Zeezicht

5.2 Externe Veiligheid

5.2.1 Inleiding

Externe veiligheid beschrijft de risico's die ontstaan als gevolg van opslag of handelingen met gevaarlijke stoffen. Dit kan betrekking hebben op inrichtingen (bedrijven), transportroutes (weg, water en spoor) en buisleidingen.
Op alle categorieën is verschillende wet- en regelgeving van toepassing. Het huidige beleid voor inrichtingen is afkomstig uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (BEVI), het beleid voor transportmodaliteiten staat beschreven in de circulaire 'Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen' (c-RNVGS/BTEV) en het beleid met betrekking tot buisleiding is opgenomen in het Besluit externe veiligheid buisleidingen (BEVB).
Binnen het beleidskader voor externe veiligheid staan twee kernbegrippen centraal: het plaatsgebonden risico en het groepsrisico

Plaatsgebonden Risico (PR)

Het plaatsgebonden risico geeft de kans, op een bepaalde plaats, om te overlijden ten gevolge van een ongeval bij een risicovolle activiteit. De kans heeft betrekking op een fictief persoon die de hele tijd op die plaats aanwezig is. Het PR kan op de kaart van het gebied worden weergeven met zogeheten risicocontouren: lijnen die punten verbinden met eenzelfde PR. Binnen de 10-6/jaar contour (wettelijk harde norm) mogen geen nieuwe kwetsbare objecten geprojecteerd worden.

Groepsrisico (GR)

Het groepsrisico is een maat voor de kans dat bij een ongeval een groep slachtoffers valt met een bepaalde omvang. Het GR is daarmee een maat voor de maatschappelijke ontwrichting. Het GR wordt weergegeven in een grafiek waar de kans (f) afgezet wordt tegen het aantal slachtoffers (N), de fN-curve. Het GR wordt bepaald binnen het invloedsgebied van een risicovolle activiteit en is afhankelijk van het aantal aanwezige personen en de afstand tot de risicobron. Dit invloedsgebied wordt doorgaans begrensd door de 1 % letaliteitsgrens (tenzij anders bepaald), ofwel door de afstand waarop nog 1 % van de blootgestelde mensen in de omgeving komt te overlijden bij een calamiteit met gevaarlijke stoffen.

Nagegaan moet worden of op het gebied van externe veiligheid belemmeringen worden ondervonden voor bestemmingsplan Zeezicht. Hierbij dient te worden getoetst aan bronnen die een extern veiligheidsrisico in kunnen houden. Het gaat daarbij om de volgende risicobronnen:

• bedrijven, waar handelingen met gevaarlijke stoffen worden uitgevoerd;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over het water;
• transport van gevaarlijke stoffen door een buisleiding.

Het plangebied van het bestemmingsplan Zeezicht is gelegen binnen invloedsgebieden van verschillende risicobronnen. Het betreft de volgende bronnen:

• 1. Tata Steel
• 2. Q8/Wintershall-oliepijplijn
• 3. Crude Oil/Chevron-oliepijplijn
• 4. Noordzee kanaal
• 5. Route vervoer gevaarlijke stoffen
• 6. LPG-tankstation, IJmuiderstr.wg

5.2.2 Inrichtingen

5.2.2.1 Tata

Plaatsgebonden risico

Uit het Veiligheidsrapport deel 3 van Corus Staal BV, rapportnummer VR*-deel III-Alg.-09-05.03, april 2010 van Trust (beoogde warmkrachtcentrale) blijkt dat het plaatsgebonden risico 10-6/jaar op de terreingrens ligt, de 10-7/jaar ligt over het Hoogovenkanaal en de 10-8/jaar rijkt tot het Binnenkanaal. Deze PR-contouren liggen niet binnen dit bestemmingsplan.

Groepsrisico

Van de volgende risicobronnen ligt het invloedsgebied (1% letaliteit) over het plangebied: hoogovengashouder (2000 m, toxischscenario ), oxygashouder (1.750 m, toxisch scenario) en sterkwatertank (750 m, toxisch scenario).

