Buitengebied noord en Kloosterstraat

4.4 Sprokkelbosch en Sprokkelbosschstraat

Het Sprokkelbosch is van oorsprong een agrarisch kampenlandschap dat zich door verspreid staande boerderijen met er omheen de bijbehorende gronden kenmerkt. Het Sprokkelbosch ligt centraal in het plangebied tussen de linten Kruisstraat en Sprokkelboschstraat. Het gebied is volledig particulier eigendom en niet toegankelijk. Het landschappelijke karakter en de oorspronkelijke structuur van het gebied is, als gevolg van een schaalvergroting van de agrarische sector, deels aangetast en minder beleefbaar. Dit is een ontwikkeling geweest die zich de afgelopen decennia op veel plekken heeft voorgedaan.

Het lint Sprokkelboschstraat heeft in beginsel een hoge kwaliteit. Vooral de plekken waar de oudere boerderijen nog staan, geven een goede indruk van de vroegere situatie. Op veel plekken is zicht op het landschap. Dit is nog de oorspronkelijke situatie en het meest aantrekkelijk. Kenmerkend voor het lint is dat er enige regelmaat zit in bebouwing en landschappelijke doorzichten. Dit omdat de oorspronkelijke agrarische bebouwing gekoppeld was aan agrarische grond. Hierdoor is in dit landschap een beeld van een paar perceeltjes met agrarische grond en dan weer een woning / boerderij kenmerkend. Gekoppeld aan de Sprokkelboschstraat liggen enkele secundaire wegen of paden. Soms zijn deze ook als ontginningsweg gebruikt.

Ondanks dat er veel van de oorspronkelijke kampenlandschap bewaard is gebleven is het gebied landschappelijk gezien niet overal even aantrekkelijk en de karakteristieke ruimtelijke kenmerken zijn niet meer overal prominent aanwezig. De aanwezigheid van gebiedsvreemde functies zoals grote opslagruimten, oud ijzer inzamelpunten etc. leveren een negatieve bijdrage aan het landschapsbeeld en de cultuurhistorische waarde van het Sprokkelbosch. Ook zijn er bedrijven in het gebied gevestigd die niet passen in het kleinschalige landschap. Anderzijds is door schaalvergroting in de landbouw veel van de zichtbaarheid van het landschap verloren gegaan. Houtwallen zijn gekapt, percelen zijn vergroot en de bewerking is intensiever geworden. Enkele van de karakteristieken van het kampenlandschap zijn hierdoor verdwenen. Ook is het agrarische gebied eentoniger geworden. De verschillen tussen weidepercelen en akkers zijn willekeuriger geworden. Ook is het aantal gewassen dat wordt verbouwd afgenomen en zijn bepaalde teelten geheel verdwenen. Het verbouwen van graan is in het Sprokkelbosch bijna niet meer aan de orde.

Actuele landschaps en natuurwaarden

Het Sprokkelbosch is een kampenlandschap. Dit is een kleinschalig agrarisch landschap op de zandgronden. Het is ontstaan door geleidelijke ontginning van woeste gronden. De ontginning gebeurde vanuit de ontginningslinten waar de boerderijen werden gevestigd. Vanuit de boerderijen werken percelen geschikt gemaakt en afgezet met een houtwal. Kenmerkend voor het Sprokkelbosch is het natte karakter van het centrale deel. Dit centrale deel is als laatst ontgonnen en daarom grootschaliger van opzet.

De natuurwaarden van het sprokkelbosch hangen vooral samen met de kleinschaligheid, de oude groenstucturen en de natte delen. Doel is om de natuurwaarden verder te ontwikkelen door het terugbrengen van houtwallen en bosjes en het ontwikkelen van natte delen.

Typische soorten voor het Sprokkelbosch zijn soorten van een kleinschalig landschap zoals de steenuil en de kerkuil. Ook soorten als de groene specht, vleermuizen maken gebruik van de combinatie van agrarische bedrijven en percelen, houtwallen en ruige overhoekjes. Kleine zoogdieren als marterachtigen, egels houden zich op in de houtwalen. In de toekomst kan de das zich hier mogelijk ook vestigen. Vooral de oudere houtwallen hebben nog oorspronkelijke structuur en bestaan uit oude bomen. Ook zijn er op enkele plekken nog autochtone soorten aanwezig.

Centraal in het gebied komen enkele algemene weidevogels voor. Het belang van het Sprokkelbosch voor weidevogels is echter beperkt.

Het Sprokkelbosch was vroeger een nat gebied. Dit natte karakter is grotendeels verdwenen. Wel is het oude slotenpatroon nog gedeeltelijk in tact gebleven. De waterkwaliteit is echter verslechterd door afvoer van overstorten door het watersysteem en de belasting met nutriënten uit de landbouw. De potentiele natuurwaarden zijn hier echter groot. Soorten als de waterviolier zijn hier nog tot tien jaar geleden waargenomen. Ook zijn er verhalen over het voorkomen van de knoflookpad bekend maar het is niet zeker of dit echt waar is.

Door de aanleg van houtwallen en het verbeteren van de waterkwaliteit kunnen de natuurwaarden verder worden ontwikkeld.