Oud Woensel 2012

3.5 Archeologische en cultuurhistorische waarden

3.5.1 Archeologie

De gemeente Eindhoven heeft eigen archeologiebeleid, als uitwerking van het nationale en provinciale beleid. Dit beleid staat in het 'Beleidsplan Archeologie Eindhoven en Helmond 2008-2012' , dat de raad in september 2008 heeft vastgesteld. De gemeente neemt de verantwoordelijkheid voor het bodemarchief zelf ter hand door te investeren in kerntaken en opbouw van expertise.
De gemeente kent archeologische waarden daterend uit de prehistorie en de Romeinse tijd.
Het gemeentelijk bodemarchief herbergt tevens fundamentele gegevens over de geschiedenis van stad en platteland gedurende en na de middeleeuwen. Deze gegevens zijn van groot belang voor de reconstructie van het verleden, temeer omdat archivalische bronnen in Eindhoven nagenoeg ontbreken.

De archeologische gebieden binnen de gemeente Eindhoven staan aangegeven op de gemeentelijke archeologische waardenkaart, onderdeel van de gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart.
Het beleid is om bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met de archeologische waarden en verwachtingen in de ondergrond en daarbij uit te gaan van de gemeentelijke archeologische waardenkaart.

In het plangebied Oud Woensel staan geen archeologische verwachtingswaarden aangegeven aangegeven op de archeologische waardenkaart.

3.5.2 Cultuurhistorische waarden

Op 18 maart 2008 is de cultuurhistorische waardenkaart van Eindhoven vastgesteld. De kaart dient als beleidskader om bij ruimtelijke ontwikkelingen in de stad rekening te kunnen houden met de cultuurhistorie van Eindhoven. De kaart geeft, naast rijks- en gemeentelijke monumenten een overzicht van de historische structuur van wegen en waterlopen, historisch waardevolle stedenbouwkundige en landschappelijke- en groenstructuren, beschermde stads- en dorpsgezichten en monumentale bomen.
Bij de samenstelling van de kaart is onder andere gebruik gemaakt van de gegevens van de provinciale cultuurhistorische waardenkaart.

Figuur: Cultuurhistorische waarden in Oud Woensel, bron Geogids

In Oud Woensel zijn diverse cultuurhistorische waarden aanwezig:

De Boschdijk, Van Brakelstraat, Kruisstraat, Kronehoefstraat, Schoenmakerstraat, Van Kinsbergenstraat en Verwerstraat zijn historische wegenstructuren van voor 1900. De Kruisstraat, De Gildebuurt en de Woenselse Markt vormen met hun bebouwing cultuurhistorisch waardevolle stedenbouwkundige structuren. Voor de Kruisstraat en de Woenselse Markt is een beeldkwaliteitsplan opgesteld. Voor de Gildebuurt geldt dat de structuur van de wijk cultuurhistorisch waardevol is. Bij herontwikkeling van de Gildebuurt liggen er kansen in behoud van deze specifieke structuur.

De begeleidende bebouwing aan de Kruisstraat is nadrukkelijk onderdeel van de cultuurhistorische waarde. Het is belangrijk dat er geen 'gaten' ontstaan in de bebouwing. Ook is het niet gewenst dat er 'grote langgerekte bouwblokken' komen, daar waar nu sprake is van afwisseling van over het algemeen redelijk kleinschalige bouwmassa's (gelede structuur).

De Kruisstraat en de Woenselse Markt hebben ook een cultuurhistorische waarde, omdat alle bouwstijlen uit de periode 1900 tot heden vertegenwoordigd zijn. De variatie in bouwstijlen en kleinschaligheid van de Kruisstraat zijn waardevol. De architectonische waarde van de panden afzonderlijk is over het algemeen beperkt. De panden worden vooral gewaardeerd als ensemble. Daarnaast waarderen de winkeliers en bewoners de kleinschaligheid en variatie van de winkels in het gebied. Ook vanuit het Masterplan is het niet gewenst om de kleine winkels te vervangen door grote winkels.

Om deze kleinschaligheid en geleding van het ensemble te waarborgen is een extra bouwregel toegevoegd, namelijk dat de bestaande breedte van de panden niet meer mag worden gewijzigd. Daarnaast is een regeling opgenomen om eventueel af te kunnen wijken van deze regel, indien de cultuurhistorische waarden niet worden aangetast. Op deze manier kan wel flexibiliteit worden geboden. In de bijlage van de toelichting is een beschrijving opgenomen van de panden met cultuurhistorische waarden. In bijlage 4 (Parcellering) van de regels zijn de panden waarvan de breedte niet zonder meer mag worden gewijzigd opgenomen.

Voor enkele panden geldt dat deze de moeite waard zijn om te behouden en dat deze niet gesloopt mogen worden. De aanwezige gemeentelijke monumenten zijn beschermd via de Erfgoedverordening 2010. Deze mogen sowieso niet zonder vergunning gesloopt worden. Deze panden hoeven daarom niet beschermd te worden via het bestemmingsplan.

Er is echter ook een categorie 'beeldbepalende panden' die geen monument zijn, maar wel een bijzondere cultuurhistorische waarde hebben. In de juridische regeling is voor deze panden een aanlegvergunningstelsel opgenomen, waarmee is geregeld dat deze bebouwing niet zomaar gesloopt kan worden.

Voor de Woenselse Markt geldt dat door de structuur van het plein en de recente herinrichting de structuur voldoende gewaarborgd is.