Uit de groepsrisicoberekeningen waarvan de resultaten zijn opgenomen in eerdergenoemd veiligheidsrapport blijkt dat het groepsrisico vanwege de inrichting beneden de oriënterende waarde ligt. Ontwikkelingen binnen het invloedsgebied van Tata Steel zijn in principe mogelijk, mits een goede verantwoording (conform artikel 5 en 13 van het Bevi) wordt opgesteld.

5.2.2.2 Transportleiding Q8/Wintershall

Aan de noordzijde van het plangebied ligt de transportleiding van Q8/Wintershall waar, onder hoge druk (90 bar), olie door wordt getransporteerd. Deze leiding heeft geen plaatsgebonden risico 10-6./jaar. Het invloedsgebied is 165 meter aan beide zijden van de buisleiding. Binnen dit gebied zijn ontwikkelingen mogelijk, mits goed verantwoord, zie hiervoor artikel 12 van het Besluit externe veiligheid buisleidingen.

Aardgasleiding hoofdnet Gasunie

Er lopen een aantal buisleidingen langs het plangebied. Het plaatsgebonden risico van deze leidingen ligt op de leiding. Binnen een belemmeringenstrook van 5 meter aan beide zijden van de buisleidingen mogen geen bouwwerken worden geplaatst. Een bestemmingsplan waarbij aan gronden de bestemming wordt toegewezen die de aanwezigheid van een buisleiding toelaat, bevat in elk geval voor de belemmeringenstrook:

• a. geen nieuwe bestemmingen die het oprichten van bouwwerken toestaan;
• b. een vergunningenstelsel als bedoeld in artikel 3.3 van de Wet ruimtelijke ordening, voor werken of werkzaamheden die van invloed kunnen zijn op de integriteit en werking van de buisleiding, niet zijnde graafwerkzaamheden als bedoeld in de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten.

Het invloedsgebied van de aardgasleidingen ligt deels over het plangebied. Uit uitgevoerde berekeningen met Carola blijkt dat het groepsrisico van deze buisleidingen lager is dan 0,1*oriëntatiewaarde. Ontwikkelingen waarbij geen sprake is van bijzondere kwetsbare objecten kunnen plaatsvinden, mits deze goed zijn verantwoord

5.2.2.3 Transportleiding Crude oil/Chevron

Aan de zuidzijde van het Noordzeekanaal is een buisleiding gelegen waardoor, onder grote druk (142,50 bar), olie wordt getransporteerd. Deze leiding heeft een plaatsgebonden risico 10-6 /jaar van 30 meter aan beide zijden. Binnen deze contour zijn kwetsbare objecten aanwezig (camping, hotel) en geprojecteerd. Binnen deze contour zijn geen nieuwe (beperkt) kwetsbare objecten toegestaan. Het invloedsgebied is 44 meter aan beide zijden van de buisleiding. Binnen dit gebied (tussen 30 en 44 m. aan weerszijden van de leiding) zijn ontwikkelingen mogelijk, mits goed verantwoord, zie hiervoor artikel 12 van het Besluit externe veiligheid buisleidingen.

Toelichting huidige stand van zaken

Op de professionele risicokaart Noord-Holland is bovengenoemde informatie ook op kaart aangegeven. Nadere bestudering laat zien dat er binnen de 10-6/jaar PR-contour van 30 meter kwetsbare objecten aanwezig zijn. Volgens het BEVB moeten deze situaties worden aangemerkt als 'saneringssituaties'. De wet schrijft voor dat deze situatie door de exploitant voor 1 januari 2014 wordt 'gesaneerd'. Anders gezegd:

Indien op het tijdstip waarop dit besluit op een buisleiding van toepassing (1-1-2011) wordt het plaatsgebonden risico voor een (beperkt) kwetsbaar object, veroorzaakt door een buisleiding hoger is dan 10-6 per jaar, draagt de exploitant er zorg voor dat binnen drie jaar na dat tijdstip het plaatsgebonden risico die waarde niet meer overschrijdt.

Dit kan in grote lijnen op twee manieren:

• a. maatregelen aan de (risico)bron;
• b. maatregelen aan de kwetsbare objecten.

