Kapelle Kapelle-Biezelinge

4.2 Functionele analyse

Bevolking

Op 1 januari 2009 woonden er in Kapelle (7.056) en Biezelinge (1.605) in totaal 8.661 inwoners. Dat is 70% van het totale inwonertal van de gemeente Kapelle.

Tabel 4.1. Inwoners van Kapelle en Biezelinge ten opzichte van de gehele gemeente

Jaar	Inwoners Kapelle	Inwoners Biezelinge	Inwoners gemeente
2001	6.514	1.598	11.445
2007	6.887	1.554	11.995
2009	7.056	1.605	12.275
toe / afname 2009 ten opzichte van 2001	+ 542	7	+ 830

De leeftijdsopbouw van de bevolking van Kapelle - Biezelinge in 2009 is als volgt.

Tabel 4.2. Leeftijdsopbouw

Leeftijdsgroep	Kapelle	Biezelinge	Gemeente
0-3	5%	5%	5%
4-11	12%	12%	11%
12-17	9%	9%	8%
18-24	7%	8%	7%
25-39	18%	18%	19%
40-54	23%	23%	23%
55-64	11%	13%	12%
65-74	7%	7%	8%
75-84	6%	4%	5%
85 >>	2%	1%	2%
totaal	100%	100%	100%

Uit tabel 4.2 blijkt dat de leeftijdsopbouw in Kapelle en Biezelinge slechts in geringe mate afwijkt van de totale gemeente. Duidelijk is, dat de leeftijdscategorie 40-54 het sterkst vertegenwoordigd is gevolgd door de leeftijdscategorieën 25-39.

Detailhandel
Het winkelaanbod van Kapelle bestaat uit 43 vestigingen met een totaal verkoopvloeroppervlak (vvo) van 10.630 m². Van dit aanbod is 3.610 m² dagelijks en 7.020 m² niet dagelijks aanbod. In onderstaande diagrammen (bron: Locatus referentieset 2004) is weergegeven hoe het aanbod is samengesteld.

Figuur 4.1. Verkoopvloeroppervlak winkelaanbod Kapelle

(bron: Locatus Retailhandboek / referentieset, 2004)

Figuur 4.2. overzicht winkels per sector

(bron: Locatus Retailhandboek / referentieset, 2004)

In woonplaatsen met een vergelijkbaar aantal inwoners wordt in Nederland gemiddeld 3.010 m² vvo dagelijks en 9.190 m² niet dagelijkse goederen aangetroffen. Het aanbod in Kapelle is dus aan de ruime kant. In de grafiek is deze vergelijking weergegeven, uitgesplitst in branches.

Figuur 4.3. Grafiek winkels uitgesplitst naar branche

(bron: Locatus Retailhandboek / referentieset, 2004)

Eén branche is duidelijk oververtegenwoordigd: de levensmiddelenbranche. Dit is voornamelijk een gevolg van de aanwezigheid van drie supermarkten in Kapelle. De andere branche die tot de dagelijkse goederen wordt gerekend, persoonlijke verzorging, blijft achter. Dit wordt echter deels gecompenseerd door het extra aanbod in de supermarkten. De branches in de niet-dagelijkse sector laten een wisselend beeld zien. Er is duidelijk sprake van een klein oppervlak in de doe-het-zelf-branche.

Het winkelaanbod en de ligging
Behalve de omvang en gevarieerdheid van het winkelaanbod in een kern is ook de ligging van de winkels ten opzichte van elkaar een belangrijke factor voor het functioneren van een winkelgebied.

Het beleid van de gemeente is er op gericht het winkelaanbod zoveel mogelijk te concentreren, waarbij aan de Weststraat het ontstaan van een boodschappengebied wordt nagestreefd. In dit gebied bevinden zich thans twee supermarkten (aan het plein bij de Weststraat en Biezelingsestraat). Versspecialisten en andere winkeliers kunnen profiteren van de aantrekkingskracht van deze twee supermarkten.

Eén grote publiekstrekker bevindt zich buiten het centrum van Kapelle. Dat is de in Biezelinge gelegen vestiging van Aldi. Deze supermarkt heeft een duidelijk regionale functie.

Functioneren winkelaanbod in Kapelle

Bestedingen
Om een duidelijk beeld te krijgen van het functioneren van detailhandel in een kern is inzicht nodig in de bestedingen en omzetten die ter plaatse behaald worden. In bijlage Bestedingen detailhandel Kapelle en 1 zijn de bij deze paragraaf gebruikte tabellen opgenomen.

