Laakwijk-Schipperskwartier

5.6 Neherkade/Gemaalstraat

Achtergrond

Het tweede wijzigingsgebied heeft betrekking op een locatie van 1,2 hectare, begrensd door de Neherkade, de Trekvliet, de Laakweg en de Rijswijkseweg. Op de locatie staat een bedrijfshal die sinds de jaren '70 in gebruik is als supermarkt. Het winkelend publiek parkeert er op het dak. De oudbouw tussen de supermarkt en de Gemaalstraat is recent gesloopt ten behoeve van de verdere planontwikkeling. Tussen de Gemaalstraat en de Trekvliet is in de jaren '80 een drukkerij vervangen door twee gebouwen: een kantoor en een laboratorium waarin de Keuringsdienst van Waren was gevestigd maar dat nu leeg staat. Op de kop van de locatie aan de Rijswijkseweg is in 2004 een appartementencomplex op een plint met voorzieningen gerealiseerd. Aansluitend onderging de supermarkt een facelift.

De strook tussen de Neherkade en de Laakweg vormde een overgangszone tussen het industriegebied Laakhavens en het woongebied Laakkwartier. Vanaf begin jaren '70 vond er herstructurering plaats. Hierbij lag het accent op wonen, met langs de Neherkade bedrijfsruimten in combinatie met wonen. Achtereenvolgens is de Stieltjesstraat e.o., het Hagemeijerterrein, de Lage Huisjes en het Slachthuisterrein herontwikkeld. Het plan van architect Aldo Rossi met de indrukwekkende Lamel is hierin het 'letterlijke' hoogtepunt. De eerste plannen voor de locatie Neherkade-Gemaalstraat dateren uit 1991. Uitgangspunt was een gesloten bouwblok waarmee de stedelijke wand langs de Neherkade zou worden voltooid.

Als inleiding naar de woonwijk Laakkwartier ligt de locatie in een zone die de overgang vormt van de drukke steenachtige Neherkade naar de rustige groene ruimte van het riviertje de Laak. Dit karakterverschil is in reeds gerealiseerde plannen uitgewerkt. Waar op het Slachthuisterrein de Lamel is gebouwd, een 450 meter lang woongebouw met een hoogte tot 55 meter, staan langs de Laak op hetzelfde terrein eengezinswoningen in twee lagen plus kap. Zo ontstaat langs de Neherkade een gesloten stedelijke wand met op de begane grond bedrijfsruimten in aansluiting op de Laakhaven, terwijl langs de Laak de verkaveling open is, kleinschaliger en met wonen op de begane grond.

Stedenbouwkundige uitgangspunten

De verkaveling van de locatie Neherkade-Gemaalstraat speelt hierop in. Aan de Neherkade is ze opgebouwd uit een gesloten wand met woningbouw op een plint met bedrijven en/of commerciële doeleinden. Aan de Laakweg is de verkaveling open door uit te gaan van naar voren geschoven gebouwen. De plint ligt iets naar achteren waardoor ruimte ontstaat voor extra groen. Langs de Laakweg wordt op de begane grond gewoond. Het laden en lossen vindt plaats aan de Neherkade. Door het terugleggen van de rooilijn ontstaat hier ruimte voor een ventweg. Het parkeren moet op eigen terrein worden opgelost, in een kelder onder het gebouw of op de verdieping boven de commerciële ruimten. Deze parkeergarage wordt via (de ventweg langs) de Neherkade ontsloten.

Geluid

Voor de bouw van 300 woningen aan de Neherkade/Gemaalstraat wordt de maximale ontheffingswaarde overschreden. Daarom vindt realisatie van 300 woningen aan de Neherkade/Gemaalstraat plaats met een dove gevel aan de Neherkade/Mercuriusweg.

Bouwmassa en bouwhoogte

Ten aanzien van de bouwmassa is, op basis van eisen op het gebied van geluidhinder, een gesloten wand aan de Neherkade als uitgangspunt genomen. Vervolgens is op grond van de hoogte van de eerste fase aan de Rijswijkseweg de basishoogte op 28 meter bepaald. Een hogere wand heeft gelet op de diepte van de kavel een te dominante uitstraling richting het Laakkwartier. Omdat niettemin een groter programma nodig is, is gekozen voor een gesloten wand op basishoogte maar met hoogteaccenten. De verhoging met accenten is langs de gehele Neherkade bescheiden van aard. Uitgaande van bijvoorbeeld het concept van de Lamel, betekent dit accenten tot 40 meter hoog. Deze hoogte komt overeen met de hoogte van flats in de Stieltjesstraat aan het begin van de Neherkade.

