II De Bergen (Bergstraat)

3.3 Archeologie en cultuurhistorische waarden

3.3.1 Nota Belvedere

Belvedère is een nationale beleidsnota uit 1999, samengesteld door de ministeries van OCW, LNV. VROM en Verkeer en Waterstaat. Het behandelt de relatie tussen cultuurhistorie en ruimtelijke inrichting. In het kader van het project Belvedère is een cultuurhistorische waardenkaart (CHW-kaart) van Nederland gemaakt. Op deze kaart zijn gebieden aangegeven met hoge sectorale cultuurhistorische waarden (beoordeeld naar de sectorgebieden archeologie, bouwkunde en historische landschap) en gebieden met hoge gecombineerde waarden. Met deze laatste soort worden gebieden bedoeld waar bijzondere sectorale waarden elkaar overlappen; dit zijn 70 Belvedèregebieden waarvoor nieuw beleid is gewenst.

Daarnaast zijn er 105 plaatsen in Nederland aangewezen als in cultuurhistorisch opzicht belangrijke steden. Deze vallen ook onder Belvedèregebied. Eindhoven is één van deze steden. De beleidsstrategie met betrekking tot stedelijke Belvedèregebied (zoals Eindhoven) kent twee belangrijke punten:

• duurzame instandhouding van bestaande kwaliteiten door beleidsmatige verankering in bestemmingsplannen;
• versterking van cultuurhistorische identiteit door het benutten van kansen bij (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen en initiatieven in deze gebieden.

Cultuurhistorie zou onder meer gebruikt moeten worden om de regionale identiteit en ruimtelijke kwaliteit van de woonplek te versterken. Verder worden cultuurhistorische thema's als infrastructuur en historische banden tussen dorpen en steden (zoals naar voren komend in de authentieke verscheidenheid aan functies aan de oude radialen) als belangrijk beschouwd. Gemeenten wordt onder meer gevraagd om in bestemmingsplannen aan te geven hoe en in hoeverre de cultuurhistorische samenhang wordt gehandhaafd en om de cultuurhistorische karakteristieken van Belvedèregebieden vast te leggen als ruimtelijk toetsingskader. Hierna in het onderdeel Planologisch Erfgoed Regime de Bergen is nader ingegaan op de cultuurhistorische waarden in het plangebied.

3.3.2 Cultuurhistorische Waardenkaart provincie Noord-Brabant

De provincie ziet cultuurhistorische waarden als een belangrijk element van de identiteit van Noord Brabant. Cultuurhistorische waarden verdienen het om behouden te worden, maar vooral ook om als inspiratiebron te worden gebruikt bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. "Behoud door ontwikkeling" is hierbij een belangrijk uitgangspunt. De Cultuurhistorische Waardenkaart, waarop de cultuurhistorische waarden van bovenlokaal belang zijn aangegeven, kan daarbij een bruikbaar instrument zijn. Behalve inspiratiebron voor nieuwe ontwikkelingen, is de Cultuurhistorische Waardenkaart voor de provincie tevens een beleidskader waaraan onder meer bestemmingsplannen worden getoetst.

De Cultuurhistorische Waardenkaart is opgebouwd uit verschillende kaartlagen die elk een thema in beeld brengen. Dit betreft de volgende thema's:

• historische bouwkunst;
• historische stedenbouw;
• historische geografie;
• historisch groen;
• historische zichtrelaties;
• archeologische monumenten;
• archeologische waarden.

Op de waardenkaart staan de binnen het plangebied voorkomende elementen met een cultuurhistorische waarde vermeld. Voor de projectlocatie Bergstraat gelden nadere uitgangspunten ten aanzien van het behoud, versterking en ontwikkeling van cultuurhistorische waarden. Zo is de Bergstraat aangeduid als zijnde van redelijk hoge historisch geografische waarde. Het onderhavig initiatief zorgt voor de versterking van de bestaande lintbebouwde structuur en tast de waarde derhalve niet aan. Daarnaast is het plangebied gelegen in een gebied dat is aangeduid als archeologisch monument. Tenslotte is het pand aan de Keizersgracht, waaraan het onderhavige plangebied grenst, aangeduid als historische bouwkunst. De onderhavige ontwikkeling zorgt niet voor aantasting van de waarde van dit pand.

3.3.3 Archeologie gemeente Eindhoven

De gemeente heeft eigen archeologiebeleid, als uitwerking van het nationale en provinciale beleid. Dit beleid staat in het 'Beleidsplan archeologisch 2008-2012', waarmee de raad in september 2008 heeft ingestemd. De gemeente houdt bij de vaststelling van een bestemmingsplan en bij de bestemming van de in het plan begrepen grond, rekening met bekende of verwachte archeologische waarden. Deze archeologische waarden zijn in Eindhoven vastgelegd in een gemeentelijke archeologische waardenkaart, die deel uitmaakt van de cultuurhistorische waardenkaart. Het beleid van de gemeente Eindhoven is, om bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met de archeologische waarden in de ondergrond en daarbij uit te gaan van de gemeentelijke kaart. De projectlocatie Bergstraat is op deze kaart aangegeven als archeologisch verwachtingsgebied.

3.3.4 Dubbelbestemming Waarde - Archeologie

In onderhavig bestemmingsplan is een archeologische dubbelbestemming opgenomen waarmee de ter plaatse aanwezige archeologische waarden beschermd worden. Doormiddel van het stellen van diverse voorwaarden is het niet zonder meer mogelijk om ter plaatse bodemverstorende ingrepen uit te voeren. Alvorens er in het plangebied nieuwbouw gerealiseerd kan worden zal middels een archeologisch onderzoek aangetoond moeten worden dat er geen belemmeringen ten aanzien van het aspect archeologie zijn.