De uitgaven die door de gemiddelde Nederlander in de detailhandel worden gedaan zijn bekend. Op basis van specifieke bevolkingskenmerken (zoals huishoudensgrootte, leeftijdsopbouw, inkomen, aandeel allochtonen) kan de afwijking van de bestedingen in Kapelle ten opzichte van dat gemiddelde worden bepaald (zie bijlage 1). Door deze bestedingen per persoon vervolgens te vermenigvuldigen met het inwonertal kan het bestedingspotentieel worden bepaald: dit bedrag is € 16,7 miljoen voor dagelijkse respectievelijk € 19,8 miljoen per jaar aan niet-dagelijkse aankopen.

Het aldus berekende bedrag wordt vanzelfsprekend niet in zijn geheel uitgegeven in de winkels van Kapelle. Een deel van de aankopen zal ook in andere plaatsen worden gedaan, met name in Goes. Het bindingscijfer geeft aan welk percentage van het bestedingspotentieel uiteindelijk wél wordt besteed in Kapelle, de zogeheten gebonden bestedingen. Daarnaast is over het algemeen ook sprake van percentage van de omzet dat afkomstig is van buiten de kern, de toevloeiing. De toevloeiing wordt uitgedrukt als een percentage van de omzet die in een kern gerealiseerd wordt. Voor het bepalen van de koopkrachtbinding zijn de afstand tot nabijgelegen grotere winkelgebieden van belang, alsmede de attractiviteit van het aanbod in de eigen kern: des te meer keuze in de eigen woonplaats, des te hoger de binding. Toevloeiende koopkracht komt in de regel van de inwoners van (kleinere kernen) uit het omliggende gebied. Daarnaast kan toerisme een belangrijke rol spelen in de toevloeiing van "vreemde" koopkracht.

De koopkrachtbinding en toevloeiing in de dagelijkse sector worden iets hoger dan normatief geraamd vanwege het complete supermarktaanbod, zowel in kwantiteit als in kwaliteit. In de omliggende plaatsen blijft het aanbod enigszins achter. Kapelle zal daarom functioneren als een (sub-) regionaal koopcentrum.

Voor Kapelle is, rekening houdend met de genoemde factoren, uitgegaan van de volgende percentages (tabel 4.3).

Tabel 4.3. Binding en toevloeiing

	binding	toevloeiing
dagelijks	87%	18%
niet dagelijks	45%	23%

Omzetten
Het met de genoemde gegevens te berekenen omzetpotentieel wordt vervolgens geconfronteerd met de omzet die het winkelaanbod in Kapelle nodig heeft om op gemiddeld (voor Nederland) niveau te kunnen functioneren. Deze gemiddelde omzetten zijn bekend per branche. Voor het supermarktaanbod is rekening gehouden met de specifieke normomzet per formule.

Figuur 4.4. Ligging winkels en publiekstrekker

Functioneren dagelijkse sector
Het in Kapelle aanwezige winkelaanbod in de dagelijkse sector heeft, op basis van de samenstelling en de omvang ervan, voor een goed functioneren een omzet nodig van ongeveer € 27,3 miljoen per jaar. De bestedingen in de kern komen op jaarbasis uit op een bedrag van ongeveer € 18,4 miljoen. Confrontatie van de gerealiseerde met de benodigde omzet levert een negatief verschil op van ongeveer € 9 miljoen. Omgerekend naar distributieve marktruimte is 1.200 m² vvo te veel aanwezig.

Functioneren niet-dagelijkse sector
Voor het goed functioneren van de niet-dagelijkse sector is een omzet nodig van ongeveer € 15 miljoen op jaarbasis. De bestedingen in Kapelle bedragen per jaar ongeveer € 12 miljoen. Omgerekend naar meters vvo is dit een negatief verschil van 1.400 m².

In bijlage Berekening distributieve ruimte is een weergave van de distributieplanologische berekening opgenomen.

Conclusie en nuancering
In de dagelijkse sector is in Kapelle sprake van een overschot aan winkeloppervlak. Dit is met name een gevolg van de aanwezigheid van drie supermarkten. In feite zou de aanwezigheid van twee supermarkten voldoende zijn. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de vestiging van de Aldi een duidelijk regionale functie heeft. Voorts hebben de kern Kapelle - Biezelinge vanuit de historie altijd al een ruim aanbod gehad betreffende supermarkten. Het aanbod in de niet-dagelijkse sector is niet volledig. In sommige branches is een overaanbod - de meubelzaak in het centrum neemt een bijzondere plaats in - andere branches zijn ondervertegenwoordigd.

