Binnenstad 2010

3.4 Cultuur historische analyse

Voor de cultuurhistorische analyse van het plangebied zijn twee onderdelen van belang; monumenten en archeologie. In deze paragraaf worden de monumenten verder uitgewerkt. In hoofdstuk 5 komt archeologie aan de orde.

Monumentenbeleidsnota

In 2004 is de Monumentenbeleidsnota 2004 vastgesteld. Met als belangrijkste doelstelling de bescherming en instandhouding van het cultureel erfgoed van Purmerend.

De gemeente Purmerend heeft 30 rijksmonumenten en 87 gemeentelijke monumenten. Veel van deze monumenten zijn gelegen in het plangebied. De monumenten worden beschermd o.g.v. de Monumentenwet 1988 en de Monumentenverordening Purmerend 2004. Een lijst met de Rijks- en gemeentelijke monumenten om het plangebied is opgenomen in Bijlage 4 van deze toelichting.

Figuur 4: Rijks,- en gemeentelijke monumenten en panden met goede tot lage beeldkwaliteit.

Behoudenswaardige panden

Het behoud van alleen de Rijks- en gemeentemonumenten is onvoldoende om het historisch aanzien van een binnenstad van de omvang van Purmerend te schragen. Voortkomend uit de Structuurvisie heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de beeldkwaliteit en behoudenswaardigheid van panden in de binnenstad. Dit onderzoek vloeide tevens voort uit de maatschappelijke onvrede over de veelvuldige sloop van veel panden die bijdragen aan de historische authenticiteit van de binnenstad. Deze panden hebben veelal vanuit bouwhistorisch oogpunt net te weinig waarde om voor de monumentenstatus in aanmerking te komen, maar dragen wel bij aan de historische kwaliteit van de binnenstad.

Deze lijst is opgenomen in de Beleidsnota Behoudenswaardige panden, zoals door het college is vastgesteld in oktober 2007. Het beleid is erop gericht de niet-monumentale panden, maar wel behoudenswaardige panden een zekere bescherming te bieden.

Alle panden in de binnenstad zijn op vijf criteria beoordeeld:

1. Voegt het betreffende pand zich in de voor de binnenstad typische korrelgrootte?

2. Is het pand herkenbaar als uniek individu maar tegelijkertijd ook als onderdeel van de gevelwand, dat wil zeggen dat het ook weer niet te veel afwijkt van de buurpanden?

3. Heeft het pand een voor de binnenstad passende beëindiging (bij voorbeeld met een kap)?

4. Toont het pand een voor het centrum kenmerkende gevelgeleding, meestal met een verticaal accent?

5. Zijn er nog authentieke oude bouwmaterialen en originele ornamenten te zien en is er sprake van een detaillering en kleurstelling die de historische identiteit respecteert?

Uit dit onderzoek is een groot aantal panden voortgekomen die belangrijk zijn voor de uitstraling van historiciteit van de huidige binnenstad.

Er is geen regeling vastgesteld op basis waarvan de behoudenswaardige panden een bepaalde bescherming genieten, behalve de in dit bestemmingsplan opgenomen bouwregels. Wel zijn er onlangs 41 gemeentelijke monumenten in de binnenstad aangewezen.