Dalem

2.1 Geschiedenis Dalem

De gemeente Gorinchem bestaat uit twee kernen: de stad Gorinchem en het dorp Dalem.
Gorinchem, een stedelijke nederzetting, is waarschijnlijk omstreeks het jaar 1.000 ontstaan op wat hoger gelegen land nabij een monding van de Linge in de Merwede. De eerste bewoners van de nederzetting waren vissers en boeren.
De kern Dalem maakte tot 1986 deel uit van de gemeente Vuren, gelegen in de provincie Gelderland. Na de gemeentelijke herindeling werd Dalem bij de gemeente Gorinchem gevoegd en ging daardoor tot de provincie Zuid-Holland behoren. Dalem is ontstaan aan het dijklint langs de Boven-Merwede. De dorpse nederzetting is waarschijnlijk in de 11e eeuw al ontstaan. Het heeft in de loop van de tijd zwaar te lijden gehad onder de belegeringen van de vesting Gorinchem (het is regelmatig geplunderd en platgebrand) en verschillende dijkdoorbraken.

De oorspronkelijke bebouwing van Dalem is als dijklint ontstaan langs de Boven-Merwede. Het oude dorp bestaat uit een historische clustering aan het dijklint en de eigenlijke kern achter het dijklint. De historische clustering en de woonkern liggen op een grote afstand van elkaar (op circa 750 m van het plangebied). De oude kern van Dalem op de plek waar de Dalemsedijk, de Lingsesdijk en de Merwededijk op elkaar aansluiten is inmiddels aangewezen als beschermd stadsgezicht van Gorinchem.

In 1840 telde Dalem circa 320 inwoners, met name levend van akkerbouw, veeteelt en griendteelt. Rondom 1925 en na de 2e wereldoorlog hebben nog enige uitbreidingen van het dorp plaatsgevonden.