De uitbreidingsmogelijkheden ten aanzien van de detailhandel in Kapelle moeten als zeer beperkt worden beschouwd. Zowel in de dagelijkse als in de niet-dagelijkse sector is sprake van een omzettekort. Dit wil niet zeggen dat er helemaal geen mogelijkheden meer zijn in Kapelle. Er zijn branches die ontbreken of ondervertegenwoordigd zijn. Toevoeging in deze branches behoort zeker tot de mogelijkheden. Hiervoor is nader specifiek onderzoek gewenst. Er lijkt in Kapelle echter geen plaats meer te zijn voor een uitbreiding van branches die al zijn vertegenwoordigd. In dat verband zorgen de historisch gegroeide situaties bij de supermarkt en de meubelbranche voor een "vertekend" beeld en er is derhalve impliciet voor andere branches enige ruimte voor versterking van de structuur wanneer dit plaatsvindt in het centrumgebied van Kapelle en in de directe omgeving van winkels in andere delen van het plangebied.

Horeca
Horecavoorzieningen komen in Kapelle voor aan het Kerkplein, Biezelingsestraat en aan de Ooststraat. In Biezelinge zijn de horecavoorziening gelegen aan de Smokkelhoekweg en aan de Juffersweg.

Onderwijsvoorzieningen
In het plangebied zijn meerdere onderwijsvoorzieningen gevestigd, zie figuur 2. Het betreffen:

• Christelijke basisschool De Linge gevestigd aan de Noordstraat 5;
• Openbare basisschool De Moolhoek gevestigd aan de Lange Meet 1;
• Protestants christelijke basisschool 't Honk gevestigd aan de Van der Biltlaan 19a;
• Reformatorische basisschool Juliana van Stolberg gevestigd aan het Kerkplein 15;
• SO-VSO school op gereformeerde grondslag Eben-Haëzer (ZMLK) gevestigd aan de Bruëlisstraat 21 en Coxstraat 9.

Kerkelijke voorzieningen
In het plangebied bevinden zich vijf kerken: drie in Kapelle en twee in Biezelinge:

• Nederlands Hervormde kerk aan het kerkplein in Kapelle;
• Gereformeerde kerk aan de Biezelingsestraat in Kapelle;
• Gereformeerde gemeente aan de Goessestraatweg in Kapelle.
• Christelijk gereformeerde kerk aan de Biezelingseweg in Biezelinge;
• Nederlands Hervormde kerk aan de Noordstraat in Biezelinge.

Welzijns- en maatschappelijke voorzieningen
In Kapelle en Biezelinge zijn naast genoemde onderwijs- en kerkelijke voorzieningen, welzijns- en maatschappelijke voorzieningen gelegen. Dit betreffen:

• het gemeentehuis aan het Kerkplein in Kapelle;
• Gemeenschapscentrum De Vroone aan de C.D. Vereekestraat te Kapelle;
• Pensiontehuis Toevlucht aan de Biezelingsestraat te Kapelle;
• Verzorgingstehuis Cederhof aan de Bruëllisstraat / C.D. Vereekestraat;
• Openbare bibliotheek aan de Van der Biltlaan.

Recreatie
In het plangebied zijn vijf recreatieve voorzieningen aanwezig. In Biezelinge zijn geen recreatieve voorzieningen gelegen. In Kapelle bevindt zich aan de Vroonlandseweg het Sportcomplex Groenewoud, een tennis- en squashhal en de tennisbanen van Tennisvereniging Kapelle. Aan de Ooststraat is een fitnesscentrum gevestigd.

Bedrijven
De bestaande bedrijven in het plangebied, zoals opgenomen in bijlage 3, zijn zeer verschillend van aard en omvang en vallen in de milieucategorieën 1, 2, 3.1, 3.2, 4.1 en 4.2. Ten tijde van de verlening van de milieuvergunning of de behandeling van de melding voor de bestaande bedrijven is er getoetst aan de fysieke bestaande situatie waarbij per milieuaspect een afweging is gemaakt met het oog op de omgeving. Bij vergunningplichtige bedrijven is de milieubelasting op basis daarvan door middel van voorschriften begrensd. Andere bedrijven vallen onder het Activiteitenbesluit.

Commerciële dienstverlening en kantoren
In het plangebied is op meerdere locaties sprake van afzonderlijk gehuisveste commerciële dienstverlening of van kantoorpanden.