Al enige tijd is de exploitant in gesprek met het RIVM-Centrum voor Externe Veiligheid over de gehanteerde rekenmethode en de als gevolg daarvan te brede PR-contour. Of het RIVM-CEV het toepassen van een afwijkende rekenmethode in dit geval toestaat is op dit moment niet te zeggen. Of daarmee ook de saneringssituatie wordt opgelost is eveneens niet te zeggen.

5.2.2.4 Noordzeekanaal

Het Noordzeekanaal vormt een belangrijk onderdeel van het bestemmingsplan. Op basis van de definitieve rapportage Basisnet Water, gebaseerd op zeevaart- en binnenvaartvervoer, ligt de PR 10-6/jaar contour op het water. Dit betekent dat er binnen de waterlijnen geen nieuwe (beperkt) kwetsbare objecten zijn toegestaan. In het Basisnet Water is aangegeven dat het Noordzeekanaal een 'rode' vaarweg betreft. Deze categorie heeft een plasbrandaandachtsgebied (PAG) van 40 meter landinwaarts vanaf de waterlijn. Ontwikkelingen binnen dit gebied zijn niet mogelijk, tenzij deze goed zijn onderbouwd en de regionale veiligheidsdienst een positief advies heeft gegeven. Het GR ligt ver onder de oriëntatiewaarde. Ontwikkelingen, mits goed onderbouwd zijn mogelijk binnen het invloedsgebied van het Noordzeekanaal.

5.2.2.5 Wegen

In het bestemmingsplan Zeezicht ligt de Noordersluisweg en het gebied grenst aan de Kanaaldijk en het industrieterrein Zeehaven. Over deze wegen worden gevaarlijke stoffen vervoerd. De vervoerscijfers liggen ver onder de drempelwaarde van de Handreiking Vervoer van Gevaarlijke stoffen en daarmee ligt het groepsrisico (ruim) onder de oriëntatiewaarde. De aangewezen wegen hebben geen 10-6/jaar PR-contour.

5.2.2.6 LPG tankstation Commandeur, Ijmuiderstraatweg

Plaatsgebonden risico

Vulpunt 45 m.

Afleverzuil 15 m.

Reservoir 25 m.

Er is geen sprake van kwetsbare objecten in de 10-6 /jaar PR-contour. Er wordt voldaan aan de in het BEVI gestelde grens- en richtwaarden van het plaatsgebonden risico. Om het groepsrisico te bepalen zijn berekeningen uitgevoerd, hieronder zijn de resultaten van deze berekening weergegeven.

5.2.2.7 Verantwoording Groepsrisico inrichtingen

(…) wordt in de toelichting bij of in de ruimtelijke onderbouwing van het desbetreffende besluit, behoudens het vierde lid, in elk geval vermeld:

• a.
  de aanwezige en de op grond van dat besluit te verwachten dichtheid van personen in het invloedsgebied van de inrichting of inrichtingen die het groepsrisico mede veroorzaakt of veroorzaken, voorzover het invloedsgebied ligt binnen het gebied waarop dat besluit betrekking heeft, op het tijdstip waarop dat besluit wordt vastgesteld;
• b. het groepsrisico per inrichting op het tijdstip waarop dat besluit wordt vastgesteld en de bijdrage van de in dat besluit toegelaten kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten aan de hoogte van het groepsrisico, vergeleken met de kans op een ongeval met 10 of meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10-5 per jaar, met de kans op een ongeval met 100 of meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10-7 per jaar en met de kans op een ongeval met 1000 of meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10-9 per jaar;
• c. indien mogelijk, de maatregelen ter beperking van het groepsrisico die worden toegepast door degene die de inrichting drijft, die dat risico mede veroorzaakt en, indien van toepassing, de voorschriften die zijn of worden verbonden aan de voor die inrichting geldende omgevingsvergunning, bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, aanhef en onder e, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht;
• d. indien mogelijk, de maatregelen ter beperking van het groepsrisico die in dat besluit zijn opgenomen;
• e. de voorschriften ter beperking van het groepsrisico die het bevoegd gezag voornemens is te verbinden aan de voor een inrichting, die behoort tot een categorie van inrichtingen ten behoeve waarvan dat besluit wordt vastgesteld, te verlenen omgevingsvergunning, bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, aanhef en onder e, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht;
• f. de voor- en nadelen van andere mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkelingen met een lager groepsrisico;
• g. de mogelijkheden en de voorgenomen maatregelen tot beperking van het groepsrisico in de nabije toekomst;
• h. de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp in de inrichting die het groepsrisico veroorzaakt of mede veroorzaakt, waarvan de gevolgen zich uitstrekken buiten die inrichting, en
• i. de mogelijkheden voor personen die zich bevinden in het invloedsgebied van de inrichting die het groepsrisico veroorzaakt of mede veroorzaakt, om zich in veiligheid te brengen indien zich in die inrichting een ramp voordoet.

