Schenkel-Groenewoud

5.1 Ruimtelijke analyse

5.1.1 Stedenbouwkundige karakteristiek

De stedenbouwkundige karakteristiek van de wijken Groenewoud en Schenkel, is in belangrijke mate bepaald door de periode van ontwikkeling en realisatie. In de opzet van Groenewoud is duidelijk de C.I.A.M.-gedachte te herkennen, die in de periode 1958-1968 sterk bepalend was voor de vormgeving van nieuwe uitbreidingsgebieden. (C.I.A.M.= Congres Internationaux d' Architecture Moderne, een reeks van totaal 11 congressen over de principes van architectuur en stedenbouw in de periode 1928 - 1959)

Groenewoud

Het beeld van de wijk Groenewoud, gebouwd in de periode 1958 - 1968, heeft net als de ernaast gelegen wijk Sterrenkwartier, de kenmerken van deze stedenbouwkundige visie uit de jaren zestig: duidelijke scheiding van de gestapelde bouw en de eengezins- woningen, gescheiden groenzones, een aparte strook voor alle voorzieningen en een overwegend loodrecht stratenpatroon, waarbij de auto in principe overal kan komen. Licht en luchttoetreding vormden samen met "open ruimte als ruimtelijk bindend element" centrale ontwerpthema's.

In de verkaveling van Groenewoud zijn globaal drie ruimtelijke eenheden te onderscheiden:

1. de flatstrook

De flatstrook Groenewoud heeft in de afgelopen 10 - 15 jaar een ingrijpende herstructurering doorgemaakt. Het oorspronkelijke regelmatige patroon van haakvormige blokken in middelhoogbouw is door gedeeltelijke sloop en de nieuwbouw van eengezins- woningen veranderd in een gevarieerd woonmilieu, waarbij de koppen van de strook ruimtelijk begrensd worden door hoogbouw en in het midden een gebogen bouwvolume is gerealiseerd met een grote serre, waardoor een overdekt binnenplein is ontstaan, bedoeld als ontmoetings- en verblijfsruimte ten behoeve van de huisvesting van ouderen.

2. de verkaveling met eengezinswoningen

Deze zijn gesitueerd aan weerszijden van de voorzieningenstrook in een open haak structuur en in een half gesloten blokverkaveling. Deze vorm van verkavelen met relatief ruime groengebieden als overgangszone tussen de privé-tuinen en het openbare gebied geeft een rustig en overzichtelijk ruimtelijk beeld. Langs de groenstrook in het zuiden van de wijk Groenewoud staat een aantal vrijstaande woningen in een ruime groene setting.

Er zijn in een aantal binnenterreinen ook garageboxen opgenomen, die als afscheiding dienen tussen de geparkeerde auto's en de privé-tuinen.

3. de voorzieningenstrook.

De voorzieningenstrook is de afgelopen periode grondig gerenoveerd, zo is het voormalige winkelcentrum veranderd in een modern, eigentijds winkelcentrum en is een vestiging gerealiseerd van de Brede School, waarbinnen een aantal functies aanwezig zijn.

Verder zijn enkele scholen in dit gebied afgebroken, waardoor een grote onbebouwde ruimte is ontstaan. Deze kan worden ingevuld met het plan 'Hart van Groenewoud'' .

bebouwingstypologie Groenewoud

Gildenwijk

Het beeld van de Gildenwijk, die eind jaren zeventig tot stand kwam, is een resultaat van de stedenbouwkundige opvattingen rond 1980. Dit blijkt uit de sterk doorgevoerde vormen van woningdifferentiatie en vermenging van woningtypes. Zo komen binnen hetzelfde bouwblok vaak uiteenlopende goot- en bouwhoogten voor. Er is - als reactie op de verkavelingen uit de periode daarvoor - gekozen voor het zoveel mogelijk terugdringen van de invloed van de auto en is meer prioriteit gegeven aan het ontwikkelen van een stelsel van vrijliggende fietspaden. Daarbij hoort ook het concentreren van de parkeerplaatsen op grotere terreinen. Verder is er in de Gildenwijk uitdrukkelijker dan in Groenewoud aandacht besteed aan de strikte scheiding tussen openbare en privé-ruimten; dit is in de verkaveling terug te vinden doordat er op veel plaatsen gewerkt is met gesloten hoekbebouwing. Vaak zijn er geen of zeer ondiepe voortuinen, hetgeen het stedelijke (stenige) karakter ten goede komt.