Verkeer- en infrastructuur
Autoverkeer
Externe wegenstructuur
Het westelijk deel van Kapelle wordt in zuidelijke richting ontsloten via de route Dijkwelsestraat - Dijkwelseweg - Nieuwe Vierwegen. Deze route verbindt dit deel van de kern met de rijksweg A58 (Vlissingen - Roosendaal) en geeft aansluiting op de Stationsstraat. De route Biezelingsestraat - Noordstraat - Jufferswegje - Abdijstraat - Smokkelhoekweg - Schoorse Oudedijk verbindt Biezelinge en het oostelijk deel van Kapelle met de provinciale weg N289 en de rijksweg A58. In noordelijke richting vindt de ontsluiting plaats via de Ooststraat en de Wemeldingse Zandweg, die Kapelle met Wemeldinge verbindt. In westelijke (Goes) en oostelijke (Yerseke) richting is de Noordweg / Postweg de ontsluitingsweg.

Interne wegenstructuur
In het wegencategoriseringsplan (1998) heeft de gemeente haar categorisering van wegen volgens de richtlijnen van Duurzaam Veilig vastgelegd. Binnen het plangebied zijn de volgende wegen gecategoriseerd als gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom met een maximumsnelheid van 50 km / u:

• Postweg;
• Wemeldingse Zandweg;
• Ooststraat, gelegen tussen de Gistellisstraat en de Wemeldingse Zandweg;
• Biezelingsestraat;
• Noordstraat, gelegen tussen de Biezelingsestraat en Jufferswegje;
• Jufferswegje;
• Abdijstraat;
• Stationsstraat;
• Dijkwelsestraat en Dijkwelseweg;
• Goessestraatweg.

De overige wegen in het plangebied zijn gecategoriseerd als erftoegangsweg met een maximumsnelheid van 30 km / u.

De inrichting van de straten volgens de richtlijnen van Duurzaam Veilig en in het kader van de wegencategorisering zal zoveel mogelijk binnen de planperiode van het nieuwe bestemmingsplan worden uitgevoerd. Daarbij moet overigens worden opgemerkt dat een (groot) deel van de straten in beide kernen reeds een duurzaam veilige inrichting heeft.

Verkeersintensiteit (autonoom)
De verkeersintensiteiten zijn gebaseerd op de verkeersstromenkaart 2007 van de provincie Zeeland, verkeerstellingen en voor zover nodig op aannames. Door rekening te houden met een autonome groei van 1,5% per jaar zijn de intensiteiten (exclusief ontwikkelingen) bepaald voor de prognosejaren 2009, 2010 en 2020. Binnen het voorliggende bestemmingsplan worden op 11 locaties ontwikkelingen mogelijk gemaakt. Deze nieuwe ontwikkelingen hebben een verkeersaantrekkende werking die in de gebruikte verkeersintensiteiten voor de sectorale toetsen zijn meegenomen. Door het beoogde programma af te zetten tegen de geldende verkeersproductie en - attractiecijfers is de totale verkeersaantrekkende werking bepaald. De beoogde ontwikkelingen bevinden zich in het woonmilieutype "centrum-dorps". Voorts is rekening gehouden met aannames ten aanzien van de afwikkeling van het verkeer over de wegen. In de tabel zijn de verkeersintensiteiten weergegeven voor de actuele situatie en de toekomstige situatie (inclusief toekomstige ontwikkelingen).

Tabel 4.4. Verkeersintensiteiten (afgerond op honderdtallen)

weg	2009		2010		2020
	excl. ontw.	incl. ontw.	excl. ontw.	incl. ontw.	excl. ontw.	incl. ontw.
Noordweg (west)	6.000	7.200	6.100	7.300	7.000	8.300
Noordweg (oost)	4.100	4.400	4.200	4.400	4.900	5.100
Goessestraatweg	3.200	3.500	3.300	3.500	3.800	4.000
Hillewerfweg	900	900	900	900	1.100	1.100
Ooststraat	4.300	4.600	4.300	4.700	5.000	5.400
Vroonlandseweg (noord)	2.000	2.000	2.000	2.100	2.300	2.400
Vroonlandseweg (zuid)	1.500	1.500	1.500	1.600	1.700	1.800
Stationsstraat	3.000	3.600	3.000	3.700	3.500	4.200
Biezelingsestraat	6.000	6.400	6.100	6.500	7.100	7.500
Biezelingseweg	1.700	2.800	1.700	2.800	2.000	3.100
Dijkwelseweg	7.500	8.300	7.700	8.400	8.900	9.600
Dankersweg	500	500	500	500	600	600

Een uitvoeriger toelichting op de verkeersintensiteiten is opgenomen in bijlage 6.

