Blixembosch Noordoost

5.4 Situering plangebied vanuit de waterhuishouding

Huidige situatie

Riolering

Momenteel is het gebied door de bestaande geluidswal in twee delen gesplitst. Aan de buitenzijde van de wal ligt het verkeersknooppunt Ekkersrijt. De binnenzijde van de geluidswal bestaat uit braakliggend terrein dat tijdelijk landbouwkundig onderhouden wordt door de gemeente. Er is geen riolering aanwezig.

Oppervlaktewater

In het plangebied zijn momenteel sloten en greppels aanwezig voor de afvoer van hemel- en grondwater. De hoofdafvoer uit het gebied is via de sloot langs het fietspad (zuidoost-noordwest gericht) richting de Grote Beek. De zuidzijde van deze sloot voert af richting de Tempellaan. De greppel midden in het gebied voert af via een duiker onder de geluidswal richting de Kennedylaan. Het normaal waterpeil in het oppervlaktewater (leggerwaterlopen) is 13,14 m+NAP.

Grondwater

Op basis van de beschikbare gegevens wordt de Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand verwacht tussen de 15, 5 en 16,5 m+NAP. Een exacte waarde kan echter niet worden gegeven, gelet op de sterk variërende bodemopbouw en hydrologische situatie. Het huidige maaiveld ligt globaal op circa 16,8 meter +NAP, waardoor de GHG tussen de 0,3 en 1,0 meter beneden maaiveld ligt.

Bodem

De bodemopbouw in dit deel van Eindhoven is te typeren als zeer slecht doorlatend, infiltratie van hemelwater in de bodem binnen het plangebied wordt niet reëel geacht.

Toekomstige situatie

Het gebied zal ontwikkeld worden tot een nieuwe woonwijk . De bestaande geluidswal blijft deels gehandhaafd en vormt samen met de nieuwe geluidswal de basis voor de lay-out van het plangebied. Door de aanleg van de nieuwe geluidswal ontstaan twee typen woongebieden; het hooggelegen woongebied De Terrassen en het lager gelegen woongebied De Velden. Het gebied Terrassen wordt gerealiseerd op de nieuw aan te leggen geluidswal waardoor dit een sterk hellend gebied wordt met een hoogte verschil van ruim 10 m.

Onderstaand is een tabel opgenomen met de verdeling van oppervlakken in de huidige en te verwachten toekomstige situatie.

Tabel Verhard oppervlak Blixembosch Noordoost

Oppervlaktes	huidig [ha]	toekomstig [ha]
daken	0	ca. 3,79
terrein verharding	ca. 2 ha*	ca. 10,39
totaal verhard	0	ca. 14,18
Afwatering naar groenzone	-	ca. 1,12
onverhard terrein	ca. 28,28	ca. 14,98**
totaal	ca. 30,28	ca. 30,28

* rijbanen A58
**groen inclusief water ( circa 1,25 ha)

Voorgestelde waterhuishoudkundige maatregelen

De gemeente wil in de wijk op een praktische en logisch niveau vorm en inhoud geven aan het thema duurzaamheid. Duurzaam omgaan met hemelwater past hier binnen. Vasthouden en vertraagd afvoeren van hemelwater daar waar het nodig is heeft dus de voorkeur.

Afvoer hemelwater

Als uitgangspunt voor de afvoer van hemelwater, afkomstig van de openbare- en particuliere verhardingen, geldt het principe van bovengrondse afvoer. Op basis van de verkavelingschets in relatie tot het te overbruggen hoogteverschil in deelgebied 'De Terrassen' is het niet mogelijk het hemelwater op sommige kavels bovengronds af te voeren. Derhalve wordt waarnodig het hemelwater op de kavel ondergronds ingezameld en getransporteerd naar openbaarterrein, alwaar het oppervlakkig wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater. Het deel van het verhard oppervlak dat niet direct grenst aan het oppervlaktewater/greppels watert af naar een gotenstelsel dat afvoer verzorgt naar het oppervlaktewater. Het verhard oppervlak direct grenzend aan het oppervlaktewater/greppels zal direct hierop afwateren. In onderstaande figuur is globaal aangegeven hoe de afvoer van hemelwater zal plaatsvinden (een uitvergrootte versie is te vinden aan het eind van dit document).

