt worden door nieuwe bevolkingsgroepen nadrukkelijk te beperken en daarbij zo veel mogelijk aansluiting te zoeken bij het thema ´zorg`. Uit volkshuisvestingsoogpunt is het niet gewenst omdat uit de (concept)nota Verkorte Nota Wonen 2007 blijkt dat er geen behoefte (meer) is aan 'reguliere' appartementen in Tilburg. Er is behoefte aan appartementen toegesneden op bepaalde doelgroepen, die ook voldoen aan de specifieke wensen van die doelgroep.

Op langere termijn is een uitbreiding van de huisvesting voor mensen die enige vorm van zorg behoeven en senioren (55+), die op termijn zorg zullen behoeven noodzakelijk. De term huisvesting voor senioren (55+) is gekozen omdat vooralsnog de verwachting is dat de landelijke ontwikkeling naar afname van intramuraal wonen doorzet. Daarnaast is ervoor gekozen om de doelgroep "mensen met een verstandelijke beperking" te verruimen tot "mensen met een intensieve zorgbehoefte".

Op het terrein van Amarant zullen maximaal 170 woningen voor mensen die enige vorm van zorg behoeven en senioren (55+) worden gebouwd. Op het terrein van Mariahof/Regina Pacis maximaal 140 woningen. Op terrein van Amarant mogen maximaal 550 personen wonen (zijnde mensen die enige vorm van zorg behoeven en senioren (55+) én mensen met een verstandelijke beperking c.q. mensen met een intensieve zorgbehoefte) en op het terrein van Mariahof/Regina Pacis mogen maximaal 210 mensen die enige vorm van zorg behoeven en senioren (55+) én mensen met een intensieve zorgbehoefte.

Het gebied van Amarant en Mariahof langs de Bredaseweg zal de komende jaren derhalve een ingrijpende gedaantewisseling ondergaan. Bij beide instellingen spelen veranderingsprocessen die hun invloed zullen hebben op de ruimtelijke structuur. De huidige uitgestrekte enclave in het bos met een weinig samenhangende en versnipperde bebouwingsstructuur zal omgevormd worden naar compactere bebouwing in de vorm van drie zgn. landgoederen. Dit mede vanwege het feit dat de terreinen van Amarant en Mariahof gelegen zijn in de zgn. landgoederenzone. Door de compactere bebouwing wordt het mogelijk het gebied stedenbouwkundig, landschappelijk en ecologisch te herstructureren waardoor de aanleg van nieuw bos rond de nieuwe landgoederen mogelijk wordt. Dit geeft tevens een impuls aan de groene kwaliteit van het gebied.

In opdracht van Amarant en TBV Wonen is door KuiperCompagnons in samenwerking met de gemeente in 2004 een concept ontwikkelingsvisie opgesteld die de verdere basis vormt voor het onderhavige bestemmingsplan.