Voorafgaand aan de vaststelling van een besluit als bedoeld in het eerste lid stelt het bevoegd gezag, bedoeld in het eerste lid, het bestuur van de veiligheidsregio waarin het gebied ligt waarop dat besluit betrekking heeft, in de gelegenheid om in verband met het groepsrisico advies uit te brengen over de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp en over de zelfredzaamheid van personen in het invloedsgebied van de inrichting.

VERANTWOORDING GROEPSRISICO BUISLEIDINGEN (BEVB)

Bij de vaststelling van een bestemmingsplan, op grond waarvan de aanleg van een buisleiding of de aanleg, bouw of vestiging van een kwetsbaar of een beperkt kwetsbaar object wordt toegelaten, wordt tevens het groepsrisico in het invloedsgebied van de buisleiding verantwoord. In de toelichting bij het besluit wordt vermeld:

de aanwezige en de op grond van het besluit te verwachten dichtheid van personen in het invloedsgebied van de buisleiding of buisleidingen die het groepsrisico mede veroorzaakt of veroorzaken;

• a. het groepsrisico per kilometer buisleiding op het tijdstip waarop het besluit wordt vastgesteld en de bijdrage van de in dat besluit toegelaten kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten aan de hoogte van het groepsrisico, vergeleken met de lijn die de kans weergeeft op een ongeval met 10 of meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10-4 per jaar en de kans op een ongeval met 100 of meer dodelijke slachtoffers van ten hoogste 10-6 per jaar;
• b. indien mogelijk, de maatregelen ter beperking van het groepsrisico die worden toegepast door de exploitant van de buisleiding die dat risico mede veroorzaakt;
• c. andere mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkelingen met een lager groepsrisico en de voor- en nadelen daarvan;
• d. de mogelijkheden en de voorgenomen maatregelen tot beperking van het groepsrisico in de nabije toekomst;
• e. de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval;
• f. de mogelijkheden voor personen die zich bevinden in het invloedsgebied van de buisleiding of buisleidingen die het groepsrisico mede veroorzaakt of veroorzaken, om zich in veiligheid te brengen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet.

Voorafgaand aan de vaststelling van een besluit als bedoeld in het eerste lid stelt het voor dat besluit bevoegde gezag het bestuur van de regionale brandweer in wiens regio het gebied ligt waarop dat besluit betrekking heeft, in de gelegenheid om in verband met het groepsrisico advies uit te brengen over de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval en over de zelfredzaamheid van personen in het invloedsgebied van de buisleiding.

3. Het eerste lid, onderdelen c tot en met e, is niet van toepassing indien:

• g.
  een bestemmingsplan betrekking heeft op een gebied waarbinnen de letaliteit van personen binnen het invloedsgebied minder dan 100% of bij toxische stoffen waarbij het plaatsgebonden risico kleiner dan 10-8 per jaar is, of

• a. het groepsrisico of de toename van het groepsrisico bij verwezenlijking van het bestemmingsplan niet hoger is dan een bij regeling van Onze Minister gestelde waarde, welke waarde voor verschillende categorieën van buisleidingen verschillend kan worden vastgesteld.

5.2.3 Conclusie

Voor het bestemmingsplan zoals deze nu wordt vastgesteld vormt externe veiligheid geen belemmeringen, er zijn wel beperkingen t.a.v. ligging van de 10-6/jaar PR-contour de Crude Oil/Chevron olieleiding. Op het moment van ter visie leggen van dit ontwerp bestemmingsplan is nog geen duidelijkheid over de voortgang van de gesprekken tussen Chevron, MDIJ en het RIVM-CEV met betrekking tot sanering.