Voorgesteld wordt om het hemelwater afkomstig van De Terrassen bovengronds af te voeren naar de centraal in het plangebied gelegen bergingsvijver alwaar het wordt geborgen en vertraagd wordt afgevoerd naar de Grote Beek. Alvorens het de bergingsvijver in stroomt komt het in een wadi achtige voorziening die deels zorgt voor bergingen en zuivering van het afstromende hemelwater. Een wadi is een veel gebruikte voorziening, juist in woongebieden, om extra groene berging te creeren. Voor De Velden geld dat het hemelwater bovengronds wordt ingezameld en wordt afgevoerd naar de aan de zuidzijde gelegen greppel. Deze greppel voert het hemelwater deels af naar de centraal gelegen bergingsvijver en deels naar de bestaande watergang in Blixembosch.

De centrale bergingsvijver wordt verbonden met de Grote beek middels een afvoerregulerende kunstwerk zodat de berging op basis van de landelijke afvoer kan leeglopen en om bij hevige regenval een noodoverlaat te creëren.

Berging

Conform landelijk, provinciaal en waterschapsbeleid zal voor deze ontwikkeling het zogenaamde 'hydrologisch neutraal' bouwen gelden. Voor het bepalen van de vereiste bergingscompensatie voor het hemelwater afkomstig van de uitbreiding van het verhard oppervlak wordt de HNO tool gebruikt.

Aan de hand hiervan kan bepaald worden dat een bergingsvoorziening met een netto inhoud van ca. 50,8 mm (gerekend over de netto uitbreiding van verhard oppervlak) gerealiseerd moet worden om pieklozingen op oppervlakte water te voorkomen.

Op basis van de voorhanden verkavelingschets is het verhard oppervlak bepaald. Hieruit volgt dat circa 14,18 ha van het plangebied verhard is, terwijl circa 2 ha reeds verhard was (A58) welke komt te vervallen. In het plangebied is circa 1,25 ha ruimte beschikbaar om hemelwater te bergen. Met een bergingsopgave van 50,8 mm (T=10) is de benodigde berging voor het plangebied minimaal 6800 m3 (=14,18+1,25 -2 ha maal 50,8 mm). Met een toelaatbare peilstijging van circa 0,6 m wordt voorzien in deze bergingsbehoefte voor het plangebied (hierbij is rekening gehouden met een peilstijging veroorzaakt door het afwaterende verhard oppervlak en het hemelwater dat valt op oppervlaktewater).

Afvoer afvalwater

Het afvalwater dat onder vrijverval in het vuilwaterstelsel wordt ingezameld zal volledig naar de zuivering worden afgevoerd. Het ontwerp gaat uit van:
· Minimale dekking boven de leiding is 1,30 m;
· Afschot minimaal 1:300;
· De tussenafstand tussen de putten is maximaal 50 meter;
· Afvalwaterproductie is 12 l/h.inwoner bij 3 inwoners per woning;
· Het vuilwater wordt centraal in het plan verzameld en via een gemaal en persleiding afgevoerd naar het gemengde riool in de Tempellaan; tijdens de ontwikkeling van het plangebied wordt tijdelijk geloosd op het vuilwaterriool van Blixembosch in Opera;
· Een erfafscheidingsputje met deksel wordt 0,5 meter vanaf de kadastrale grens gelegd op particulier terrein;
· De minimale diameter bedraagt 250 mm (kunststof).

Te verwachten effecten waterhuishoudkundige maatregelen

Oppervlaktewater

De bestaande slotenstructuur wordt grotendeels gedempt. Hiervoor in de plaats wordt centraal in het plangebied een permanent watervoerende bergingsvijver aangelegd. Aan de noordzijde van de bergingsvijver wordt een wadi aangelegd voor de berging en zuivering van afstromend hemelwater. De bergingsvijver wordt verbonden met de Grote Beek door een serie aaneengeschakelde niet permanent watervoerende greppels/sloten.

Daarnaast wordt de bestaande sloot langs het fietspad (zuidoost-noordwest gericht) enkele meters naar het noorden verlegd en in het zuidoosten via een overlaat aangesloten op het bestaande oppervlaktewater van Blixembosch (langs Wildeman); aan de noordwest zijde wordt de sloot verbonden met de serie aaneengeschakelde niet permanent watervoerende greppels/sloten.

Via een afvoerregulerende stuw wordt de afvoer naar de Grote Beek beperkt tot de maximale landelijke afvoernorm van 0,33 l/s.ha.

Grondwater

Het opbrengen van grond ten behoeve van de aanbrengen van de geluidswal zal minimaal effect hebben op de grondwaterstanden in het gebied 'De Terrassen'. Voor zowel 'De Velden' als 'De Terrassen' zal gezien de toename van het verhard oppervlak minder water in de bodem infiltreren.

