Noordrand

4.3 Cultuurhistorie

Beleidskader

In 2009 is door het rijk een nieuwe visie op de monumentenzorg geformuleerd genaamd Modernisering Monumentenzorg (MoMo). Eén van de pijlers in deze visie is het belang laten meewegen in de ruimtelijke ordening. Hierbij zal een verschuiving plaatsvinden van objectgerichte bescherming naar een gebiedsgerichte aanpak. In het verlengde van deze pijler is een ander doel in de visie geformuleerd, namelijk het opstellen van een visie op erfgoed. Een belangrijk ander doel van deze nieuwe visie is het formuleren van een visie op erfgoed. De visie, Visie Erfgoed en Ruimte (VER) 'Kiezen voor Karakter', is gericht op het verbinden van de zorg voor het cultureel erfgoed met andere ruimtelijke ontwikkelingsopgaven op het gebied van onder meer economie, veiligheid en duurzaamheid. De visie zet overheden, initiatiefnemers, eigenaren, ontwikkelaars en ruimtelijk ontwerpers er toe aan om de waarde van het cultureel erfgoed in te zetten bij de ontwikkeling van gebieden. De Visie Erfgoed en Ruimte 'Kiezen voor Karakter' is aanvullend aan de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte, waarin het kabinet de unieke cultuurhistorische waarde van nationaal belang planologisch borgt.

De Visie Erfgoed en Ruimte 'Kiezen voor Karakter' is de vervanging voor de in 2009 verlopen 'Nota Belverdere', waarin een visie is gegeven op de wijze waarop met de cultuurhistorische kwaliteiten van gebieden en objecten in de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling in Nederland kan worden omgegaan.

Daarnaast is met ingang van 1 januari 2012 het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) aangepast. Hierin is opgenomen dat in het bestemmingsplan een beschrijving moet worden opgenomen van de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden.

Monumentenzorg

Alle, op het moment van planvaststelling in het plangebied aanwezige, rijks-, gemeentelijke en overige monumenten dienen te worden aangeduid in het bestemmingsplan. Er bevindt zich echter alleen een Rijksmonument in het plangebied. Het rijksmonument bevindt zich op de Charloise Lagedijk 364. Dit monument is de 'Pendrechtse Molen'. De in 1731 gebouwde molen is de enige overgebleven windwatermolen op IJsselmonde. De molen is tot 1957 in werking geweest. In 1973 kocht de gemeente Rotterdam de molen en in de volgende zes jaar werd de molen volledig gerestaureerd. Door de opdringende bebouwing moest de molen in 1993 verplaatst worden naar de huidige locatie. De molen werd vervolgens verkocht aan het Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde. De molen werd hierna opengesteld voor het publiek met behoud van zijn functie. De molen kan nu het water in het Zuidelijk Randpark rondmalen. Het deelgebied om de molen kreeg ook de naam Molenstee. In dit gebied wordt de beplanting laag gehouden om de windvang van de molen niet te veel te beperken.

Molenbeschermingszone

In het plangebied vallen bepaalde gronden binnen de contour van de zogenaamde 'molenbeschermingszone' die behoort bij de Pendrechtse Molen. Het gaat hier om een gebied met een straal van 400 meter vanuit het middelpunt van de molen. De regelgeving ten aanzien van de Pendrechtse molen luidt als volgt:

• A. Binnen de straal van 100 meter, gerekend vanuit het middelpunt van de molen, mag geen bebouwing worden opgericht of beplanting aanwezig zijn, hoger dan de onderste punt van de verticaal staande wiek;
• B. Binnen de straal van 100 tot 400 meter gerekend vanuit het middelpunt van de molen mag de maximale hoogte van bebouwing/beplanting niet hoger zijn dan 1/100 van de afstand tussen bouwwerk/beplanting en het middelpunt van de molen, gerekend met de hoogtemaat van de onderste punt van de verticaal staande wiek (1 op 100 regel).

In figuur 4.3 is deze regeling uitgewerkt in een figuur.

Figuur 4.3 Molenbeschermingszone

Bij het beheer en de inrichting van de gronden binnen dit gebied dient rekening gehouden te worden met de restricties die ter plaatse ten aanzien van bebouwing en beplanting gelden om de vrije windtoetreding van de molen te beschermen. Het consoliderend bestemmingsplan heeft geen invloed op de vrije windtoetreding van de molen.

Landschappelijke en Cultuurhistorische waarde

Ondanks de aanwezigheid en de invloed van de snelweg A15 en het spoor op het plangebied, zijn met name in het noorden van het plangebied de dijklinten nog zichtbaar, namelijk de Charloisse Lagendijk en de Kooiwalweg. Beide vallen echter niet binnen de plangrenzen en gemeentegrenzen maar hebben wel een belevingsinvloed op het gebied. Beide dijken zijn van redelijk hoge landschappelijke en cultuurhistorische waarde, zie figuur 4.4 cultuurhistorische waardenkaart.

Figuur 4.4: Cultuurhistorische waardenkaart Provincie Zuid-Holland

Conclusie

In het plangebied is sprake van cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Daarnaast bevindt zich een bijzonder Rijksmonument, de Pendrechtse Molen, in het plangebied. Deze is bovenstaand beschreven. Omdat deze locatie al wordt beschermd door middel van een juridische status, is het opnemen van een regeling voor dit pand niet noodzakelijk.

Binnen het bestemmingsplan worden verder geen ontwikkelingen mogelijk gemaakt die de monumenten- of cultuurhistorische status kunnen aantasten. Hierdoor vindt geen wijziging plaats op de bestaande cultuurhistorische waarde. Derhalve kan worden gesteld dat dit aspect de vaststelling van het bestemmingsplan niet in de weg zal staan.