Bedrijventerrein Velserbroek

5.8 Cultuurhistorie

Het permanente overgangslandschap tussen droog en nat bleek de ideale vestigingsplaats voor onze voorgangers te zijn die zich door middel van het gemengd boerenbedrijf een bestaan moesten opbouwen. Dit heeft tot gevolg dat het bodemarchief van het plangebied een grote rijkdom aan oudheidkundige restanten bevat. Desondanks maken variaties in het landschap, alsook de recente omgang ermee, het mogelijk om onderscheid aan te brengen.

In het noorden, in de Hofgeest, overheerst het duinzand en is slechts een enkel voormalig landschap bewaard gebleven. Hier heeft bovendien het omzetten van de bodem voor de bloembollenteelt plaatsgevonden, al is de schaal en de omvang waarop niet duidelijk. Bij voorgenomen bodemaantasting zal een beperkt onderzoek voldoende zijn om helderheid te verschaffen. Hiervoor zal een aanlegvergunningstelsel worden opgenomen.

In het deelgebied tussen de Dreefbrug/Velserbroekse Dreef en de Westlaan is het aantal goed bewaard gebleven en intensief in gebruik geweest zijnde (pre-)historische landschappen groot. Dit is gebleken uit vele waarnemingen en opgravingen, zoals onder meer bij de Broekerdreef, Zeilmakers-, Wagenmakers- en Zadelmakersstraat en Lange Sloot (aanleg van waterpartijen en kelders van bedrijfsgebouwen). Kenmerkend voor het belang van de zone is de uitermate belangwekkende offerplaats die ter hoogte van het PWN-gebouw is aangetroffen. Deze geheiligde plek heeft met een omvang van ruim drie voetbalvelden gedurende vele eeuwen in de prehistorie tot in Romeinse tijd gefungeerd. De vindplaats kon ten dele worden onderzocht. Ter bescherming van de (verwachte) waarden zal een aanlegvergunningstelsel worden opgenomen.

Vanaf de Slaperdijk meer zuidelijk overheerst het veen. De moerassige omstandigheden waren in het verleden weinig aantrekkelijk voor menselijke activiteiten. Recente waarnemingen wijzen echter uit dat het onderliggende (strandwal-)zand plaatselijk wel degelijk nog oudheidkundig waardevolle sporen bevat. Afhankelijk van de aard en de diepte van eventuele bodemingrepen is een beknopt vooronderzoek gewenst. Inmiddels hebben er meerdere waarnemingen plaatsgevonden waaruit blijkt dat het deel ten zuiden van de Slaperdijk óók rijk is aan archeologische waarden. De vernatting, met als gevolg moerasvorming, is later opgetreden dan eerder gedacht en bedekt belangrijke prehistorische niveaus. Dit is de reden dat het eveneens tot de meest beschermde categorie behoort. Hiervoor zal een aanlegvergunningstelsel worden opgenomen.

Het bollenland tussen de Westlaan en de Slaperdijk is omgezet. Afgezien van beperkte restanten van aangrenzende terreindelen moet hierdoor de oudheidkundige waarde van dit deelgebied als verloren worden beschouwd.