Ter voorkoming van grondwateroverlast zal de bovenste 1-1,5 meter van de grond vervangen worden door goeddoorlatende grond. Daar waar opgehoogd wordt, zal de bovenste 1-1,5 meter van de grond bestaan uit goeddoorlatende grond. Een geohydrologisch onderzoek zal de risico's op grondwateroverlast en eventuele mitigerende maatregelen nader bepalen.

Waterkwaliteit

Bij het afkoppelen en duurzame watersystemen in het algemeen verdient de waterkwaliteit van het afstromende regenwater bijzondere aandacht. Sommige af te koppelen of nieuw aan te sluiten verharde oppervlakken kunnen de waterkwaliteit nadelig beïnvloeden (bv. olie van parkeerterreinen, en uitloogbare bouwmaterialen zoals zink, lood en koper verwerkt in daken). In het kader van duurzaamheid wil de initiatiefnemer alleen met niet uitloogbare bouwmaterialen werken. Conform de handreiking “afkoppelen & niet aankoppelen” dienen de verharde oppervlakken gekwalificeerd te worden als zijnde matig verontreinigd.

Centraal in het plangebied is een laagte opgenomen waar oppervlaktewater uit de wijk naar af zal stromen waarna het vertraagd zal worden afgevoerd. In de planvorming is met verschillende voorzieningen, inrichtings- en beheersaspecten al rekening gehouden om de goede waterkwaliteit van deze centrale plas te kunnen waarborgen:

• via bermpassage zal het toestromende water van de wegen worden gefilterd;
• aanvullende natuurlijke zuivering wordt verkregen door een goede inrichting van de plas met aanplanting van moeras- en waterplanten (op bijvoorbeeld flauwe oevers);
• de plas zal voldoende diepte (> 2m) krijgen om het effect van opwarming te beperken, waardoor zuurstoftekort in de plas wordt voorkomen;
• de plas zal ook weer niet zo diep worden dat er stratificatie optreedt: het ontstaan van spronglagen wordt met een diepte < 6 m voorkomen;
• een goed flexibel peilbeheer zal ervoor zorgen dat de plas altijd waterhoudend is en er voldoende doorstroming optreedt zodat geen anaërobe toestand kan ontstaan.

Naast deze ontwerpaspecten worden de maatregelen voorgesteld om een duurzame, goede kwaliteit van het oppervlaktewater te waarborgen:

• op of direct langs de oevers geen hoge bomen plaatsen om bladinval te voorkomen en beschaduwing van de plas tegen te gaan;
• om de stikstof en fosfaatbelasting van de plas te beperken wordt voeren van eenden ontmoedigd en wordt uitlaten van honden langs de oevers niet toegestaan;
• bodemwoelende vis zoals brasem en karpers worden niet uitgezet en indien aanwezig weggevangen;
• aanleg van een fontein of cascade voor het inbrengen van extra zuurstof zodat botulisme wordt voorkomen
• mogelijkheid zal worden bestudeerd om naast vertraagde afvoer ook schoon oppervlaktewater van elders aan te voeren;
• toepassen van een flexibel peilbeheer
• op gezette tijden (bijvoorbeeld elke 15 jaar) verwijderen van de waterbodem.

Advies/ overleg Waterschap

In april 2009 is met Waterschap de Dommel gestart met overleg over dit plan. Naar aanleiding van het overleg met het waterschap zijn de volgende afspraken gemaakt ten aanzien van de waterhuishouding:

• hemelwater afkomstig van de nieuw te ontwikkelen oppervlakken zal gescheiden van het huishoudelijk afvalwater worden ingezameld;
• voor hemelwater afkomstig van de te ontwikkelen verharde vlakken wordt een bergingsvoorziening met tenminste een netto inhoud van 50,8 mm gerekend over het afvoerend verhard oppervlak;
• voor zover technisch, financieel en praktisch haalbaar is, wordt gestreefd naar een bergingsvoorziening met een netto inhoud van 50,8 mm gerekend over het totale afvoerend verhard oppervlak;
• de bergingsvoorziening zal gerealiseerd worden in de centraal in het plangebied gelegen permanent watervoerende plas;
• de afvoer (na berging) van het hemelwater zal plaatsvinden naar de Grote Beek (ER42);
• om nadelige effecten door mogelijk verontreinigt hemelwater op de waterkwaliteit te beperken worden niet-uitloogbare materialen toegepast en afhankelijk van het type oppervlak waar nodig een zuiverende/scheidende voorziening toegepast.

Hieronder is een afbeelding opgenomen waarin de aan te leggen voorzieningen zijn opgenomen.

Fig. Voorzieningen m.b.t. water in plangebied