De verkaveling van de Gildenwijk is in hoge mate bepaald door de verschillende richtingen die er in dit deel van het plangebied aanwezig zijn: Het gebied heeft een driehoekige hoofdvorm, bepaald door de ontsluitingswegen, waarop verschillend is gereageerd met de gesitueerde bebouwing. Zo zijn langs en evenwijdig aan de Ruwaard van Puttenweg gestapelde woningen gebouwd, met loodrecht daarop eengezinswoningen, terwijl langs de groenstrook de bebouwing in half gesloten bouwblokken hier vrijwel loodrecht op aansluit. Het andere deelplan sluit qua verkavelingsrichting hierop aan en vormt weer een eenheid met de aangrenzende gesloten blokken. Dit deel van de Gildenwijk wordt gekenmerkt doordat gebruik is gemaakt van strakke, geometrische vormen. Het plan wordt ruimtelijk beëindigd door een in een halve cirkel ontworpen bouwblok met gestapelde bebouwing, in hoogte variërend van 4 tot 6 lagen.

bebouwingstypologie Gildenwijk

Schenkel

Het ruimtelijk beeld en de stedenbouwkundige karakteristiek van de wijk de Schenkel is te typeren als een reactie op de in de zeventiger jaren veelvuldig toegepaste woonerf - verkavelingen. Er is in deze wijk juist weer teruggegaan naar de heldere structuren uit de jaren 60. De in de zeventiger jaren zo populaire woonerf- verkavelingen voldeden namelijk niet meer aan de inmiddels gewijzigde inzichten met betrekking tot de herkenbaarheid en samenhang in stedenbouwkundige structuren. Er ontstond meer behoefte aan heldere structuurelementen, waaraan de woonbuurten gekoppeld werden. De wijk de Schenkel is gerealiseerd in de periode 1986 - 1995

In verband met de langgerekte vorm van de Schenkel en het feit dat de metro als een vrij bepalende diagonaal aan de rand van het bestemmingsplangebied loopt, is gekozen voor een eenvoudige hoofdontsluitingsstructuur in de vorm van een driehoek, waarvan de basis gevormd wordt door de Schenkelweg/Maaswijkweg, met als ruimtelijke begrenzing de Schenkeldijk. De top van de driehoek is gelegen aan de Maasboulevard.

De ene schuine zijde, de Rivierlaan, waarlangs de hoofdontsluiting loopt, is evenwijdig aan het metro-tracé, en sluit aan op het centrum/ metrostation. Daar achter ligt het bedrijfs- terrein Schenkel, waarvan de voorkanten zich duidelijk presenteren naar de wijk Schenkel. De andere diagonaal loopt vanaf het dijkniveau met een doorbreking van de Schenkeldijk door tot aan de Maaswijkweg.

Deze hoofdontsluiting, die met een breed profiel is ingericht, heeft duidelijk een laan- karakter, met een beplanting van eerste orde bomen. Binnen de hoofdontsluitingstructuur van de Schenkel, die loopt via de Rivierlaan / Donaulaan zijn alle hieraan ondergeschikte wegen te bereiken. De heldere ontsluiting is verder vormgegeven in normale straten en duidelijke singelprofielen.

De woongebieden zijn ingericht met een duidelijke verkeershiërarchie, waarbij voor het eerst gebruik is gemaakt van licht gebogen profielen. Dit geeft een sterke ruimtelijke werking (zichtlijnen) en sluit goed aan op de natuurlijke vorm van de Schenkel. Er is verder nog een onderscheid te maken tussen een lusontsluitng en gebieden met woonstraatjes, zoals bij een patioverkaveling. De boulevard onderscheidt zich als een apart element in het plan, en is in de hele Schenkel voelbaar/zichtbaar. De ruimtelijke voortzetting van deze bebouwing is op dit moment in ontwikkeling / uitvoering, in het plan de Elementen (De Dijk).