Voor een sterker hoogteaccent is de betekenis van de locatie en de ligging ervan in de stad, de hoogtestructuur van de bestaande stad en de bereikbaarheid van belang. De herstructurering van Laakhavens tot een hoogstedelijk gebied met hoogtes tot 70 meter nadert de laatste fase. Dit geldt ook voor de overgangszone tussen de Neherkade en de Laak, met hoogtes tot 50 meter, waarvan deze ontwikkelingslocatie deel uitmaakt. Het Laakkwartier behoort tot de plint van de stad met hoogtes tot 20 meter. De transformatie van de Binckhorst sluit op deze driedeling aan. Het Masterplan Binckhorst gaat uit van een 'hoog'stedelijk milieu richting centrum, een 'laag'stedelijk milieu richting Voorburg en een overgangszone in de vorm van een stadspark. De nieuwbouw op de locatie Neherkade-Gemaalstraat ligt op de kop van dit park en wint zo met de toekomstige transformatie van de Binckhorst aan betekenis. Hoewel niet direct passend in het stedenbouwkundig concept voor de Neherkade (een lange wand met accenten in een symmetrische opbouw) is een hoogteaccent gerechtvaardigd, gelet op de relatie met 1) Binckhorst en 2) Laakkwartier en Schipperskwartier en ook gelet op het kantoorgebouw en het appartementencomplex die aan weerszijden blijven staan. Voor voldoende volume zijn bovenop de basishoogte van 30 meter met accenten tot 40 meter twee accenten tot 50 meter toegevoegd.

Programma

Het stedenbouwkundig plan voor de locatie gaat uit van één gebouw dat bestaat uit 1) ruimte voor bedrijven tot een hoogte van 6 meter en 2) woningen vanaf 6 meter en langs de Laakweg ook op de begane grond. Binnen het bestemmingsvlak en de toegestane hoogte is ruimte voor 2.400 tot 2.800 m² bvo bedrijfsruimte en 200 tot 300 woningen.

Bij de invulling van de locatie moeten de parkeernormen van de gemeente Den Haag worden aangehouden. Voor bedrijfsruimte geldt een norm van 1:200, dat wil zeggen in totaal 12 tot 14 parkeerplaatsen. Deze parkeerplaatsen kunnen op straatniveau, aan de ventweg langs de Neherkade, worden ingericht. Uitgaande van maximaal 300 woningen en de geldende parkeernormen voor woningen (zijn in totaal 210 parkeerplaatsen noodzakelijk. Deze parkeerplaatsen worden in een of twee lagen tussen de bedrijfsruimte en de woningen ingericht. (Uitgaande van minimaal 200 woningen is één parkeerlaag voldoende.)

type woning	parkeernorm (in aantal pp)
eenkamerwoning	0,5
tweekamerwoning	0,7
woning met drie of meer kamers	1,0
vrijesectorwoning	1,0 – 2,0
studenten- en jongeren eenheid	0,25
zorg- en/of serviceappartement	0,5

Verkeersontsluiting

In de bestaande situatie wordt het parkeerdek van de supermarkt vanaf de Neherkade ontsloten: deze verkeerscirculatie wordt gehandhaafd. Bij vertrek komt men via de Gemaalstraat en de Laakweg op de Rijswijkseweg richting Neherkade en het centrum. Beide wegen (de Gemaalstraat en de Laakweg) zijn eenrichtingswegen en het is niet mogelijk vanaf de Laakweg op de Rijswijkseweg linksaf te slaan. In de nieuwe situatie wordt de rooilijn langs de Neherkade verplaatst zodat ruimte ontstaat voor een ventweg. De Gemaalstraat kan vervolgens ten behoeve van de ontsluiting van de parkeergarage worden ingericht voor verkeer in twee richtingen, dat wil zeggen richting Neherkade en richting Laakweg en Rijswijkseweg.