2.1 Kenschets plangebied
Sint Laurens is ontstaan bij het kasteel Popkensburg. Het betreft een "zelfstandig" dorp dat tot 1960 ook in bestuurlijke zin een zelfstandige gemeente was. De "zelfstandigheid als aparte kern los van Middelburg is grotendeels overeind gebleven, mede dankzij de dun gebleven navelstreng met Middelburg in de vorm van de Noordweg (langwerpig lint met open gebied aan weerszijden) en de beperkte groei, waardoor de relatie met het buitengebied nog sterk aanwezig is. De aanwijzing van de Noordweg als beschermd stadsgezicht bestendigt de ruimtelijke kwaliteit van de verbinding met Middelburg.
Sint Laurens is overwegend een woongebied. Verspreid over de kern bevinden zich enkele bedrijven, sport- en maatschappelijke voorzieningen. Daarnaast zijn enkele agrarische gronden en opstallen en een hoveniersbedrijf aanwezig. De (aanleg van de) nieuwe N57 beperkt het doorgaande verkeer door het dorp en bevordert het woon- en leefklimaat en de verkeersveiligheid in de kern.
Structuurbepalende elementen binnen de ruimtelijke opbouw (het raamwerk) van de kern zijn de volgende.
- Het lint van de Van Cittersstraat (de vroegere Dorpsstraat) met kleinschalige gevarieerde bebouwing.
- De kerk op de kop van de Van Citterstraat met de oude begraafplaats.
- De Noordweg (deel van oude N57), die de verbinding van Middelburg naar Serooskerke vormt. Deze oude steenweg verliest zijn belangrijke verkeersfunctie door de aanleg van de nieuwe N57 oostelijk van de kern. Hierdoor ontstaan er mogelijkheden voor een herprofilering van de weg tot een dorpse straat. De bebouwing langs de Noordweg is zeer gevarieerd. De molenstomp en het voormalige gemeentehuis uit 1930 zijn de markantste gebouwen aan deze weg. Met name aan de noordzijde neemt de dichtheid van het bebouwingspatroon geleidelijk af zodat een vloeiende overgang naar het landelijk gebied ontstaat.
- Het knooppunt aan de zuidkant, waar de Leliëndaalse weg (deel van oude N57) en de Noordweg (zowel richting Middelburg als in Sint Laurens) samenkomen. Dit vooral verkeerskundig knooppunt wordt gemarkeerd door het sportveldencomplex en de nieuwe begraafplaats.
- De Kasteelstraat-Kerklaan, die Hof Popkensburg (bestemd in bestemmingsplan buitengebied) met de Noordweg verbindt. Het pleintje bij de kerk en de groenstrook met fraaie bomen aan de Noordweg geven deze noordelijke oost-west-as allure.
- De Singelweg-Boudaenlaan, die een meer centrale oost-westas vormt. Deze as met een ruim groen profiel verbindt het landelijk gebied ten westen van de kern met het natuurgebied de Weidehoek en de Noordweg, waar een deel van het lint onbebouwd is gebleven.
Dit raamwerk is gedurende de afgelopen decennia geleidelijk verdicht met woonstraten. De woonstraten bestaan overwegend uit woningen met 1 en 2 bouwlagen met kap. De verdichting heeft een gevarieerd aanbod aan woningtypes opgeleverd. Daarbij is zowel sprake van aaneengebouwde woningen als twee-onder-een kap en vrijstaande woningen.
Enkele bijzondere elementen binnen deze gebieden zijn:
- de diepe tuinen behorende bij de stroken lintbebouwing aan (de noord- en zuidkant van) de Noordweg;
- het garagebedrijf op de hoek Noordweg-Van Cittersstraat;
- de kerk en het dorpshuis/wijkcentrum aan de Van Cittersstraat met een groot binnengebied met speeltuin;
- aan de zuidzijde van de kern de woonbuurt Brigittadreef met een cluster bosrijke/beboste percelen met villa's en westelijk van de Noordweg-Leliendaalseweg een begraafplaats en een sportcomplex;
- diep in het plangebied doorlopende uitlopers van het buitengebied met agrarische en voormalig agrarische percelen (in met name de zuidelijke helft van het plangebied).