Het hoogteverschil tussen het dijkniveau en het deel Schenkel-laag is opgelost door een terrasvormig maaiveld te maken, waar een apart ruimtelijk effect vanuit gaat. Dit is in de diverse deelplannen die in deze zone gebouwd werden, goed herkenbaar.

Tenslotte is de openbare ruimtestructuur, waarin singelprofielen, de groene as en de schaatsplas opgenomen zijn in grote mate bepalend voor de beleving van de Schenkel.

bebouwingstypologie Schenkel

Ziekenhuis en scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs

Tussen de Ruwaard van Puttenweg, De Groenewoudlaan en de Korte Schenkeldijk zijn het Ruwaard van Putten ziekenhuis en de scholengemeenschap "de Ring van Putten" gesitueerd, inclusief de daarbij behorende (parkeer)verharding en de buitenruimten.

Ook is in het aangrenzende groen een skatebaan opgenomen. Zowel het ziekenhuis als de school zijn de afgelopen jaren flink uitgebreid, waarbij op het terrein van het ziekenhuis een aantal afzonderlijke gebouwen is opgericht. Een huisartsen post, extra voorzieningen ten behoeve van de eerste hulp enzovoorts.

5.1.2 Ontsluitingsstructuur

De aanwezige ontsluitingsstructuur is ontworpen en aangelegd tegelijkertijd met de ontwikkeling van de verschillende wijken. voor de Schenkel is een duidelijke hoofd- structuur gerealiseerd, waarbij er één doorgaande wijkontsluitingsweg loopt vanaf de Schenkelweg (deel van de ring), via de Maasboulevard, en weer aansluit op de Maaswijk- weg. Over deze doorgaande route (de Rivierlaan/Donaulaan) loopt ook de openbaar vervoer lijn. Deze weg is ingericht als 50 km- zone.

Aan deze hoofdroute liggen de verschillende buurtontsluitingswegen. Al het overige gebied is ingericht als verblijfsgebied, 30 km-zone.

Daarnaast functioneert een netwerk van langzaam verkeersroutes, deels over de Schenkeldijk, en voor een deel gericht op het centrum. Er zijn zowel fiets- als wandelroutes in beide wijken aanwezig.

ontsluitingsstructuur Schenkel - Groenewoud

5.1.3 Groen- en waterstructuur

De huidige groenstructuur is gebaseerd op de stedenbouwkundige opzet van de wijk. Het hart van de wijk, de belangrijke wegen en de randen van de wijk zijn bepalend voor het groenbeeld. Bij de wegen zijn het voornamelijk de bomen die het beeld bepalen. In het centrumgebied en aan de randen wordt het beeld tevens door heesters en grasvlakten ingevuld.

Nader beschouwd is in de groenstructuur van de Schenkel vooral bepalend de aanwezigheid van de Schenkeldijk die als groen element op meerdere plaatsen duidelijk aanwezig is. Bij het gedeelte van de Schenkel dat grenst aan de Oude Maas is het niveau van de dijk bepalend geweest voor de stedenbouwkundige opbouw van de wijk. Er is langs de Schenkel een groene boulevard aangelegd, met een fiets en wandelroute. Het Allemanshaventje vormt de oostelijke begrenzing. Van belang in de groenstructuur zijn de in landschappelijk en natuurwetenschappelijk opzicht waardevolle oevers.

Binnen de Schenkel is een centrale groene as aangelegd die de verbinding vormt tussen het lager gedeelte van de Schenkel en de boulevardbebouwing. Verder is nog van belang de waterplas (kunstijsbaan) die gesitueerd is langs het metroviaduct en die aan twee zijden een groene oever + beplanting heeft. Tussen de wijk Groenewoud en de Schenkel- weg is een brede groenzone aangehouden, waarin diverse speelvoorzieningen zijn opgenomen.

Tussen de Gildenwijk en Groenewoud is een brede groene buffer aangelegd, waarin ook diverse langzaamverkeers verbindingen lopen. Tenslotte is ook langs de Heemraadlaan een brede groene strook aangelegd, met speelvoorzieningen voor de wijk.

In de structuur van beide wijken zijn verspreid kleinere groen en speelvoorzieningen aangelegd.

waterstructuur Schenkel-Groenewoud

groenstructuur / openbare ruimte Schenkel-Groenewoud