Leiden Noordwest

2.2 Noordwest

Het plangebied beslaat de wijken Vogelwijk, Houtkwartier en de Raadsherenbuurt. De twee oudste elementen in dit gebied zijn de Maredijk en de Rijnsburgerweg, beide middeleeuws. De Rijnsburgerweg ontleende z'n belang aan de verbinding van Leiden met de abdij van Rijnsburg en de verdere verbinding langs de duinen richting Haarlem. Langs deze uitvalswegen kwam al vroeg lintbebouwing tot stand. Langs de Maredijk werden vanaf de 18e eeuw meerdere houtzaagmolens gebouwd, vaak met bijbehorende woonhuizen. Het plangebied ligt gedeeltelijk op de strandwal. Daarop ontstonden vanaf de 17e eeuw diverse landgoederen zoals Endegeest en Poelgeest. In de 19e eeuw ontstond de zelfstandige gemeente Oegstgeest. Vanaf 1895 werden het Psychiatrisch ziekenhuis Endegeest en het Academisch Ziekenhuis aan de Rijnsburgerweg gebouwd. Dat stimuleerde verder de bouw van luxe herenhuizen langs de Stationsweg en de Rijnsburgerweg. De uitbreiding van het gemeentelijk grondgebied van Leiden en de goede verbindingen leidden ertoe dat de grond achter de Rijnsburgerweg in de jaren '20 werd bebouwd. Op deze wijze kwamen de Vogelwijk en het Poelgeest- en Houtkwartier tot stand. In de Vogelwijk zijn vooral veel eengezinswoningen gebouwd die vrij eenvoudig van opzet waren en in gesloten gevelrijen werden gebouwd. In het Poelgeest- en Houtkwartier werden naast eengezinswoningen ook luxere eengezinswoningen en vrijstaande villa's gebouwd. De bebouwing kreeg hier een groene afsluiting door de aanleg van het "Volkspark de Leidse Hout" (hierna 'Leidse Hout'). Dit park is een gemeentelijk monument sinds 24 februari 2009 en bestaat uit een wandel-, bos-, en sportpark. De Leidse Hout was een initiatief van een communistisch raadslid. Geholpen door giften van rijke industriëlen is dit park vanaf 1928 aangelegd als park waar de Leidse arbeidersbevolking zou kunnen ontspannen, wandelen en sporten. Het is nu één van de weinige volksparken in Nederland waar de combinatie van wandelpark en sportpark nog als zodanig functioneert. Na de oorlog is de bebouwing van deze wijken nog incidenteel aangevuld.

Uitsnede historische kaart anno 1850	Uitsnede historische kaart anno 1905

Uitsnede topografische kaart anno 2005