Langzaam verkeer
Voor fietsers geldt in algemene zin dat zij gebruikmaken van dezelfde infrastructuur als het autoverkeer. Conform de richtlijnen van Duurzaam Veilig wordt gestreefd naar een inrichting van gebiedsontsluitingswegen waar het fietsverkeer gescheiden van het autoverkeer wordt afgewikkeld. In de huidige situatie zijn relatief weinig vrijliggende fietspaden of ventwegen aanwezig; alleen op de Postweg, de Wemeldingse Zandweg en op de noordzijde van het oostelijk deel van de Stationsstraat worden fietsers door middel van fietssuggestiestroken gescheiden van het autoverkeer afgewikkeld. Op de erftoegangswegen in het plangebied worden fietsers conform de richtlijnen van Duurzaam Veilig gemengd met het autoverkeer afgewikkeld.

In het hele plangebied zijn in z'n algemeenheid voor voetgangers trottoirs aanwezig.

Openbaar vervoer
Het plangebied is goed bereikbaar per openbaar vervoer. Bijna het hele plangebied ligt binnen een straal van 1.000 meter van het NS-station Kapelle - Biezelinge. Dit station ligt aan de spoorverbinding Vlissingen - Bergen Op Zoom (1 uurs verbinding). Het plangebied wordt per openbaar busvervoer tevens ontsloten door lijndienst 27 en 28. De verbinding naar Goes is 1 x per uur. De verbinding richting Yerseke vindt 's ochtends 1x maal plaats en 5 maal laat in de middag en 's avonds.

Parkeren
Parkeren in het plangebied gebeurt zowel op eigen terrein als in de openbare ruimte. In het hele plangebied zijn langsparkeervakken aangelegd en op verschillende locaties liggen openbare parkeerterreinen. Volgens de richtlijnen van Duurzaam Veilig wordt gestreefd naar het reserveren van voldoende ruimte voor het realiseren van parkeervakken op gebiedsontsluitingswegen. Voor de ontwikkelingslocaties in het plangebied geldt dat het realiseren van voldoende parkeergelegenheid (zo veel mogelijk op eigen terrein) een belangrijke randvoorwaarde voor de ontwikkeling is.

Groenvoorzieningen
Grote wijzigingen in de bestaande groenstructuur zijn niet aan de orde. Het accent zal met name liggen op onderhoud en verbetering.

Kapelle
Het karakter van het groen is nauw verweven met de (stedenbouwkundige) ontwikkeling. In de historische kern en de oude toegangswegen is het groenaanbod weliswaar zeer gering maar zijn de aanwezige groenelementen wel zeer waardevol (oude bomen), zoals de beplanting rond de Nederlands Hervormde Kerk in Kapelle. De ouderdom van de wijken speelt een belangrijke rol bij het groenaanbod. In grote lijnen is het beeld als volgt.

• In Kapelle-west (met uitzondering van de Van der Biltlaan) weinig groen en het aanwezige groen is kleinschalig.
• In Kapelle-oost is verhoudingsgewijs meer groen en verspreid liggende grootschalige groenelementen. op verschillende plaatsen en met name in de nieuwere gedeelten speelt het particulier groen (tuintjes) een rol in de aanblik van de wijk.
• In Kapelle-Eliwerve en Overtieringe liggen de grootschalig groenelementen centraal in de wijk, in samenhang met de overige groenelementen.

Het gebruiksgroen op dorpsniveau heeft in de kern Kapelle qua ligging een gebruiksfunctie voor de directe woonomgeving (blok- en buurtniveau) in zich. Op enkele plaatsen in de wijken ontbreekt een gebruiksgroenvoorziening op blok- en buurtniveau. Tussen de voorzieningen op dorpsniveau ontbreekt een duidelijke onderlinge samenhang en een verbinding met de uitloopzone aan de oostkant van het dorp. Dit uitloopgebied met sportvelden en het boscomplex aan de Dankersweg is voor de gebruiksfunctie van het groen in Kapelle van grote betekenis.

Biezelinge
Nabij het marktplein in Biezelinge ligt de oude haven (thans speelveld) als gebruiksgroenvoorziening op dorpsniveau. Deze vervult tevens een gebruiksfunctie voor de directe woonomgeving. De enige voorziening voor het maken van een "ommetje" is het pad naar de Zwarte Weel. Voor het overige is men aangewezen op de voorzieningen rond Kapelle.